|
'''Boeing 757''' – [[samolot]] pasażerski, [[Samolot wąskokadłubowy|wąskokadłubowy]], dalekiego zasięgu, produkowany przez firmę [[Boeing]] w [[Stany Zjednoczone|USA]], wprowadzony do eksploatacji w roku 1983.
== Historia ==
Wykorzystywany przede wszystkim na trasach kontynentalnych, rzadziej na trasach transatlantyckich. W modelu 757 zostawiono mechaniczne układy sterowania, wprowadzono jednak kilka monitorów, prezentujących najważniejsze dane. Model 757 zabiera na pokład od 200 do 280 pasażerów na odległość od 4700 do 7240 km. Ponieważ samoloty pierwotnie nie powstały do przelotów transkontynentalnych, nie wymagano wielkiego współczynnika [[ETOPS]], dlatego wszystkie samoloty posiadały ETOPS 120, a od czasu gdy samoloty planowano na trasy transatlantyckie należało ETOPS wydłużyć. Dzięki zabiegom Boeinga w 1990 roku, B-757 otrzymał ETOPS 180, zezwalający na przeloty nad Północnym Atlantykiem. W końcowym okresie produkcji powstała odmiana do przewozu [[fracht]]u, ze zmienionym nieco kadłubem, pozbawiona okien pod oznaczeniem 757-200PF. 27 kwietnia 2005 roku podczas specjalnej uroczystości, producent maszyny przekazał ostatni wyprodukowany samolot 757 (w wersji 757-200) użytkownikowi. Był nim linie [[Shanghai Airlines]], samolot był 1049 egzemplarzem wyprodukowanym przez Boeinga<ref>''Dostarczono ostatniego Boeinga 757'', „Skrzydlata Polska”, nr 5 (2005), s. 16, {{ISSN|0137-866x}}</ref>.
Został on opracowany prawie równocześnie z modelem [[Boeing 767]], dlatego szkolenie pilotów latających na tych maszynach jest prawie takie samo.
== WersjeWypadki ==
=== 757-200<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Radosław Sadowski |tytuł = ''Samoloty pasażerskie'' |data = 2019 r.}}</ref> ===
Oryginalna wersja 757, 757-200 wszedła do służby w Eastern Airlines w 1983 roku. 757-200 został wyprodukowany z dwóch różnych konfiguracjach drzwi, zarówno z trzech standardowych drzwi kabiny na jednej stronie. Wersja bazowa ma czwarty drzwi na jednej stronie. 757-200 jest certyfikowany dla maksymalnej pojemności 239 miejsc. 757-200 był oferowany z MTOW do 116 000 kg, niektóre linie lotnicze odnoszą się do wyższych wersji wagi brutto z certyfikatem ETOPS jako "757-200ER", ale to oznaczenie nie jest używane przez producenta. Podobnie wersje ze wingletami na skrzydłąch są czasami nazywane "757-200W", albo "757-200WL". Pierwszy silnik do zasilania 757-200, Rolls Royce RB211-535C, został zastąpiony przez zmodernizowany RB211-535E4 w październiku 1984 roku. Inne silniki używane to Rolls Royce RB211-535E4B i Pratt & Whitney PW2037 i PW2040. Jego zasięg z pełną ładownością wynosi 7130 km.
Chociaż 757-200 jest przeznaczony do tras krótkiej i średniej długości, od tego czasu jest wykorzystywany w różnych rolach, od wysokiej częstotliwości po trasy transatlantyckie.W 1992 roku, po uzyskaniu zgody ETOPS, American Trans Air uruchomił 757-200 z Tucson do Honolulu. Od przełomu wieków amerykańscy przewoźnicy w coraz większym stopniu rozmieszczają ten typ na trasach transatlantyckich do Europy, a w szczególności do mniejszych miast, w których liczba pasażerów jest niewystarczająca. W lutym 2015 r., najdłuższa trasa obsługiwana przez 757 jest przez United Airlines z Newark do Berlina. 757 przydzielony na tę trasę nie może latać z pełną ładownością. 757 united przydzielone na trasach transatlantyckich są wyposażone w 169 miejsc. W lipcu 2018 r. do użytku było 611 757-200.
[[Plik:Ethnic.ba.b757-200.g-bped.kogutylowickie.arp.png|mały|333x333px|757-200 linii British Airways]]
==== 757-200PF<ref name=":0" /> ====
Produkcyjna wersja towarowego 757-200, weszła do służby w UPS Airlines w 1987 roku. Przeznaczony na rynek dostaw paczek nocnych, 757-200PF może przewozić do 15 kontenerów, albo palet ULD na swoim głównym pokładzie, o objętości do 187 m3, podczas gdy jego dwa dolne ładownie mogą przenosić do 51,8 m3 ładunku masowego. Maksymalna ładowność przychodów wynosi 39 800 kg, w tym waga kontenera. 757-200PF jest określony z MTOW 116,000 kg dla maksymalnej wydajności zakresu. Po pełnym załadowaniu samolot może przelecieć do 5830 km. Ponieważ frachtowiec nie przewozi żadnych pasażerów, może obsługiwać loty transatlantyckie bez ograniczeń ETOPS. Moc jest dostarczana przez silniki RB211-535E4B firmy Rolls-Royce, lub PW2037 i PW2040 firmy Pratt&Whitney.
Frachtowiec posiada duże, otwierane w górę drzwi ładunkowe na kadłubie. Wszystkie inne wyjścia awaryjne są pomijane, a okna kabinowe i udogodnienia dla pasażerów nie są dostępne. Ładownia na pokładzie głównym ma gładką podszewkę z włókna szklanego, a stała sztywna bariera z przesuwanymi drzwiami dostępowymi służy jako ściana przytrzymująca obok pokładu. Oba dolne ładownie mogą być wyposażone w teleskopowy system bagażu do załadunku specjalnie zamontowanych modułów ładunkowych. Po wyposażeniu w operacje transatlantyckie o rozszerzonym zasięgu, 757-200PF firmy UPS jest wyposażony w zmodernizowaną jednostkę pomocniczą, dodatkowe urządzenia przeciwpożarowe w ładownii, ulepszoną awionikę i opcjonalny dodatkowy zbiornik paliwa w rufie dolnej ładowni. Całkowita produkcja 757-200PF wyniosła 80 samolotów.
[[Plik:Ethiopian Airlines Boeing 757-200PF Airwim-2.jpg|mały|300x300px|757-200PF linii Ethiopian Airlines Cargo]]
==== 757-200M<ref name=":0" /> ====
Wersja pasażersko-towarowa zdolna do przewozu ładunków i pasażerów na jego głównym pokładzie, weszła do służby w Royal Nepal Airlines w 1988 roku. Znany również jako 757-200 Combi, zachowuje okna pasażerskie i drzwi kabinowe 757-200, dodając do przodu drzwi ładunkowe z modelu 757-200PF. Nepal Airlines nakazał opracować samolot do spełnienia wymogu dla samolotu, który może przewozić mieszane ładunki pasażerskie i towarowe, i działać z portu lotniczego Tribhuvan International Airport, gdzie port lotniczy leży na 1300 m.n.p.m, u podnóża Himalajów. 757-200M może przewozić od dwóch do czterech palet towarowych na głównym pokładzie, wraz ze 123 do 148 pasażerami w pozostałej przestrzeni kabiny. Nepal Airlines, w którym znajdują się silniki Rolls-Royce RB211-535E4 i zwiększona maksymalna masa startowa (MTOW) o 109 000 kg, była jedyną linią lotniczą na świecie, która zamówiła 757-200M.
W październiku 2010 r. Pemco World Air Services i Precision Conversions uruchomiły programy konwersji na rynku wtórnym, aby zmodyfikować samoloty 757-200 do typów Combi. Vision Technologies Systems uruchomiła podobny program w grudniu 2011 roku. Wszystkie trzy konwersje na rynku wtórnym modyfikują wysuniętą część samolotu, aby zapewnić miejsce dla maksymalnie dziesięciu palet ładunkowych, pozostawiając pozostałe miejsce, aby zmieścić około 45 do 58 miejsc pasażerskich. Ta konfiguracja jest przeznaczona dla komercyjnych lotów czarterowych, które jednocześnie przewożą ciężki sprzęt i personel. Klientami przerobionych samolotów 757 Combi są Air Transport Services Group, National Airlines i North American Airlines.
W 2018 roku Nepal Airlines wycofały swój jedyny Boeing 757-200M. Próbowali go sprzedać za cenę 7 milionów, potem 5,4 miliona, a następnie 4,2 miliona,ale transakcja upadła.
==== 757-200SF<ref name=":0" /> ====
757-200SF, jako towarowa konwersja pasażerskiego 757-200 wszedł do służby w DHL Aviation w 2001 roku. Modyfikacje Boeinga Wichita w Kansas obejmowały usunięcie udogodnień dla pasażerów, wzmocnienie konstrukcji pokładu głównego oraz instalację sekcji kadłuba 757-200PF z drzwiami ładunkowymi. Przednie dwa drzwi wejściowe są zachowane, co skutkuje ładownością pokładu głównego 14 palet, czyli o jeden mniejszy niż 757-200PF. Kontrole środowiskowe mogą być montowane dla ładunku zwierząt, a tylne wyjścia i pary okien są zatrzymywane w niektórych statkach powietrznych. Oprócz Boeinga, Israel Aerospace Industries, Precision Conversions i ST Aerospace Services również obsługiwały konwersje 757-200SF. We wrześniu 2006 r. FedEx Express ogłosił plan zakupu ponad 80 przerobionych 757-200SF o wartości 2,6 mld USD, aby zastąpić flotę 727 w wersji towarowej.
[[Plik:DHL Boeing 757-200SF Lebeda.jpg|mały|300x300px|757-200SF linii DHL Aviation]]
=== 757-300<ref name=":0" /> ===
757-300 to wydłużona wersja 757-200, wszedła do służby w Condor w 1999 roku. Zaprojektowany, aby służyć na rynku czarterowych linii lotniczych i zapewnić tani zamiennik dla 767-200, 757-300 dzieli podstawowy projekt oryginalnego 757, jednocześnie rozszerzając kadłub do przodu i za skrzydeł. Sześć standardowych drzwi kabinowych, dwa mniejsze drzwi kabiny za skrzydłami, a także para wyjść awaryjnych z każdej strony, umożliwiają 757-300 mieć maksymalną certyfikowaną pojemność 295 pasażerów. Określono wyższy wskaźnik MTOW wynoszący 124 000 kg, natomiast pojemność paliwa pozostaje niezmieniona; W rezultacie rozciągnięty wariant oferuje maksymalny zasięg 6290 km. Silniki stosowane w 757-300 to RB211-535E4B firmy Rolls-Royce i PW2043 firmy Pratt&Whitney.
Condor nakazał zastąpić McDonnell Douglas DC-10, Boeingiem 757-300 i służyć jako tani transport o dużej gęstości do miejsc wakacyjnych, takich jak Wyspy Kanaryjskie. Ponieważ testy wykazały, że wejście na pokład 757-300 może potrwać do ośmiu minut dłużej niż 757-200, Boeing i Condor opracowały procedury wejścia na pokład, aby przyspieszyć czas załadunku i rozładunku wydłużonych samolotów. 757-300 był obsługiwany przez przewoźników linii głównych tj. Continental Airlines (obecnie część United Airlines), Northwest Airlines (obecnie część Delta Airlines) i Icelandai. Inni operatorzy to American Trans Air (pierwszy operator północnoamerykański), Arkia Israel Airlines, wraz z przewoźnikami czarterowymi Condor i Thomas Cook Airlines. Produkcja 757-300 wyniosła 55 samolotów. Wszystkie 55 sztuk jest do dziś w eksploatacji.
[[Plik:Condor B757-30 D-ABOM EDDF.jpg|mały|300x300px|757-300 linii Condor]]
= Katastrofy =
{{Kategoria główna|Katastrofy lotnicze z udziałem samolotu Boeing 757}}
Do tej pory stracono w użytkowaniu osiem Boeingów 757<ref>[http://aviation-safety.net/database/dblist.php?field=typecode&var=105%&cat=%1&sorteer=datekey&page=1 Spis wszystkich katastrof Boeinga 757, gdzie stracono statek powietrzny], ''Aviation Safety Network''. Link sprawdzony 2008-01-25.</ref>, w tym – siedem w katastrofach lotniczych<ref name=wiki>[[Katastrofy i incydenty cywilnych samolotów pasażerskich|Katastrofy samolotów cywilnych]].</ref>:
* 1 lipca 2002 – [[Katastrofa lotnicza nad Überlingen]] (lot DHL 611) – w kolizji w powietrzu z samolotem [[Tu-154]] zginęło 71 osób, do katastrofy doszło z winy szwajcarskiej kontroli lotów,
Ponadto samolotsamoloty brałtego typu brały udział w trzech incydentach lotniczych bez ofiar<ref name=wiki />:
* 14 września 1999 – lot Britannia Airways 226A – samolot rozbito przy lądowaniu w [[Girona|Gironie]] gdy nagle zgasły światła pasa startowego w nocy podczas ulewy i zdezorientowany pilot uziemił samolot z impetem o beton, a następnie samolot zboczył z pola wzlotów. Wstępnie nie było żadnych ofiar śmiertelnych. Jednak jeden z pasażerów, który najwyraźniej doznał jedynie niewielkich obrażeń, został przyjęty do szpitala i wypisany na następny dzień, zmarł pięć dni później w wyniku nieoczekiwanych obrażeń wewnętrznych<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.fomento.es/NR/rdonlyres/88971AA3-A440-4E12-A167-63114D2D1DCB/2433/1999_054_A_texto_ENG.pdf | tytuł = TECHNICAL REPORTA-054/1999; Accident to Boeing757-200 G-BYAG at Girona Airport on 14 september 1999 | strony = 5 | język = en| data dostępu = 2019-11-15}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.fomento.gob.es/organos-colegiados/ciaiac/publicaciones/informes-tecnicos/1999/a-0541999-accidente-ocurrido-el-14-de-septiembre-de-1999-a-la-aeronave-boeing-757-200-matricula-g-byag-en-el-aeropuerto-de-girona | tytuł = A-054/1999 Accidente ocurrido el 14 de septiembre de 1999 a la Aeronave Boeing 757-200, matrícula G-BYAG, en el Aeropuerto de Girona |opublikowany= Ministerio de Fomento | język = es | data dostępu = 2019-11-15}}</ref>,
* 23 listopada 2002 – lot Arkia Israel Airlines 582<ref>Izraelski samolot z ponad 260 pasażerami na pokładzie [[Zamach na hotel i próba zestrzelenia samolotu w Mombasie|został ostrzelany]] dwiema rakietami ziemia-powietrze. Maszyna nie została jednak trafiona i wylądowała w Tel-Awiwie.</ref>,
* 7 grudnia 2005 – lot American Airlines 924.
Szczegóły: [[Katastrofy i incydenty cywilnych samolotów pasażerskich|Katastrofy samolotów cywilnych]].
===== Dostawy i zamówienia<ref name="boeing">[http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=757&optReportType=AllModels&cboAllModel=737&ViewReportF=View+Report Boeing 757 Production summary.]</ref> ===== ▼{| class="wikitable" style="text-align:right;"
▲=====|+ Dostawy i zamówienia<ref name="boeing">[http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=757&optReportType=AllModels&cboAllModel=737&ViewReportF=View+Report Boeing 757 Production summary.]</ref> =====
|-
! colspan!scope="23col" !scopecolspan="col23" | Dostawy
|-
! scope="col" | Wersja !! scope="col" | 757-200 !! scope="col" | 757-200M !! scope="col" | 757-200PF !! scope="col" | 757-300
|-
! scope="row" | Zamówiono
|913 || 1 || 80 || 55
|-
! scope="row" | Dostarczono
|913 || 1 || 80 || 55
|}
== Ciekawostka ==
Jednym z najbardziej znanych pilotów 757 jest [[Bruce Dickinson]] – wokalista grupy [[Iron Maiden]] latający w liniach [[Astraeus (linia lotnicza)|Astraeus]]. W 2008 roku udał się on wraz z całym zespołem tym samolotem w jedną z największych tras koncertowych w historii muzyki.
== Specyfikacja ==
{| class="wikitable" style="text-align:center; color:black;"
!
[[Plik:P4-MAS Air Astana (3678927734).jpg|thumb|250px|Boeing 757 w barwach [[Air Astana]]]]
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
| 