Góry Suche: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Rzeki i potoki: uzupełnienie.
poprawa przek., WP:SK -1 nieency
Linia 16:
 
== Położenie ==
Góry Suche – pierwszy od wschodu człon [[Góry Kamienne|Gór Kamiennych]] w [[Sudety Środkowe|Sudetach Środkowych]]. Położone są w południowo-zachodniej [[Polska|Polsce]], w [[Województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]] i w środkowo-północnych [[Czechy|Czechach]]. Rozciągają się łukiem od [[Obniżenie Mieroszowskie|Obniżenia Mieroszowskiego]] na południowym zachodzie do rzek: [[Ścinawka (rzekadopływ Nysy Kłodzkiej)|Ścinawki]] i [[Włodzica|Włodzicy]] na południowym wschodzie. W kierunku północy Góry Suche przechodzą w zaliczaną do Gór Kamiennych [[Wyżyna Unisławska|Wyżynę Unisławską]], która oddziela je od [[Góry Wałbrzyskie|Gór Wałbrzyskich]], a w rejonie przysiółka Rybnica Mała oddzielone są od nich poprzez malowniczą dolinę rzeki Rybnej ([[dopływ]] [[Bystrzyca (dopływ Odry)|Bystrzycy]]). Na północnym wschodzie pasmo schodzi ku Obniżeniu Górnej Bystrzycy, gdzie dolina rzeki Bystrzycy oddziela je od [[Góry Sowie|Gór Sowich]], a od [[Wzgórza Włodzickie|Wzgórz Włodzickich]] oddzielone są doliną Marcowskiego Potoku; od południowej strony graniczą z [[KotlinaBroumovská Broumovskakotlina|Kotliną Broumovską]].
 
== Opis<ref>[http://www.sudety.net.pl/?p=productsMore&iProduct=14 Sudety Góry Suche]</ref> ==
Jest to najwyższe, największe i najbardziej zróżnicowane pasmo górskie, południowo-wschodniej części [[Góry Kamienne|Gór Kamiennych]] ułożone w kształcie asymetrycznego rogala o długości do 35 km i szerokości – do ponad 8 km, z końcami opadającymi na południe. Najwyższym wzniesieniem jest [[Waligóra]] (934-936 m n.p.m.) wznoszący się ponad [[Przełęcz Trzech Dolin|Przełęczą Trzech Dolin]]. Ku południowemu wschodowi Góry Suche stają się coraz niższe i węższe, ograniczając się do jednego grzbietu, stopniowo opadają do doliny Włodzicy, gdzie mają zaledwie 3 km szerokości. Przez partie szczytowe gór przechodzi [[granica państwowa]] [[Polska|Polski]] i [[Czechy|Czech]], od której południowe i południowo-zachodnie stoki opadają na terytorium Czech. Góry Suche po stronie czeskiej nazywają się Javoří Hory, a najwyższym szczytem tej części gór, a także najwyższą górą w powiecie [[Náchod]] jest [[Ruprechticki Szpiczak|Ruprechtický Špičák]] (880 m n.p.m.). Na szczycie znajduje się wieża stalowa, z której podziwiać można piękno Kotliny Broumovskiej, [[Broumovské stěny|Broumowskie Ściany]], [[Góry Stołowe]], [[Karkonosze]].
Na obszarze najwyższych partii Gór Suchych rozciąga się teren [[Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich|Parku Krajobrazowego Sudety Wałbrzyskie]].
 
== Budowa geologiczna ==
Góry Suche leżą w [[niecka śródsudecka|niecce śródsudeckiej]]. W budowie geologicznej Gór Suchych dominują [[Skały wylewne|skały wulkaniczne]] wieku [[Perm (geologia)|perm]]skiego – [[melafir]]y i [[porfir]]y (charakterystycznie czerwonego), których miąższość przekracza 1500 m. Są to [[Skała|skały]] o dużej odporności wypreparowane przez [[denudacja|denudację]] spod mniej odpornych [[skały osadowe|skał osadowych]] – [[piaskowiec|piaskowców]], [[zlepieniec|zlepieńców]] i [[łupek ilasty|łupków ilastych]].
 
== Krajobraz ==
Linia 33:
== Klimat ==
Umiarkowany środkowoeuropejski górski. Zachmurzenie: średnie występuje w okresie jesienno–zimowym, najmniejsze w lecie. Opadom często towarzyszą gwałtowne burze z wyładowaniami.
* maksimum termiczne: lipiec–wrzesień, średnia temperatura ok. 20 °C
* minimum termiczne: styczeń–luty, średnia temperatura powietrza ok. −7 °C
* średnia temperatura roczna oscyluje w granicach 7 °C
* czas trwania zimy: 15–18 tyg.
* [[okres wegetacyjny]]:
Linia 60:
 
== Przełęcze ==
[[Przełęcz pod Czarnochem]] (660 m), [[Trzy Koguty|Przełęcz Trzy Koguty]] (680 m), [[Przełęcz pod Granicznikiem]] (780 m), [[Przełęcz Trzech Dolin]] (810 m), [[Przełęcz pod Turzyną]] (835 m), [[Przełęcz pod Jeleńcem]] (837 m).
 
== Roślinność i zwierzęta ==
Linia 68:
Z dużych ssaków występują jedynie: [[jeleń szlachetny|jelenie szlachetne]], [[sarna|sarny]], [[Dzik euroazjatycki|dziki]], [[lis]]y i [[Zającowate|zające]].
 
Z drobnych ssaków spotkać można: [[Wiewiórka pospolita|wiewiórkę]], [[Kret europejski|kreta]], [[ryjówka górska|ryjówkę górską]] i [[myszMyszarka polna|mysz polną]].
 
Bogata ilościowo jest [[awifauna]] z takimi przedstawicielami jak: [[sikory (ptaki)|sikory]], [[Pluszcz zwyczajny|pluszcz]], [[Zięba zwyczajna|zięba]], [[Kowalik zwyczajny|kowalik]], [[Dzięciołowate|dzięcioły]], [[myszołów zwyczajny]].
Linia 86:
 
== Obszary chronione ==
Najwyższe partie Gór Suchych, od [[przełom]]u [[Ścinawka (rzekadopływ Nysy Kłodzkiej)|Ścinawki]] na zachodzie, aż po przełęcz Trzy Koguty na wschodzie, położone są w granicach [[Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich|Parku Krajobrazowego Sudetów Wałbrzyskich]].
Ponad 88% powierzchni parku krajobrazowego pokrywają lasy będące w większości [[monokultura]]mi.
 
== Wody ==
Góry Suche należą do [[zlewisko|zlewiska]] [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]] wody z północnych stoków zbiera [[Bystrzyca (dopływ Odry)|Bystrzyca]] i [[Marcowski Potok]], a z południowych i zachodnich [[Ścinawka (rzekadopływ Nysy Kłodzkiej)|Ścinawka]] (''Stěnava''). Główną rzeką jest Ścinawka, która dwa razy przepływa przez granicę polsko-czeską.
 
=== Rzeki i potoki ===
; Po polskiej stronie:
[[Czartowiec (potok)|Czartowiec]], [[Sokołowiec (potok)|Sokołowiec]], [[ Sokołowiec Mały]], [[Złota Woda (potokdopływ Bystrzycy)|Złota Woda]], [[Rybna (potokdopływ Bystrzycy)|Rybna]], [[Otłuczyna]], [[Marcowski Potok]], [[Włodzica]].
 
; Po czeskiej stronie:
Linia 150:
* {{szlak|zielony}} zielony – fragment szlaku prowadzi od [[Tłumaczów|Tłumaczowa]] do [[Mieroszów|Mieroszowa]] przez szczytową partię wzdłuż granicy, przez całe pasmo Gór Suchych,
* {{szlak|żółty}} żółty – fragment szlaku prowadzi z [[Głuszyca|Głuszycy]] na [[Przełęcz pod Czarnochem]],
* {{szlak|żółty}} żółty – drugi fragment szlaku z [[Głuszyca|Głuszycy]] wzdłuż doliny potoku [[Złota Woda (potokdopływ Bystrzycy)|Złota Woda]], przez [[Przełęcz pod Granicznikiem]], wschodnim zboczem [[Waligóra|Waligóry]] prowadzi do [[schronisko PTTK „Andrzejówka”|schroniska Andrzejówka]],
* {{szlak|czarny}} czarny – prowadzi od [[schronisko PTTK „Andrzejówka”|schroniska Andrzejówka]] do granicy.