Fonologia i fonetyka języka angielskiego: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 94.254.184.77 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Tashi. Znacznik: Wycofanie zmian |
drobne redakcyjne, uzup. ubezdźw. |
||
Linia 24:
=== Standard brytyjski ===
W samej [[Anglia|Anglii]] dialekty dzieli się na północnoangielskie i południowoangielskie{{odn|Roach|2009|s=3–4}}. Do tej drugiej grupy zalicza się Received Pronunciation, który jest najbardziej podobny do akcentów południowo-wschodniej Anglii{{r|Trask}}. Na początku XIX w. elity Wielkiej Brytanii zaczęły porzucać swój regionalny akcent i naśladować wymowę londyńskich wyższych klas. Panowała wówczas ścisła hierarchia władzy i duże rozwarstwienie społeczne, co przekładało się również na wymowę. Kluczowym elementem podtrzymywania tego systemu było szkolnictwo kształcące klasę rządzącą, na którą było duże zapotrzebowanie w różnych obszarach [[imperium brytyjskie|imperium]]. Akcent wyższych sfer był nauczany w prestiżowych prywatnych szkołach (zwodniczo określanych terminem ''public school''), stąd [[Daniel Jones (fonetyk)|Daniel Jones]] na początku XX w. zaproponował nazwę ''Public School Pronunciation''. Tymczasem znakomita większość Brytyjczyków nigdy nie posługiwała się takim akcentem, ani nawet go nie słyszała przed pojawieniem się radia{{odn|Lindsey|2019|s=1–4}}.
Następnie utrwaliła się nazwa Received Pronuncation (RP). Samo słowo ''received'' jako przymiotnik jest współcześnie używane rzadko, głównie w stałych wyrażeniach ''received wisdom'' oraz ''received opinion'' i oznacza coś ogólnie przyjętego jako właściwe, poprawne{{odn|Cruttenden|2014|s=76–78}}.
Linia 1595:
* ''comment'' → /ˈkɒmɛnt/
W języku angielskim powyższe różnice związane z akcentowaniem nie zachodzą tylko w sylabach w obrębie wyrazów. Również całe wyrazy w zdaniu (w mowie łączonej) nie zawsze wymawia się z jednakowym naciskiem. Istnieje grupa wyrazów, która w zdaniu jest zwykle nieakcentowana i wymawiana w sposób osłabiony, zredukowany{{odn|Bałutowa|1991|s=133–134}}. Są to tzw. ''wyrazy funkcyjne'' budujące strukturę zdania, do których należą przede wszystkim przedimki, zaimki osobowe, przyimki i czasowniki posiłkowe. Zazwyczaj używa się [[lista form słabych w języku angielskim|formy słabej]] (zredukowanej) takich wyrazów, jednak dla szczególnego ich [[emfaza|podkreślenia]] lub na końcu zdania czy frazy (przed pauzą) pojawia się forma mocna, z pełną wymową głosek{{odn|Dauer|1993|s=85–88}}. Porównaj następujące pary zdań: ''Yes, I '''could''''' /
Tego typu słów wymawianych na dwa odrębne sposoby jest w języku angielskim około 50{{odn|Crystal|2003|s=247}}. Przykłady ze słowem ''some'':
Linia 1678:
Spółgłoski dźwięczne /b/, /d/, /g/, /v/, /dʒ/, /ð/ i /ʒ/ wymawia się całkowicie dźwięcznie tylko w kontekście udźwięczniającym, czyli jeśli graniczą z obu stron z samogłoskami lub innymi spółgłoskami dźwięcznymi – w innych przypadkach są częściowo ubezdźwięcznione. Zatem w myśl tej zasady zarówno /b/, jak i /g/ w wyrazie ''big'' /bɪg/ są częściowo bezdźwięczne i brzmią odpowiednio między /b/ i /p/ oraz /k/ i /g/. Jednak w przypadku wyrażenia ''big animal'' /bɪg ˈænɪməl/ spółgłoska /g/ znajduje się w kontekście udźwięczniającym i jest wypowiadana z pełną siłą{{odn|Bałutowa|1991|s=124–125}}.
Pewne grupy obcokrajowców, m.in. rodzimi użytkownicy języka polskiego, często popełniają jednak błąd odwrotny – całkowite ubezdźwięcznienie spółgłosek, które, przynajmniej częściowo, zachowują swoją dźwięczność. Dotyczy to m.in. dźwięcznych spółgłosek na końcu wyrazu (np. ''bed, change, give, bridge, good, grabbed, cleaned'') i w złożeniach (''drugstore, godfather''). Niemniej należy zaznaczyć, że dźwięczna spółgłoska na końcu wyrazu przejawia się przede wszystkim poprzez dłuższe wymawianie poprzedzającej samogłoski w porównaniu z samogłoską stojącą przed spółgłoską bezdźwięczną. Dźwięczność na końcu wyrazu występuje także w przypadku litery „s” pełniącej funkcję gramatyczną (np. tworzącej liczbę mnogą rzeczowników), czytanej jako /z/ po samogłosce lub dźwięcznej spółgłosce (np. ''dogs, weekends, toes, Paul’s, ours''){{odn|Sawala|Szczegóła|Weckwerth|2009|s=86–89}}.
== Intonacja ==
Linia 2411 ⟶ 2413:
* po /t/, /d/, /n/, np. ''student''<ref name="Shariati">{{Cytuj |autor = Naghmeh Mirzaie Hosseinzadeh, Aliyeh Kord Zafaranlu Kambuziya, Mansour Shariati|tytuł = British and American Phonetic Varieties |czasopismo = Journal of Language Teaching and Research |wolumin = 6 |numer = 3 |s = 647–655 |data = 2015 |doi = 10.17507/jltr.0603.23}}</ref>.
W amerykańskich akcentach istnieje również zjawisko zwane ''Northern Cities Shift'' (przesuwka miast północnych), aczkolwiek
=== Angielszczyzna kanadyjska ===
| |||