Alpy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Podział: drobne redakcyjne, drobne merytoryczne
Linia 70:
== Podział ==
{{Dopracować|sekcja|OR=2019-07}}
{{Dopracować|sekcja|<li>Nie istnieje jeden oficjalny, uniwersalny podział Alp na grupy górskie używany we wszystkich krajach alpejskich, mimo podejmowanych prób stworzenia międzynarodowej klasyfikacji podgrup Alp. [[Suddivisione Orografica Internazionale Unificata del Sistema Alpino|SOIUSA]] jest tylko jednym z wielu podziałów (ma swój odrębny artykuł), a [[Alpenvereinseinteilung der Ostalpen|AVE]] dotyczy tylko Alp Wschodnich, czyli innego artykułu.</li><li> Zupełny brak źródeł. Powielono (<del>zbyt szczegółowo</del>) wiele informacji z innych artykułów bez podania źródeł.</li><li> Błędy w nazewnictwie – swobodne tłumaczenie nazw. [[Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej]] nie wymienia wielu poniższych nazw polskich.</li><li>Podziałów na podgrupy górskie dokonuje się na podstawie różnorodnych cech fizycznogeograficznych. Nad aspektami geologicznymi mogą przeważać inne, w szczególności ukształtowanie terenu (góry są pojęciem geomorfologicznym!). "Odmienność geologiczna budowy" (lub jej brak) nie musi decydować o podziałach geograficznych. Nieuźródłowiona podsekcja ''Podział geologiczny'' obejmuje tylko Alpy Wschodnie.</li>}}
[[Plik:Alps-WestEast.jpg|thumb|Granica Alp Zachodnich i Wschodnich]]
=== Podział geograficzny ===
W podstawowym podziale wyróżnia się dwie{{u|SOIUSA}} części: wyższe [[Alpy Zachodnie]] oraz niższe [[Alpy Wschodnie]]. Granica przebiega obniżeniem [[Jezioro Bodeńskie|Jeziora Bodeńskiego]], doliną górnego [[Ren]]u, [[przełęcz]]ą [[Splügenpass|Splügen]] i doliną [[Valle San Giacomo]]{{r|mapCH Valle San Giacomo}}{{r|KSNGbrak}}{{r|KSNGcytat}}, aż do jeziora [[Lago di Como]].
Linia 84 ⟶ 85:
=== Podział na grupy górskie ===
 
[[Plik:Französisch-Italienische Alpengliederung 1924.svg|thumb|Partizione delle Alpi.</br>Kolor czerwony: Alpi Occidental (Alpy Zachodnie)Occidentali, </br>kolor żółty: Alpi Centrali (Alpy Środkowe), </br>kolor niebieski: Alpi Orientali (Alpy Wschodnie)]]
 
==== [[Partizione delle Alpi]] ====
{{Osobny artykuł|Partizione delle Alpi}}
* Alpi Occidentali (pol. ''Alpy zachodnie'')
* Alpi Centrali (pol. ''Alpy środkowe)
* Alpi Orientali (pol. ''Alpy wschodnie)
 
[[Plik:Alps-WestEast.jpg|thumb|Granica Alp Zachodnich i Wschodnich]]
[[Plik:SOIUSA-Alpi Occidentali.png|thumb|Podział [[Alpy Zachodnie|Alp Zachodnich]] na pasma (według [[Suddivisione Orografica Internazionale Unificata del Sistema Alpino|SOIUSA]])]]
 
==== Podział Alp według [[Suddivisione Orografica Internazionale Unificata del Sistema Alpino|SOIUSA]] ====
{{Osobny artykuł|Suddivisione Orografica Internazionale Unificata del Sistema Alpino}}
* '''Alpi Occidentali (pol. [[Alpy Zachodnie]]''':)
** Alpi Sud-occidentali
** '''Południowe Alpy Zachodnie'''
** Alpi Nord-occidentali
*** 1. [[Alpy Liguryjskie]]
*** 2. [[Alpy Nadmorskie]] i [[Prealpy Nicejskie]]
*** 3. [[Alpy Prowansalskie]]
*** 4. [[Alpy Kotyjskie]]
*** 5. [[Alpy Delfinackie]]
*** 6. [[Préalpes du Dauphiné|Prealpy Delfinackie]]
** '''Północne Alpy Zachodnie'''
*** 7. [[Alpy Graickie]]
*** 8. [[Préalpes de Savoie|Prealpy Sabaudzkie]]
*** 9. [[Alpy Pennińskie]]
***10. [[Alpy Lepontyńskie]]
***11. [[Prealpi Luganesi|Prealpy Lugańskie]]
***12. [[Alpy Berneńskie]]
***13. [[Alpy Glarneńskie]]
***14. [[Schweizer Voralpen|Prealpy Szwajcarskie]]
[[Plik:SOIUSA-Alpi Orientali.png|thumb|Podział [[Alpy Wschodnie|Alp Wschodnich]] na pasma (według [[Suddivisione Orografica Internazionale Unificata del Sistema Alpino|SOIUSA]])]]
* '''Alpi Orientali ([[Alpy Wschodnie]]''':)
** '''Alpi Centro-orientali ([[Alpy Centralne]]''')
** '''Alpi Nord-orientali ([[Północne Alpy Wapienne]]''')
*** 15. Zachodnie Alpy Retyckie
** '''Alpi Sud-orientali ([[Południowe Alpy Wapienne]]''')
*** 16. Wschodnie Alpy Retyckie
*** 17. Zachodnie Taury
*** 18. Wschodnie Taury
*** 19. Alpy Styrii i Karyntii
*** 20. Prealpy Styrii
** '''[[Północne Alpy Wapienne]]'''
*** 21. Północnotyrolskie Alpy Wapienne
*** 22. [[Alpy Bawarskie]]
*** 23. Tyrolskie Alpy Łupkowe
*** 24. Salzburskie Alpy Północne
*** 25. Alpy Salzkammergut i Górnej Austrii
*** 26. Alpy Północne Styrii
*** 27. Alpy Dolnej Austrii
** '''[[Południowe Alpy Wapienne]]'''
*** 28. Południowe Alpy Retyckie
*** 29. [[Alpy Bergamskie]] i [[Prealpi Bergamasche|Prealpy Bergamskie]]
*** 30. [[Prealpi Bresciane e Gardesane|Prealpy Bresciańskie i Gardańskie]]
*** 31. [[Dolomity]]
*** 32. [[Prealpy Weneckie]]
*** 33. [[Alpy Karnickie]] i [[Alpy Gailtalskie]]
*** 34. [[Alpy Julijskie]] i [[Prealpy Julijskie]]
*** 35. Alpy Karyntii i Słowenii
*** 36. Prealpy Słoweńskie
 
[[Plik:AVE Ostalpen.png|thumb|Podział [[Alpy Wschodnie|Alp Wschodnich]] na pasma (według [[Alpenvereinseinteilung der Ostalpen|AVE]])]]
Linia 143 ⟶ 110:
==== Podział Alp Wschodnich według [[Alpenvereinseinteilung der Ostalpen|AVE]] ====
{{Osobny artykuł|Alpenvereinseinteilung der Ostalpen}}
* Nördliche Ostalpen
* '''[[Alpy Wschodnie]]''':
* Zentrale Ostalpen
** '''[[Północne Alpy Wschodnie]]'''
* Südliche Ostalpen
** '''[[Alpy Centralne|Centralne Alpy Wschodnie]]'''
* Westliche Ostalpen
** '''[[Południowe Alpy Wschodnie]]'''
*** 48a. [[Gruppo Ortles-Cevedale]]
*** 48b. [[Gruppo Sobretta-Gavia]]
*** 48c. [[Alpi della Val di Non]]
*** 49. [[Alpi dell’Adamello e della Presanella]]
*** 50. [[Prealpi Gardesane]]
*** 51. [[Dolomiti di Brenta]]
*** 52. [[Dolomity]]
*** 53. [[Dolomiti di Fiemme]]
*** 54. [[Prealpi Vicentine]]
*** 56. [[Alpy Gailtalskie]]
*** 57a. [[Alpy Karnickie]]
*** 57b. [[Prealpy Karnickie]]
*** 58. [[Alpy Julijskie]]
*** 59. [[Karawanki]] i [[Pohorje]]
*** 60. [[Alpy Kamnickie]]
** '''[[Zachodnie Alpy Wschodnie]]'''
*** 63. [[Plessur-Alpen]]
*** 64. [[Oberhalbsteiner Alpen]]
*** 65. [[Albula-Alpen]]
*** 66. [[Alpi del Bernina]]
*** 67. [[Alpi di Livigno]]
*** 68. [[Alpy Bergamskie]]
 
== Szczyty ==