'''Pirofosforan tiaminy''' – [[Związki organiczne|organiczny związek chemiczny]] zawierający szkielet [[pirymidyna|pirymidyny]], [[tiazol]]u i resztę [[PirofosforanyDifosforany|pirofosforanową]]. Jest to biologicznie czynna forma [[Witamina B1|witaminy B<sub>1</sub>]] (tiaminy). Związek ten pełni funkcję [[Koenzymy|koenzymu]] kilku [[Enzymy|enzymów]] związanych z [[metabolizm]]em cukrowym. Niedobór lub brak tiaminy upośledza funkcje tych biologicznie czynnych [[Białka|białek]]. Uszkodzeniu ulega przede wszystkim [[tkanka nerwowa]], gdzie dochodzi do zaburzeń w syntezie [[acetylocholina|acetylocholiny]], procesu pozostającego w ścisłym związku z tlenową dekarboksylacją [[kwasReakcja pirogronowypomostowa|kwasudekarboksylacją pirogronowegopirogronianu]] i powstawaniem [[Koenzym A|acetylokoenzymu A]]<ref name="Glycoscience">{{cytuj | tytuł = Glycoscience: Chemistry and Chemical Biology. I–III |rozdział=Biosynthesis and Degradation|redaktor=Bertram O. Fraser-Reid, Kuniaki Tatsuta, Joachim Thiem|autor r=N. Patrick, J. Stamford| data = 2001 | isbn = 978-3-540-67764-2 | miejsce = Berlin, Heidelberg | wydawca = Springer| doi = 10.1007/978-3-642-56874-9_30 | język = en|s=1230|dostęp=z}}</ref>.
Pirofosforanowa pochodna tiaminy jest [[koenzymy|koenzymem]]:
* układu enzymatycznego katalizującego tlenową [[Dekarboksylacja|dekarboksylację]] ketokwasów
* [[transketoloaza|transketolazy]]
We wszystkich tych reakcjach miejscem aktywnym koenzymu jest atom węgla 2 pierścienia tiazolowego, który po odłączeniu protonu tworzystaje układsię [[karbanion]]uem z wolną [[Para elektronowa|parą elektronową]] i tworzy z dodatnio naładowanym atomem azotu 3 układ [[ylidy|ylidowy]]<ref name="Horsman">{{cytuj | autor = Geoff P. WHorsman, tymDavid miejscuL. przyłączaZechel się| związektytuł ulegający= dekarboksylacjiPhosphonate lubBiochemistry przeniesieniu| czasopismo = Chemical Reviews | data = 2017-04-26 | data dostępu = 2021-02-12 | wolumin = 117 | numer = 8 | s = 5704–5783 | doi = 10.1021/acs.chemrev.6b00536 | język = en|dostęp=z}}</ref>:
:[[Plik:TPP thiazolium.svg|mały|left|upright=1.5|Deprotonacja atomu C2 pierścienia tiazolowego pirofosforanu tiaminy i powstanie ylidu z ładunkiem ujemnym na atomie C2]]
{{clear}}
W tym miejscu przyłącza się związek ulegający dekarboksylacji lub przeniesieniu.
