Wikipedia

Najwyższa Izba Kontroli: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Linia 9:
|data utworzenia = 8 lutego 1919
|tytuł szefa = Prezes
|szef = [[Marian Banaś]]<ref name="kierownictwo">{{Cytuj stronę | url = https://www.nik.gov.pl/o-nik/kierownictwo-nik/ | tytuł = Kierownictwo NIK | data dostępu = 2019-09-25}}</ref>
|tytuł zastępcy = Wiceprezesi
|zastępca = [[Małgorzata Motylow]]<br />[[Tadeusz Dziuba]]
|budżet = 277,54 mln zł <small>(2017)</small><ref name="W2017" />
|zatrudnienie = 1585 <small>(2017)</small><ref name="Sprawozdanie" />
|adres = 00-950 Warszawa<br />ul. [[Ulica Filtrowa w Warszawie|Filtrowa]] 57
|plan obszaru działania =
|kod mapy = Warszawa
|współrzędne = 52°13'06″N13′06″N 20°59'57″E59′57″E
|commons = Category:Najwyższa Izba Kontroli
|www = https://www.nik.gov.pl/
Linia 39:
 
== Historia ==
Najwyższa Izba Kontroli została powołana 8 lutego 1919 na mocy dekretu wydanego przez [[Naczelnik Państwa|Naczelnika Państwa]] [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]] z dnia 7 lutego 1919 roku (''(Dziennik Praw Państwa Polskiego z 8 lutego 1919 roku, numer 14, pozycja 183)'').
 
Reaktywowana w 1949 jako organ niezależny od rządu, w latach 1952–1957 w jej miejsce utworzono [[Najwyższa Izba Kontroli|Ministerstwo Kontroli Państwowej]], przywrócona po 1957.
 
=== 1919–1935 ===
Linia 55:
* przedstawienie rządowi sprawozdania z corocznego zamknięcia rachunków państwowych.
 
W porównaniu do kontroli z 1919 obecna posiadała dwa rodzaje kontroli była to kontrola faktyczna i następcza. Zrezygnowano zze wstępnej, ponieważ wiele osób miało wątpliwości, co do skuteczności działania wstępnego rodzaju kontroli. Skład kontroli państwowej ustalony był w ustawie, która wskazywała, że dzielił się on na: prezesa NIK wraz z dwoma wiceprezesami, NIK, Izby Okręgowe Kontroli.
 
„Prezes NIK był równorzędny ministrom, aczkolwiek nie wchodził w skład rządu, natomiast mógł zabierać głos na posiedzeniach Sejmu i [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senatu]], uczestnicząc osobiście lub delegując swych zastępców. Na żądanie Sejmu lub Senatu obowiązany był udzielać informacji lub wyjaśnień. Do uprawnień Prezesa NIK należało coroczne przesyłanie Ministrowi Skarbu preliminarza budżetowego Izby celem włączenia do budżetu państwa”.
Linia 83:
 
=== PRL ===
Od 1944 funkcje kontroli państwowej sprawowało [[Prezydium Krajowej Rady Narodowej]], za pośrednictwem Biura Kontroli. Następnie od wejścia w życie [[Mała Konstytucja z 1947 roku|ustawy konstytucyjnej z 1947 r.]], Biuro Kontroli usytuowane zostało przy [[Rada Państwa (Polska)|Radzie Państwa]], która przejęła kompetencje Prezydium KRN.
 
Reaktywowanie NIK, zapowiadane w ustawie konstytucyjnej z 1947, nastąpiło na podstawie ustawy z dnia 9 marca 1949 o kontroli państwowej. W świetle tej ustawy NIK stanowiła organ kontroli niezależny od rządu, bezpośrednio podporządkowany Radzie Państwa, powołany przede wszystkim do kontroli działalności naczelnych władz i urzędów w dziedzinie administracji publicznej i gospodarki narodowej. NIK obejmował kontrolą również działania terenowych organów administracji i jednostek gospodarki, ale tylko w zakresie niezbędnym dla oceny prawidłowości działania naczelnych i centralnych organów administracji. NIK funkcjonowała na zasadzie kolegialności. Kolegium tworzyli Prezes NIK jako przewodniczący oraz wiceprezesi. W swej działalności kontrolnej NIK mogła się posługiwać kryterium legalności, rzetelności, gospodarności, celowości w działalności finansowej, gospodarczej i organizacyjno-administracyjnej oraz zgodności z ustalonymi wytycznymi polityki państwowej i planami gospodarczymi. Uchwałą Rady Ministrów z 5 sierpnia 1949 został zatwierdzony statut NIK, wydany przez Radę Państwa i podpisany przez prezydenta [[Bolesław Bierut|Bolesława Bieruta]]<ref>{{Monitor Polski|1949|84|1030}}.</ref>.
Linia 91:
* [[Józef Higersberger]] II 1919 – 18 V 1921
* [[Jan Żarnowski]] 4 VII 1921 – VII 1926
* [[Stanisław Wróblewski (działaczprawnik)|Stanisław Wróblewski]] X 1926 – X 1930
* gen. bryg. [[Jakub Krzemieński]] X 1930 – IX 1939
 
Linia 101:
* gen. bryg. dr [[Ludwik Ząbkowski]] 1971 – 1973
* gen. bryg. [[Stanisław Kuniczak]] 1974
* kpt. inż. [[Władysław Józef Zaleski|Władysław Zaleski]] 10 VII 1974<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Mianowanie Prezesa Najwyższej Izby Kontroli |url = http://eprints.hist.pl/329/1/1974-07-12_nr2.pdf |czasopismo = [[Dziennik Ustaw|Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej]] | strony = 16 | data = Nrnr 2 z 12 lipca 1974 | url = http://eprints.hist.pl/329/1/1974-07-12_nr2.pdf}}</ref> – 25 V 1978<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Zwolnienie Prezesa Najwyższej Izby Kontroli |url = http://eprints.hist.pl/342/1/1978-05-30_nr2.pdf |czasopismo = [[Dziennik Ustaw|Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej]] | strony = 9 | data = Nrnr 2 z 30 maja 1978 | url = http://eprints.hist.pl/342/1/1978-05-30_nr2.pdf}}</ref>
* płk dypl. [[Jan Zygmunt Berek|Jan Berek]] 26 V 1978<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Mianowanie Prezesa Najwyższej Izby Kontroli |url = http://eprints.hist.pl/342/1/1978-05-30_nr2.pdf |czasopismo = [[Dziennik Ustaw|Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej]] | strony = 10 | data = Nrnr 2 z 30 maja 1978 | url = http://eprints.hist.pl/342/1/1978-05-30_nr2.pdf}}</ref> – 1980
* płk kaw. [[Franciszek Szystowski]] 1980 – 1989
* [[Stanisław Borczyk]] 1989 – 1991
Linia 142:
* [[Lech Kaczyński]] od 14 lutego 1992 do 8 czerwca 1995
* [[Janusz Wojciechowski]] od 22 czerwca 1995 do 20 lipca 2001
* [[Mirosław Sekuła]] od 20 lipca 2001 do 20 lipca 2007, (p.o. prezesa<ref group="uwaga">Stosownie do art. 16 ust. 1 ustawy z 23 grudnia 1994 o Najwyższej Izbie Kontroli.</ref> od 21 lipca 2007 do 22 sierpnia 2007)
* [[Jacek Jezierski (urzędnik)|Jacek Jezierski]] od 22 sierpnia 2007 do 22 sierpnia 2013 (p.o. prezesa od 22 sierpnia 2013 do 27 sierpnia 2013)
* [[Krzysztof Kwiatkowski (polityk)|Krzysztof Kwiatkowski]] od 27 sierpnia 2013 do 30 sierpnia 2019
Linia 154:
|-
|1
|[[Plik:Poseł Walerian Pańko X kadencja.jpg|centruj|mały|centruj|198x198px]]
|Walerian Pańko
|23 Maja 1991
Linia 166:
|-
|3
|[[Plik:Hearings_Janusz_Wojciechowski_Hearings Janusz Wojciechowski (Poland)_ -_Agriculture_ Agriculture (48826794617)_ (cropped).jpg|centruj|196x196px]]
|Janusz Wojciechowski
|22 czerwca 1995
Linia 180:
|[[Plik:Jacek Jezierski.JPG|centruj|150x150px]]
|Jacek Jezierski
|22 sirpniasierpnia 2007
|22 sierpnia 2013
|-
Linia 198:
== Wiceprezesi Najwyższej Izby Kontroli ==
=== Władze RP na Uchodźstwie ===
* [[Adam Barszcz]] od 28 marca 1979<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Mianowanie Wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli |url = http://eprints.hist.pl/353/1/1980-02-12_nr1.pdf |czasopismo = [[Dziennik Ustaw|Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej]] | strony = 82 | data = Nrnr 2 z 26 lutego 1980 | url = http://eprints.hist.pl/353/1/1980-02-12_nr1.pdf}}</ref>
 
=== Polska Ludowa ===
Linia 212:
* [[Marian Cichosz]] od 16 września 2011 do 2014
* [[Wojciech Kutyła]] od 26 kwietnia 2012 do 26 września 2019
* [[Jacek Uczkiewicz]] od 26 listopada 2013 do 30 czerwca 2016<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/prezes-nik-zlozyl-do-marszalka-sejmu-wniosek-o-powolanie-nowego-wiceprezesa.html | tytuł = Prezes NIK złożył wniosek o powołanie nowego wiceprezesa | opublikowany = nik.gov.pl | data = 2016-06-14 | data dostępu = 2016-08-23}}</ref>
* [[Mieczysław Łuczak]] od 2 lutego 2015 do 26 września 2019
* [[Ewa Polkowska]] od 1 lipca 2016<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,8850,marszalek-senatu-odwolal-ewe-polkowska-ze-stanowiska-szefa-kancelarii.html | tytuł = Marszałek Senatu odwołał Ewę Polkowską ze stanowiska Szefa Kancelarii | opublikowany = senat.gov.pl | data = | data dostępu = 2016-06-26}}</ref> do 26 września 2019
* [[Małgorzata Motylow]] od 27 września 2019<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/komunikat.xsp?documentId=9B8E7CD2DBB211FDC125848100650433 | tytuł = Marszałek Sejmu dokonała zmian w kierownictwie Najwyższej Izby Kontroli | opublikowany = sejm.gov.pl | data = | data dostępu = 2019-09-27}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/malgorzata-motylow-wiceprezesem-nik.html | tytuł = Zmiany w Kierownictwie NIK | opublikowany = nik.gov.pl | data = | data dostępu = 2019-09-27}}</ref>
* [[Tadeusz Dziuba]] od 27 listopada 2019
* [[Marek Opioła]] od 27 listopada 2019<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/komunikat.xsp?documentId=03C9F3533E19D54CC12584BF005E8625 |tytuł = Marszałek Sejmu powołała wiceprezesów Najwyższej Izby Kontroli |data = 27 listopada 2019 |opublikowany = sejm.gov.pl |data dostępu = 2019-11-27}}</ref> do 1 lutego 2021<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.eca.europa.eu/fr/Pages/NewsItem.aspx?nid=15054 |tytuł = New ECA Member Marek Opioła (Poland) takes office |data = 1 lutego 2021 |opublikowany = eca.europa.eu |język = en |data dostępu = 2021-02-13|język=en}}</ref>
 
== Struktura organizacyjna ==
Linia 229:
** Metodyki Kontroli i Rozwoju Zawodowego,
** Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego,
** Obrony Narodowej – dyrektorem jest [[Marek Zająkała]] (były wiceminister obrony narodowej i były wiceprezes NIK)<ref name="departamenty">{{Cytuj stronę| |url = https://www.nik.gov.pl/o-nik/struktura-organizacyjna-nik/departamenty-nik.html | tytuł = Departamenty i Biura NIK -– Najwyższa Izba Kontroli<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany = www.nik.gov.pl | data dostępu = 2017-11-25}}</ref>,
** Porządku i Bezpieczeństwa Wewnętrznego – dyrektorem jest [[Marek Bieńkowski]] ([[Komenda Główna Policji|Komendant Główny Policji]] w latach 2005-20072005–2007)<ref name="departamenty" />,
** Pracy, Spraw Społecznych i Rodziny,
** Prawny i Orzecznictwa Kontrolnego,
Linia 241:
 
== Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia ==
Wydatki i dochody Najwyższej Izby Kontroli są realizowane [[Procedura budżetowa w Polsce#Klasyfikacja części budżetowych w ustawie budżetowej|części 07]] [[Budżet państwa|budżetu państwa]]<ref>Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów ({{Dziennik Ustaw|2016|1026}}).</ref>.
 
W 2017 wydatki NIK wyniosły 277,54 mln zł, a dochody 0,99 mln zł<ref name="W2017">{{Cytuj stronę | url = http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/42EEAAA67DED2F09C125829D002EC6C1/%24File/2559-Tom-I.pdf | tytuł = Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. (druk nr 2559). Tom I | data = 29 maja 2018 | opublikowany = sejm.gov.pl | strony = 1/2, 2/9 | data dostępu = 2017-09-10}}</ref>. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 1585 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 8474 zł<ref name="Sprawozdanie">{{Cytuj stronę | url = http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/E45602FE04F8BCF7C12582C1003FC7DB/%24File/2726.pdf | tytuł = Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2017 roku (druk nr 2726) | data = 2018 | praca = Najwyższa Izba Kontroli | opublikowany = sejm.gov.pl | strony = 18, 27 | data dostępu = 2016-08-05}}</ref>.
 
W ustawie budżetowej na 2018 wydatki Najwyższej Izby Kontroli zaplanowano w wysokości 282,11 mln zł, a dochody 0,69 mln zł<ref>{{cytuj stronę | url = https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180000291/O/D20180291.pdf | tytuł = Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 r. | data = 1 lutego 2018 | praca = Dz. U. poz. 291 | opublikowany = isap.sejm.gov.pl | strony = 10, 38 | data dostępu = 2018-09-10}}</ref>.
 
== Odznaczenie i upamiętnienie ==
W 2009 wyemitowano dwie monety upamiętniające 90. rocznicę utworzenia Najwyższej Izby kontroli. Srebrną, [[Moneta kolekcjonerska|kolekcjonerską]] o nominale 10 złotych, a drugą obiegową, ze stopu [[Nordic gold]] o nominale [[Monety okolicznościowe 2 złote (III RP)|2 złote]]. Na rewersie na obu monetach przedstawiono wizerunki obecnej siedziby NIK według projektu Urszuli Walerzak. Autorką projektu awersu monety kolekcjonerskiej jest Ewa Tyc-Karpińska. Srebrna moneta zawiera hologram<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/aktualnosci/wiadomosci_2009/090205_nik.html |tytuł = 90. rocznica utworzenia Najwyższej Izby Kontroli – nowe monety NBP |autor = NBP |data = 2009-02-05 |opublikowany = Narodowy Bank Polski – Internetowy Serwis Informacyjny |data dostępu = 2011-05-14}}</ref>.
 
W 2014 Najwyższa Izba Kontroli została odznaczona [[Medal „Pro Memoria”|Medalem „Pro Memoria”]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-odznaczona-medalem-pro-memoria.html | tytuł = NIK odznaczona Medalem „Pro Memoria” | data = 2014-03-28 | opublikowany = nik.gov.pl | data dostępu = 2019-11-29}}</ref>.
 
== Zobacz też ==▼
* [[Regionalna izba obrachunkowa]]▼
 
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
▲== Zobacz też ==
▲* [[Regionalna izba obrachunkowa]]
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko = Bolikowska |imię = Danuta |nazwisko2 = Robaczyński |imię2 = Wojciech |tytuł = Najwyższa Izba Kontroli: tradycja i współczesność |wydawca = Najwyższa Izba Kontroli |miejsce = Warszawa |data = 2009 |isbn = 978-83-914389-8-5}} Na książce wydrukowany {{ISBN|978-83-914389-8-8}}.
* {{cytuj książkę |nazwisko = Mołdawa |imię = Tadeusz |tytuł = Ludzie władzy 1944–1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 II 1991 |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |data = 1991 |isbn = 83-01-10386-8}}
 
== Linki zewnętrzne ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Najwyższa_Izba_Kontroli”