Pasowanie na rycerza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
1
Znaczniki: Zastąpiono Wycofane usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor
m Wycofano edycje użytkownika 81.15.191.250 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Cybularny.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 1:
[[Plik:Edmund blair leighton accolade.jpg|mały|73x73px''Pasowanie na rycerza'', pędzla [[Edmund Blair Leighton|Edmunda Leightona]]]]
'''Pasowanie na rycerza''' (także: ''akolada'') – nadanie adeptowi rzemiosła [[Rycerstwo|rycerskiego]] – [[giermek|giermkowi]] – godności rycerza przez wręczenie mu [[ostrogi|ostróg]] i [[Pas rycerski|pasa]] (stąd nazwa ''pasowanie'').
 
== Historia ==
Zwyczaj pasowania powstał we wczesnym [[średniowiecze|średniowieczu]] i był m.in. skutkiem oddziaływania [[katolicyzm|Kościoła katolickiego]] na [[etyka|etykę]] rycerską. Pierwotnie, w wieku IX i X, królowie [[Frankowie|frankijscy]] w chwili [[koronacja|koronacji]] otrzymywali broń, podobnie [[Niemcy|niemiecki]] [[król]] [[Otton I Wielki]] w czasie koronacji wziął swój [[miecz]] z [[ołtarz]]a. Jednak w miarę upływu stuleci zaliczenie do grona pełnoprawnych rycerzy – świeckiego zbrojnego ramienia Kościoła – wymagało spełnienia coraz większej liczby warunków i coraz bardziej skomplikowanej ceremonii. Najważniejsze warunki to osiągnięcie przez chłopca odpowiedniego wieku i odbycie przezeń należytego stażu w charakterze rycerskiego sługi – giermka. Z kolei sama ceremonia z początku była bardzo uproszczona, wystarczało uderzenie przez innego rycerza dłonią w kark lub w policzek. Później jednak uroczystości pasowania stawały się często coraz bardziej rozbudowane i wyszukane, choć nigdy nie wytworzył się jakiś sztywno ustalony [[ceremoniał]]. Nie było nawet ustalone, kto mógł pasować młodzieńca na rycerza: czasem był to inny rycerz, czasem kapłan. Święto pasowania często urządzano w [[Zesłanie Ducha Świętego|Zielone Świątki]], co – oprócz sprzyjającej wiosennej pogody – miało przywoływać wspomnienie zesłania [[Duch Święty|Ducha Świętego]] na [[apostoł]]ów, podkreślając mistyczny i religijny aspekt uroczystości.
 
Według trzynastowiecznego [[biskup]]a [[Mende (Francja)|Mende]] we [[Francja|Francji]], [[Guillaume Durand I|Wilhelm Durand]], który zapisał przebieg uroczystości z 1295 roku, w przeddzień uroczystości adept rycerstwa odbywał oczyszczającą kąpiel w łaźni, spędzając następnie noc w czystej pościeli. Rano wkładał białą – symbolizującą czystość – odzież, na którą zakładał wierzchnie odzienie w kolorze krwi, którą miał przelewać i brunatne obuwie – w kolorze ziemi, do której każdy musi wrócić. Potem następowało poświęcenie miecza i reszty uzbrojenia z towarzyszeniem licznych modlitw. Miecz ten wręczano rycerzowi, który chował go do pochwy i przypinał giermkowi – adeptowi rycerstwa – do pasa. W tym momencie obecni na uroczystości wymieniali znak pokoju, a na koniec biskup uderzał lekko młodego rycerza nakazując mu ''odrzucenie pokus diabelskich, czujność i wierność [[Jezus Chrystus|Chrystusowi]]''. W tym momencie młodzieniec mógł już wejść w szeregi innych rycerzy, a ci przypinali mu [[Ostroga (jeździectwo)|ostrogi]], która to czynność nie była jednak już zaliczana do religijnej części ceremonii.
 
Zachowany jako pierwszy w Polsce opis pasowania odnosi się do [[Bolesław III Krzywousty|Bolesława Krzywoustego]], który odebrał swój pas i miecz od ojca, [[książę|księcia]] [[Władysław I Herman|Władysława Hermana]]. Uroczystość odbyła się 15 sierpnia 1100 roku, w święto [[Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny|Wniebowzięcia NMP]]; wraz z synem [[Władysław I Herman|Władysław Herman]] pasował jeszcze tego dnia wielu jego rówieśników.
 
Współczesną kontynuacją tej [[Tradycja|tradycji]] jest [[mianowanie na pierwszy stopień oficerski]] słuchaczy szkół [[Oficer (wojsko)|oficerskich]] – [[Podchorąży (tytuł wojskowy)|podchorążych]].
 
Ceremonię w [[Zakon rycerski|zakonach rycerskich]], odprawianą przy przyjmowaniu nowych członków, gdy [[wielki mistrz]] obejmował nowicjusza, kładąc mu ręce na szyi nazywano też '''akoladą''' ([[łac.]] ''ad collum'' 'na szyi'); w szerszym znaczeniu termin ten oznacza ceremonię pasowania na rycerza.
 
== Bibliografia ==
{{Wikiźródła|Encyklopedia staropolska/Pasowanie rycerzy|hasło ''Pasowanie rycerzy'' w Encyklopedii staropolskiej}}
{{commonscat|Accolade}}
* [[Szymon Wrzesiński]]: ''Tajemnice rycerzy. Życie codzienne śląskich feudałów.'' wyd. REPLIKA, Zakrzewo 2008.
* [[Urszula Świderska-Włodarczyk|Urszula Świderska]]: ''Kultura rycerska w średniowiecznej Polsce.'' Zielona Góra 2001.
 
[[Kategoria:Rycerstwo]]