Półgrosz: Różnice pomiędzy wersjami

'''Półgrosz''' – srebrna [[moneta]] bita w [[Korona Królestwa Polskiego|Polsce]], na [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwie]] i na [[Śląsk]]u od XIV do XVI w. (równa ½ [[grosz]]a), wprowadzona przez [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełłę]] w wyniku cyklu reform z lat 1393–1398<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Adam Dylewski |redaktor = Katarzyna Kucharczuk |tytuł = Od denara do złotego. Dzieje pieniądza w Polsce |data = 2012 |isbn = 9788377052068 |wydanie = pierwsze |miejsce = Warszawa |wydawca = CARTACarta BLANCABlanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN |s = 72–73}}</ref>.

Początki półgrosza związane są z wenecką monetą ''mezzanino'' powstałą w pierwszej połowie XIV w. do handlu z Zachodem. Wymyślono ją tak, aby przez odpowiednią wielkość, nie mogła być zagrożona obrzynaniem<ref>{{Cytuj |autor = Adam Dylewski |redaktor = Katarzyna Kucharczuk |tytuł = Od denara do złotego. Dzieje pieniądza w Polsce |data = 2012 |isbn = 9788377052068 |wydanie = pierwsze |miejsce = Warszawa |wydawca = CARTACarta BLANCABlanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN |s = 72}}</ref>.

Na ziemiach polskich duża popularność [[Kwartnik|kwartnikakwartnik]]a śląskiego świadczyła o istotnym zapotrzebowaniu na ten [[gatunek pieniądza]], który przypadkowo był bardzo bliski [[Metrologia|metrologicznie]] połowie grosza<ref name=":0" />.

Zaskakująca kariera półgrosza na ziemiach polskich doprowadziła do tego, że od reformy [[Władysław II Jagiełło|Władysława II Jagiełły]], do wielkiej reformy [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]], półgrosz stanowił podstawę [[System walutowy|systemu monetarnego]], pełniąc funkcję jednostki „grubej”<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Adam Dylewski |redaktor = Katarzyna Kucharczuk |tytuł = Od denara do złotego. Dzieje pieniądza w Polsce |data = 2012 |isbn = 9788377052068 |wydanie = pierwsze |miejsce = Warszawa |wydawca = CARTACarta BLANCABlanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN |s = 73}}</ref>. Chociaż nazwę półgrosza używa się czasami nieprawidłowo w odniesieniu do kwartników [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza III Wielkiego]], to pierwszą w dziejach polskich emisję przeprowadzono w okresie panowania Władysława II Jagiełły – pojawiły się wtedy półgrosze<ref name=":1" />:

* [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza Jagiellończyka]] (1456–1492),

* [[Jan I Olbracht|Jana Olbrachta]] (1492–1501),

* [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra Jagiellończyka]] (1502–1506).

W 1526 r. w wyniku reformy monetarnej Zygmunt I Stary oparł obrót pieniądza na [[Grosz|groszugrosz]]u, walcząc w ten sposób przede wszystkim z napływającym na terytorium swojego państwa [[Półgrosz świdnicki|półgroszem świdnickim]] oraz licznymi fałszerstwami. Po reformie półgrosz miał masę 1,03 grama srebra próby 375<ref name=":1" />.