Wikipedia

Czesława Kwoka: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m WP:SK, drobne techniczne
ułożyłam życiorys chronologicznie, przeniosłam info do odp. części, dodane brakujące, źródła/przypisy, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, wikizacja
Linia 21:
 
== Życiorys ==
 
=== Rodzina ===
Przed wojną Czesława Kwoka mieszkała we wsi Wólka Złojecka, w domu numer 12<ref name=":0">{{Cytuj |redaktor = Alicja Białecka |tytuł = European pack for visiting Auschwitz-Birkenau Memorial and Museum |data = 2010 |wydawca = Polish Ministry of Education, Auschwitz-Birkenau State Museum}}</ref> (obecnie miejscowość znajduje się na terenie [[Województwo lubelskie|województwa lubelskiego]]). Chodziła do szkoły podstawowej w [[Złojec|Złojcu]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu 10 |data dostępu = 2021-03-15 |opublikowany = www.spzlojec.net |url = http://www.spzlojec.net/index.php?f01=3xxx10xxxxxxxxxx&idss=14871876s5057}}</ref>, oddalonej około 4 km od jej rodzinnej miejscowości (obecnie jest to Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu).
 
PrzedJej wojnąmatka CzesławaKatarzyna Kwoka mieszkała we wsi Wólka Złojecka, w domu numer 12<ref name=":0">{{Cytuj |redaktor = Alicja Białecka |tytuł = European pack for visiting Auschwitz-Birkenau Memorial and Museum |data = 2010 |wydawca = Polish Ministry of Education, Auschwitz-Birkenau State Museum}}</ref> (obecnieur. miejscowość1 znajdujestycznia się1896 na terenie [[Województwo lubelskie|województwa lubelskiego]]roku). Jej matka Katarzyna była rolniczką<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Baza więźniów |data dostępu = 2021-03-14 |opublikowany = base.auschwitz.org |url = http://base.auschwitz.org/wiezien.php?lang=pl&ok=osoba&id_osoba=135391}}</ref><ref name=":5">{{Cytuj |autor = Helena Kubica |tytuł = Zagłada w KL Auschwitz Polaków wysiedlonych z Zamojszczyzny w latach 1942-1943 |data = 2004 |wydawca = Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau}}</ref>. Ojciec miał na imię Paweł, w dokumentach obozowych Czesławy podano, iż jego ostatnim miejscem zamieszkania była Wólka Złojecka<ref name=":0" />. WDzieje ramachojca realizacjiCzesławy Generalnegonie Planusą Wschodniegoznane. mieszkańcyWedle miejscowościrelacji zostaliEugeniusza przesiedleni,Piróga częśćKatarzyna umieszczonobyła wwdową [[Obózi przesiedleńczywychowywała wcórkę Zamościu|obozie przesiedleńczym w Zamościu]], a dwanaście osób (w tym trójka dzieci) zostało zamordowanych w obozie zagłady Auschwitz-Birkenausamotnie<ref name=":8">{{Cytuj |tytuł = 76. rocznica śmierci Czesi Kwoki |data = 2019-03-12 |data dostępu = 2021-03-14 |opublikowany = Polskie Radio Lublin |url = https://radio.lublin.pl/2019/03/76-rocznica-smierci-czesi-kwoki/ |język = pl}}</ref>. ▼
 
=== Obóz przesiedleńczy w Zamościu ===
{{osobny artykuł|Obóz przesiedleńczy w Zamościu}}
▲Przed wojną Czesława Kwoka mieszkała we wsi Wólka Złojecka, w domu numer 12<ref name=":0">{{Cytuj |redaktor = Alicja Białecka |tytuł = European pack for visiting Auschwitz-Birkenau Memorial and Museum |data = 2010 |wydawca = Polish Ministry of Education, Auschwitz-Birkenau State Museum}}</ref> (obecnie miejscowość znajduje się na terenie [[Województwo lubelskie|województwa lubelskiego]]). Jej matka Katarzyna była rolniczką<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Baza więźniów |data dostępu = 2021-03-14 |opublikowany = base.auschwitz.org |url = http://base.auschwitz.org/wiezien.php?lang=pl&ok=osoba&id_osoba=135391}}</ref><ref name=":5">{{Cytuj |autor = Helena Kubica |tytuł = Zagłada w KL Auschwitz Polaków wysiedlonych z Zamojszczyzny w latach 1942-1943 |data = 2004 |wydawca = Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau}}</ref>. Ojciec miał na imię Paweł, w dokumentach obozowych Czesławy podano, iż jego ostatnim miejscem zamieszkania była Wólka Złojecka<ref name=":0" />. W ramach realizacji Generalnego Planu Wschodniego mieszkańcy miejscowości zostali przesiedleni, część umieszczono w [[Obóz przesiedleńczy w Zamościu|obozie przesiedleńczym w Zamościu]], a dwanaście osób (w tym trójka dzieci) zostało zamordowanych w obozie zagłady Auschwitz-Birkenau<ref>{{Cytuj |tytuł = 76. rocznica śmierci Czesi Kwoki |data = 2019-03-12 |data dostępu = 2021-03-14 |opublikowany = Polskie Radio Lublin |url = https://radio.lublin.pl/2019/03/76-rocznica-smierci-czesi-kwoki/ |język = pl}}</ref>.
 
W ramach realizacji Generalnego Planu Wschodniego w 1942 roku rozpoczęto wysiedlenia mieszkańców pobliskich terenów. Podzielono je na rewiry. Wólka Złojecka i siedem pobliskich miejscowości zostały przypisane do największej wsi Złojec<ref>{{Cytuj |autor = Bartłomiej Ługowski |tytuł = Struktura i działalność niemieckiego aparatu wysiedleńczego na Zamojszczyźnie |czasopismo = Studia Iuridica Lublinensia |data = 2017 |wolumin = XXVI |numer = 3}}</ref> w gmienie [[Nielisz (gmina)|Nielisz]].
13 grudnia 1942 roku Czesława Kwoka trafiła do [[Auschwitz-Birkenau|obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau]]<ref name="info" /> razem z matką, Katarzyną Kwoką (ur. 1 stycznia 1896, zm. 18 lutego 1943; [[Oznakowanie więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych|numer obozowy]]: 26946<ref name=":1" />) pierwszym transportem z obozu przesiedleńczego w Zamościu, w którym znajdowało się 318 kobiet i dziewcząt<ref>{{Cytuj |autor = Tomek Orszulak |tytuł = Brutalna historia zdjęcia 14-letniej więźniarki Auschwitz. Przed tym ujęciem została pobita pejczem, bo nie chciała pozować |data = 2018-03-15 |data dostępu = 2021-03-14 |opublikowany = wiadomosci.wp.pl |url = https://wiadomosci.wp.pl/brutalna-historia-zdjecia-14-letniej-wiezniarki-auschwitz-przed-tym-ujeciem-zostala-pobita-pejczem-bo-nie-chciala-pozowac-6230514240972929a |język = pl}}</ref>. Łącznie z obozu przesiedleńczego w Zamościu na przełomie 1942 i 1943 roku do Auschwitz skierowano trzy transporty więźniów, w których znajdowało się około półtora tysiąca osób, w tym około sto pięćdziesiąt dzieci<ref name=":6" /><ref name=":7" />. Z uwagi na braki w dokumentacji ich liczba jest trudna do ustalenia. Wedle innych szacunków liczba dzieci, przewiezionych z Zamościa do Auschwitz, mogła wynosić około dwustu<ref name=":5" />. ▼
 
W grudniu 1942 roku wysiedlono miejscowości należące do gminy Nielisz<ref>{{Cytuj |tytuł = Historia {{!}} Gmina Nielisz |data dostępu = 2021-03-15 |opublikowany = nielisz.pl |url = https://nielisz.pl/o-gminie/historia/}}</ref>, w tym Wólkę Złojecką 2 grudnia 1942. Wówczas Czesława i jej matka trafiły do [[Obóz przesiedleńczy w Zamościu|obozu przesiedleńczego w Zamościu]], podobnie jak część mieszkańców ich wsi. Dwanaście osób zamieszkałych w Wólce Złojeckiej (w tym trójka dzieci) zostało zamordowanych w obozie zagłady Auschwitz-Birkenau<ref name=":8" />.
 
=== Auschwitz-Birkenau ===
▲13 grudnia 1942 roku Czesława Kwoka trafiła do [[Auschwitz-Birkenau|obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau]]<ref name="info" /> razem z matką, Katarzyną Kwoką (ur. 1 stycznia 1896, zm. 18 lutego 1943; [[Oznakowanie więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych|numer obozowy]]: 26946<ref name=":1" />), pierwszym transportem z obozu przesiedleńczego w Zamościu, w którym znajdowało się 318 kobiet i dziewcząt<ref>{{Cytuj |autor = Tomek Orszulak |tytuł = Brutalna historia zdjęcia 14-letniej więźniarki Auschwitz. Przed tym ujęciem została pobita pejczem, bo nie chciała pozować |data = 2018-03-15 |data dostępu = 2021-03-14 |opublikowany = wiadomosci.wp.pl |url = https://wiadomosci.wp.pl/brutalna-historia-zdjecia-14-letniej-wiezniarki-auschwitz-przed-tym-ujeciem-zostala-pobita-pejczem-bo-nie-chciala-pozowac-6230514240972929a |język = pl}}</ref>. Łącznie z obozu przesiedleńczego w Zamościu na przełomie 1942 i 1943 roku do Auschwitz skierowano trzy transporty więźniów, w których znajdowało się około półtora tysiąca osób, w tym około sto pięćdziesiąt dzieci<ref name=":6" /><ref name=":7" />. Z uwagi na braki w dokumentacji ich liczba jest trudna do ustalenia. Wedle innych szacunków liczba dzieci, przewiezionych z Zamościa do Auschwitz, mogła wynosić około dwustu<ref name=":5" />.
 
Czesława Kwoka została zabita [[zastrzyk trucizny|zastrzykiem]] [[fenol]]u 12 marca 1943 roku<ref name=":7">{{Cytuj stronę |url = http://fakty.interia.pl/raporty/raport-zrabowane-dzieci/artykuly/news-niepotrzebne-dzieci-likwidowano-zastrzykiem-z-fenolu,nId,2437808 |tytuł = „Niepotrzebne” dzieci likwidowano zastrzykiem z fenolu |autor = Artur Wróblewski |opublikowany = fakty.interia.pl |data = 2017-09-08 |język = pl |archiwum = http://archive.is/EIN3o |zarchiwizowano = 2017-09-08 |data dostępu = 2017-09-08}}</ref>. Jej świadectwo śmierci zostało wystawione 23 marca 1943 roku<ref name=":0" />. Katarzyna, Matka Czesławy, również zginęła w Auschwitz<ref name=":1" />. ▼
 
Katarzyna Kwoka również zginęła w Auschwitz 18 lutego 1943 roku<ref name=":1" />.
▲Czesława Kwoka została zabita [[zastrzyk trucizny|zastrzykiem]] [[fenol]]u 12 marca 1943 roku<ref name=":7">{{Cytuj stronę |url = http://fakty.interia.pl/raporty/raport-zrabowane-dzieci/artykuly/news-niepotrzebne-dzieci-likwidowano-zastrzykiem-z-fenolu,nId,2437808 |tytuł = „Niepotrzebne” dzieci likwidowano zastrzykiem z fenolu |autor = Artur Wróblewski |opublikowany = fakty.interia.pl |data = 2017-09-08 |język = pl |archiwum = http://archive.is/EIN3o |zarchiwizowano = 2017-09-08 |data dostępu = 2017-09-08}}</ref>. Jej świadectwo śmierci zostało wystawione 23 marca 1943 roku<ref name=":0" />. Katarzyna, Matka Czesławy, również zginęła w Auschwitz<ref name=":1" />.
 
[[Plik:Czeslawa Kwoka - Brasse.jpg|thumb|250px|Zdjęcia obozowe Czesławy Kwoki wykonane przez Wilhelma Brasse'a.]]
Zdjęcia Czesławy Kwoki zostały wykonane w obozie koncentracyjnym Auschwitz przez obozowego fotografa [[Wilhelm Brasse|Wilhelma Brasse]], także więźnia (numer obozowy: 3444)<ref>{{Cytuj |tytuł = Baza więźniów |data dostępu = 2021-03-15 |opublikowany = base.auschwitz.org |url = http://base.auschwitz.org/wiezien.php?lang=pl&ok=osoba&id_osoba=38898}}</ref>. Według relacji Brassego bezpośrednio przed ich wykonaniem dziewczyna dla wymuszenia posłuszeństwa była bita pejczem przez jedną z [[SS-Aufseherin|nadzorczyń]]<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=5TAgpIYJKAA YouTube – trailer filmu dokumentalnego „Portrecista”, w którym obozowy fotograf z Auschwitz Wilhelm Brasse opisuje okoliczności wykonania obozowej fotografii Czesławy Kwoki].</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Po 75 latach pokolorowano zdjęcia pokazujące piekło Auschwitz wypisane na twarzy 14 - letniej dziewczynki z Polski » Historykon.pl |data = 2018-03-16 |data dostępu = 2021-03-14 |opublikowany = Historykon.pl |url = https://historykon.pl/po-75-latach-pokolorowano-zdjecia-pokazujace-pieklo-auschwitz-wypisane-na-twarzy-14-letniej-dziewczynki-z-polski/ |język = pl}}</ref>. W 2005 roku powstał film dokumentalny ''[[Portrecista]]'', w reżyserii [[Ireneusz Dobrowolski|Ireneusza Dobrowolskiego]], który opowiada o Brassem i jego pracy w obozach zagłady (m.in. o wykonanym zdjęciu Czesławy Kwoki)<ref>{{Filmweb|film|Portrecista-2005-298500|Portrecista (2005)}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = FilmPolski.pl |data dostępu = 2021-03-15 |opublikowany = FilmPolski |url = https://www.filmpolski.pl/fp/index.php |język = pl}}</ref>.
 
Z dokumentacji obozowej Czesławy Kwoki wynika, że na jej [[Pasiak|pasiaku]] znajdował się czerwony trójkąt, którymktóry oznaczanowedle zasad [[Oznakowanie więźniów politycznychniemieckich obozów koncentracyjnych|oznakowania więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych]] nosili więźniowie polityczni („Schutzhäftlinge”), umieszczonychumieszczeni w Auschwitz na podstawie tak zwanego rozkazu o uwięzieniu ochronnym<ref>{{Cytuj |tytuł = Oznaczanie trójkątem / Oznaczenia więźniów / Historia / Auschwitz-Birkenau |data dostępu = 2021-03-14 |opublikowany = www.auschwitz.org |url = http://www.auschwitz.org/historia/oznaczenia-wiezniow/oznaczanie-trojkatem}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Zdjęcie nastoletniej więźniarki Auschwitz w kolorze. „Historia tej fotografii jest wstrząsająca” |data = 2018-03-19 |data dostępu = 2021-03-14 |opublikowany = Wprost |url = https://www.wprost.pl/swiat/10111846/zdjecie-nastoletniej-wiezniarki-auschwitz-w-kolorze-historia-tej-fotografii-jest-wstrzasajaca.html |język = pl}}</ref>.
 
== Wspomnienia Wilhelma Brasse’a ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Czesława_Kwoka”