Wikipedia

Kraj Tarnopolski: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Dodanie linku do marszałka powiatu Gromnickiego
Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
'''Kraj Tarnopolski''' (okręg tarnopolski) – część [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]], będącaktóra jednostkąw administracyjnąlatach [[Imperium1809-1815 Rosyjskie|Rosji]],przejściowo przydzielonąznalazła jej [[Pokójsię w Schönbrunn|pokojem z Schönbrunn]] z [[14Imperium października]]Rosyjskie|Imperium [[1809Rosyjskim]].
[[Plik:Stolen_lands_(ziemie_zabrane).PNG|thumb|Zmiany granic zaborców]]
== Wojny napoleońskie ==
Obszar okolic [[Tarnopol]]a znalazł się w [[Cesarstwo Austrii|Austrii]] w [[1772]] w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru Polski]]. Sytuacja ta zmieniła się w okresie [[Wojny_napoleo%C5%84skie#V_koalicja|wojny Napoleona z V koalicją]] - w tym m.in. Austrią.
 
W ciągu 1809 na zachodnim [[Podole|Podolu]] trzykrotnie zmieniła się władza: najpierw wojskowe władze francusko-galicyjskie usunęły rządy austriackie, następnie od [[20 czerwca]] 1809 Austriacy powrócili do władzy. Potem zaś, od [[28 czerwca]] do [[14 grudnia]] została ustanowiona rosyjska i austriacka władza cywilna. Zgodnie z [[Pokój w Schönbrunn|traktatem z Schönbrunn]] z [[14 października]] [[1809]] zachodnie Podole wraz z Tarnopolem (ale bez miasta [[Brody (miasto)|Brody]]), przeszło do Rosji.
== Historia ==
W ciągu 1809 na zachodnim [[Podole|Podolu]] czterokrotnie zmieniła się władza: najpierw nastąpiły rządy austriackie, potem wojskowe władze francusko-galicyjskie, przedstawicielem których było prezydium rządu administracji powiatu tarnopolskiego pod protektoratem cesarza [[Franciszek II Habsburg|Franciszka I]] i cesarza [[Napoleon Bonaparte|Napoleona I]], a od [[20 czerwca]] 1809 na miejsce prezydium znowu przyszła władza austriacka.
 
Od [[28 czerwca]] do [[14 grudnia]] została ustanowiona rosyjska i austriacka władza cywilna. Zgodnie z traktatem z Schönbrunn zachodnie Podole (bez miasta [[Brody (miasto)|Brody]]), przeszło do Rosji.
Zgodnie z postanowieniami [[kongres wiedeński|kongresu wiedeńskiego]] 6 czerwca 1815 terytorium Kraju Tarnopolskiego zwrócono [[Cesarstwo Austriackie|Austrii]].▼
 
== Organizacja ==
Zachodnia granicę Kraju stanowiła linia [[Załoźce]]-[[Zborów]]-rzeka [[Strypa]]. Siedzibą władz Kraju zostało miasto [[Tarnopol]]. Teren został wydany Rosji przez władze austriackie na początku 1810. Dekretem Aleksandra I od 14 sierpnia 1810 to terytorium nazwano ''Tarnopolskim krajem''.
Dekretem Aleksandra I od 14 sierpnia 1810 to terytorium nazwano ''Tarnopolskim krajem''.
 
Krajem zarządzał namiestnik IgnacyIgnatij Aleksandrowicz TailsTheyls, któregoktóry wyznaczałwcześniej carzaprowadził rosyjską administrację w przyłączonym kosztem [[Królestwo Prus|Prus]] [[Obwód białostocki|obwodzie białostockim]]. Namiestnik utworzył półautonomiczny organ zarządzający, nazywany ''Komitetem'', który miał skupiać władzę administracyjno-sądową (faktycznie spoczywała ona nadal w ręku Theylsa).
Kraj dzielił się na początkowo na dwa okręgi: tarnopolski (marszałek powiatowy F. Korytowski), zaleszczycki (marszałek powiatowy A. Szumlański), w 1814 utworzono trzeci – trembowlański (marszałek powiatowy [[Jan Tadeusz Gromnicki]]).
 
Rosyjskie władze wprowadziły kalendarz juliański, oraz rosyjskie paszporty. Utworzono rosyjskie szkoły, odbudowano również zamek w Tarnopolu. W porównaniu do rządów austriackich zmniejszono obciążenia nakładane na ludność - m.in. obniżono podatki, ograniczono pobór do wojska. Przy obsadzaniu stanowisk faworyzowano polską szlachtę.
 
== Powrót do Austrii ==
▲Zgodnie z postanowieniami [[kongres wiedeński|kongresu wiedeńskiego]] 6 czerwca 1815 terytorium Kraju Tarnopolskiego zwrócono [[Cesarstwo Austriackie|Austrii]]. Usunięty z urzędu namiestnik Theyls wyjechał do Białegostoku, gdzie w poczuciu krzywdy, zmarł we wrześniu [[1815]].
 
== Bibliografia ==
* [https://bcul.lib.uni.lodz.pl/dlibra/publication/67/edition/45 Szymon Askenazy, Rządy Rosyi w Galicyi Wschodniej 1809-1815, Tygodnik Ilustrowany nr 18/1903, s. 352]
* Богдан Мельничук, Богдан Пиндус, Віктор Уніят, ''Тернопільський край'' [w:] {{TSE|3|429}} {{lang|uk}}
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kraj_Tarnopolski”