Cytadela Warszawska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
WP:SK, szablon
Linia 62:
Twierdza nigdy nie odegrała roli obronnej. O tym, że było to umocnienie mające pacyfikować nastroje i rozruchy w Warszawie mogą świadczyć takie fakty, jak przykrycie każdej z trzech [[kaponiera|kaponier]] (zachowała się jedna z tych budowli) blachą bez ochronnej i maskującej warstwy ziemi, brak wyposażenia twierdzy w artylerię dalekonośną czy brak większych powierzchni do magazynowania amunicji. By częściowo uzupełnić te mankamenty i poszerzyć możliwości obronne, a nie tylko policyjne umocnienia, w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych Cytadelę uzupełniono o 5 wysuniętych fortów ([[Fort Sokolnickiego Cytadeli Warszawskiej|Siergieja]], [[Fort Gieorgija Cytadeli Warszawskiej|Gieorgija]], [[Fort Pawła Cytadeli Warszawskiej|Pawła]], [[Fort Traugutta Cytadeli Warszawskiej|Aleksieja]], [[Fort Legionów Cytadeli Warszawskiej|Władimira]]) oraz umocnioną baterię nad brzegiem Wisły ([[Bateria Nadbrzeżna Cytadeli Warszawskiej|Bateria Nadbrzeżna]]). Najwcześniejsze [[Dzieło fortyfikacyjne|dzieła]] wzniesiono pod postacią ceglanych działobitni otoczonych fosą (istniejących do dzisiaj). Dzieła późniejsze miały kształt lunet (umocnień o dwóch czołach, z otwartą szyją). Podobnymi umocnieniami ziemnymi uzupełniono istniejące działobitnie. Według niektórych źródeł wszystkie forty łączone były z Cytadelą poternami (tunelami). Podstawy do takich twierdzeń dają istniejąca do dzisiaj poterna prowadząca do zburzonego w okresie międzywojennym [[Fort Gieorgija Cytadeli Warszawskiej|Fortu Gieorgija]] oraz system [[Chodnik przeciwminowy|tuneli kontrminowych]] i komunikacyjnych wokół [[Fort Legionów Cytadeli Warszawskiej|Fortu Władimira]].
 
Po zajęciu Cytadeli przez Niemców w 1915 zainstalowano w działobitniadziałobitni placu broni drogi ukrytej pomiędzy III i IV Bastionem dwa maszty antenowe radiostacji i aparaturę „[[Telefunken]]” o mocy 4 [[Wat|kW]] w jej kazamatach.
{{Wikiźródła|Depesza do szefów mocarstw notyfikująca powstanie Państwa Polskiego z 16 listopada 1918|Depeszy iskrowej notyfikującej powstanie państwa polskiego z 16 listopada 1918}}
Radiostacja została przejęta nieuszkodzona przez Polaków w listopadzie 1918. Z tego miejsca 16 listopada 1918 nadano w świat [[Depesza iskrowa notyfikująca powstanie państwa polskiego|depeszę Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego o powstaniu niepodległego państwa polskiego]]. W czasie bitwy warszawskiej 1920 w dniach 15 i 16 sierpnia radiostacja zagłuszała radiostacje sowieckie nadawanym bez przerwy przez 36 godzin tekstem Nowego Testamentu. Działała onado 1925 jako Centralna Stacja Telegraficzna „WAR”. doZdemontowana 1925, zdemontowanazostała przed rokiem 1935.
 
=== Okres międzywojenny i II wojna światowa ===
Po odrodzeniu Polski cytadelę przejęło [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]], którego jednostki zajmowały ją do końca września 1939. Rozkazem z 7 kwietnia 1919 komendantem Cytadeli został płk piech.piechoty Stanisław Szurig<ref>Dziennik Rozkazów Wojskowych, 1919, R. 2, nr 47, s. 1127.</ref>{{refn|grupa=uwaga|Płk piech. Stanisław Szurig (ur. 9 maja 1864) został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii rosyjskiej i byłych Korpusów Wschodnich{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 39 z 13 października 1920 roku, s. 992}}. Zmarł 8 maja 1935 roku w Warszawie. Trzy dni później został pochowany na [[Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie|cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie]]<ref>{{Cytuj pismo | url = https://academica.edu.pl/reading/readSingle?page=4&uid=21589639 | tytuł = Nekrolog | czasopismo = [[Polska Zbrojna]] | wolumin = 128 | strony = 4 | data = 1935-05-10 | miejsce = Warszawa}}.</ref>.}}.
{{Osobny artykuł|Zamach w Cytadeli Warszawskiej}}
13 października 1923 dokonano zamachu na cytadelę. Nieznani do dziś sprawcy wysadzili celowo lub przypadkowo skład amunicji w Cytadeli, zginęło 28 osób, a przeszło 40 zostało ciężko rannych. O powiązania z tym wydarzeniem posądzono dwóch oficerów WP [[Walery Bagiński|Walerego Bagińskiego]] i [[Antoni Wieczorkiewicz (komunista)|Antoniego Wieczorkiewicza]], przebywających od sierpnia 1923 r. w areszcie pod zarzutem sympatii i działalności [[Komunizm|komunistycznej]]. Obu w wyniku wkrótce przeprowadzonego procesu przed sądem wojskowym i na podstawie innych zarzutów skazano na [[kara śmierci|karę śmierci]]. Karę wkrótce zamieniono na dożywotnie pozbawienie wolności, a następnie w wyniku porozumienia z [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] miano ich wymienić na dwóch obywateli polskich, do czego nie doszło, gdyż w trakcie transportu zostali zastrzeleni przez konwojenta Józefa Muraszko.