Komisja Grabskiego: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne i merytoryczne
drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 7:
[[Mieczysław Moczar]], który od początku lat 70. zajmował stanowisko prezesa [[Najwyższa Izba Kontroli|NIK]], wszczął liczne kontrole w najważniejszych instytucjach. Celem jego działania była zemsta za odsunięcie przez Gierka od wpływów i szybko działacze partyjni zaczęli domagać się ujawnienia wyników tych kontroli, a postawienie zarzutów byłemu przewodniczącemu [[Komitet do spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja”|Komitetu do spraw Radia i Telewizji]][[Maciej Szczepański|Maciejowi Szczepańskiemu]] doprowadziło do powszechnego wzburzenia i żądania dalszych rozliczeń<ref name=":0" />.
 
Ponieważ w wyniku śledztw prokuratury oraz kontroli NIK ujawniano kolejne nadużycia, w29 kwietniu 1981 powołanoX plenum [[Komitet Centralny PZPR|Komitetu Centralnego PZPR]] powołało wewnątrzpartyjną komisję, potocznie nazywaną komisją Grabskiego, od nazwiska jej przewodniczącego [[Tadeusz Grabski|Tadeusza Grabskiego]]. Oficjalna nazwa komisji to: Komisja dla oceny dotychczasowego przebiegu i przyspieszenia prac w kwestii odpowiedzialności osobistej członków PZPR pełniących funkcje kierownicze<ref>"[[Dziennk Łódzki]]", nr 86 (9837), 1-3 maja 1981, s.2</ref>. Jej celem miało być ustalenie osobistej odpowiedzialności członków PZPR pełniących funkcje kierownicze i przekonanie społeczeństwa, że to partia, a nie [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”|''Solidarność'']], dąży do rozliczeń. Sam Grabski był przedstawiany jako osoba, która miała odwagę przeciwstawić się Gierkowi w grudniu 1978 i publicznie skrytykować jego politykę na XIII Plenum [[Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|KC PZPR]], za co kilka miesięcy później został usunięty ze stanowiska I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR w [[Konin|Koninie]]. We wrześniu 1980 Grabski awansował i objął stanowisko sekretarza [[Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|KC PZPR]]<ref name=":0" />.
 
Praca komisji była trudna, gdyż część elity władzy z czasów Gierka wciąż pozostawała wówczas u władzy, w tym Stanisław Kania i [[Wojciech Jaruzelski]], a zbyt daleko idące rozliczenia mogły znacznie osłabić ich pozycję w partii. Sam Gierek na posiedzeniach komisji bronił się, że nie może być obwiniany o wszystkie błędy, bo [[Komitet Centralny PZPR]] utrudniał mu wdrażanie części działań<ref name=":0" />. Dodatkowo część członków komisji było wieloletnimi członkami centralnych władz partyjnych i elity politycznej w okresie podlegającym ocenie ([[Józef Baryła]], [[Tadeusz Fiszbach]], [[Jerzy Putrament]], [[Eugeniusz Stawiński]], [[Henryk Szafrański]]).
 
W efekcie prac komisji jej raport był gotowy pod koniec czerwca 1981, w następnym miesiącu został upubliczniony, po czym Gierka usunięto z PZPR. Jednocześnie prokuratura prowadziła śledztwa, które miały udowodnić korupcję na każdym szczeblu władzy, od wicepremierów, ministrów, I sekretarzy wojewódzkich, kierowników wydziałów KW PZPR, wojewodów, prezydentów miast i dyrektorów departamentów, zjednoczeń i przedsiębiorstw panstwowych. Po wprowadzeniu [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]] [[Internowanie|internowano]], oprócz opozycjonistów, także ok. 30 byłych prominentów, w tym Gierka<ref name=":0" />.
 
== Skład Komisji<ref>"[[Dziennk Łódzki]]", nr 86 (9837), 1-3 maja 1981, s.2</ref> ==
1. Tadeusz Grabski - przewodniczący komisji, członek [[Biuro Polityczne KC PZPR|Biura Politycznego KC PZPR]], sekretarz KC
2. Adam Bałdys - członek [[Komitet Centralny PZPR|Komitetu Centralnego PZPR]], górnik - instruktor strzałowy w Kopalni Węgla Kamienniego "Czerwone Zagłebie" w [[Sosnowiec|Sosnowcu]]
3. gen. dyw. dr [[Józef Baryła]] - członek KC PZPR, wiceminister obrony narodowej, szef [[Główny Zarząd Polityczny Wojska Polskiego|Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego]]
4. Ignacy Drabik - członek KC PZPR, starszy mistrz w [[Mesko|Zakładach Metalowych "Predom-Mesko"]] w [[Skarżysko Kamienna|Skarżysku Kamiennej]]
5. [[Tadeusz Fiszbach]] - zastępca członka [[Biuro Polityczne KC PZPR|Biura Politycznego KC PZPR]], I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w [[Gdańsk|Gdańsku]]
6. [[Zofia Grzyb]] - członkini KC PZPR, obuwniczka - brygadzistka produkcji w [[Radomskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Radoskór”|Radomskich Zakładach Przemysłu Skórzanego "Radoskór"]]
7. Tadeusz Kościowski - członek KC PZPR, wieś [[Bielany (województwo lubelskie)|Bielany]], [[Województwo bialskopodlaskie|województwo bialskopodlaskie]]
8. Stanisław Królik - członek KC PZPR, przewodniczący [[Rolnicza spółdzielnia produkcyjna|Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej]] "Nowy Świat" w [[Województwo kaliskie|województwie kaliskim]]
9. [[Stanisław Opałko]] - członek KC PZPR, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w [[Tarnów|Tarnowie]]
10. Edward Pustelnik - członek KC PZPR, robotnik Stoczni Remontowej "Gryfia" w [[Szczecin|Szczecinie]]
11. [[Jerzy Putrament]] - członek KC PZPR, pisarz, redaktor naczelny tygodnika [[Literatura (tygodnik)|Literatura]]
12. [[Eugeniusz Stawiński]] - członek Prezydium Centralnej Komisji Rewizyjnej PZPR, b. wieloletni minister
13. [[Henryk Szafrański]] - członek KC PZPR, członek [[Rada Państwa (Polska)|Rady Państwa]]
14. Andrzej Wasilewski - członek KC PZPR, dyrektor [[Państwowy Instytut Wydawniczy|Państwowego Instytutu Wydawniczego]] w [[Warszawa|Warszawie]]
15 [[Zygmunt Wroński]] - członek [[Biuro Polityczne KC PZPR|Biura Politycznego KC PZPR]], rdzeniarz w Zakładach Mechanicznych "Ursus" w [[Warszawa|Warszawie]]
 
== Przypisy ==