|
}}
<!-- EDYTUJ ODTĄD -->
'''Parafilia''' ([[język grecki|gr.]] παρά ''para'' παρά – obok, ponadto, oprócz i φιλία ''-philia'' φιλία – miłość), '''zaburzenie preferencji seksualnych''' (''dawniej'': „dewiacja seksualna”, „zboczenie seksualne”, „perwersja seksualna”<ref>Obecnie nie używa się tych określeń ze względów etycznych, uważając je za nacechowane ujemnie, a nawet obraźliwe. Dr Wiesław Czarnikiewicz, Charaktery nr 3/2008, s. 47.</ref>) – rodzaj [[Zaburzenia seksualne|zaburzenia na tle seksualnym]], w którym wystąpienie [[podniecenie|podniecenia seksualnego]] i pełnej satysfakcji seksualnej uzależnione jest od pojawienia się specyficznych obiektów (w tym osób), rytuałów czy sytuacji, niebędących częścią [[Norma seksualna|normatywnej]] stymulacji<ref name="DSM1994">American Psychiatric Association, (1994), ''[http://www.behavenet.com/capsules/disorders/d4class.htm Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders]'' (4th ed.), Washington, DC. Paraphilias.</ref>; długotrwałe, nawracające, silne, seksualnie podniecające fantazje, seksualne pobudki lub zachowania, które obejmują niezwykłe obiekty, działania lub sytuacje (obiekty nieosobowe, cierpienie lub poniżenie, dzieci, nie wyrażające zgody osoby) i powodują klinicznie znaczącą przykrość lub pogorszenie w społecznej, zarobkowej lub innej ważnej dziedzinie funkcjonowania<ref name=DSM>American Psychiatric Association, (2000), ''[http://www.behavenet.com/capsules/disorders/dsm4tr.htm Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders]'' (4th ed., text rev.), Washington, DC. [http://www.dsmivtr.org/], [http://www.behavenet.com/capsules/disorders/paraphilias.htm Paraphilias.], [http://www.psychiatryonline.com/content.aspx?aID=9855].</ref>. W definicjach niektórych parafilii przed słowem „powodują” dodane jest sformułowanie: „osoba działa zgodnie z tymi pobudkami lub” dla umożliwienia w tych przypadkach rozpoznania schorzenia nawet w sytuacji braku przykrości lub pogorszenia funkcjonowania<ref name="changes">[http://www.dsmivtr.org/2-3changes.cfm Summary of Practice-Relevant Changes to the DSM-IV-TR], Adjustment of wording of the clinical significance criterion for the Paraphilias.</ref>.
== Opis ogólny ==
Termin „parafilia” użyty byłzostał po raz pierwszy przez [[Wilhelm Stekel|Wilhelma Stekela]] w latach 20<ref name="stekel">Stekel, Wilhelm (1930), ''Sexual Aberrations: The Phenomenon of Fetishism in Relation to Sex'', tłumaczenie ang. z oryginalnego wydania niemieckiego z 1922 S. Parker. Liveright Publishing.</ref>, XX wieku. Upowszechniał ten termin od lat 60. [[John Money]]<ref>Money J., ''Sexual dictatorship, dissidence and democracy'', The Inter. J. of Med. and Law 1, 11-20, 1979.</ref><ref>Money J., ''Love and lovesickness: the science of sex, gender difference and pairbonding'', Baltimore 1980.</ref><ref>Money J., ''Paraphilias: Phyletic origins of erotosexual dysfunction'', Inter. J. Ment. Health 10, 75-109, 1981.</ref><ref>Money J. Lehne G.K., ''Biomedical and criminal-justice concepts of paraphilia: developing convergence'', Med. Law. 2, 257-161, 1983.</ref>, opisując parafilię jako „seksualno-erotyczne udekorowanie (''embellishment'') lub alternatywę dla oficjalnej, ideologicznej normy”<ref name="money1990">Money, John (1990). ''Gay, Straight, and In-Between: The Sexology of Erotic Orientation'', Oxford University Press, {{ISBN|978-0-19-506331-8}}.</ref>.
=== Kryteria definicyjne ===
Termin „parafilia” pojawił się po raz pierwszy w III wydaniu [[DSM-IV|DSM]]<ref name="malin">H. Martin Malin, Fabian M. Saleh, [http://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/55266 Paraphilias: Clinical and Forensic Considerations], April 15, 2007 [http://www.psychiatrictimes.com/home Psychiatric Times]. Vol. 24 No. 5.</ref>, z 1980. W IV wydaniu, wersja przejrzana (DSM-IV-TR), z 2000 r., ogólna definicja parafilii obejmuje dwa kryteria<ref name=DSM /><ref name="malin" />:
* Kryterium A: „Trwające przez ponad 6 miesięcy, nawracające, silne, seksualnie podniecające fantazje, seksualne pobudki (''urges'') lub zachowania ogólnie obejmujące: (1) obiekty nieosobowe, (2) cierpienie lub upokorzenie własne lub partnera także (3) dzieci lub inne nie wyrażające zgody osoby”,
* Kryterium B: które „powodują klinicznie znaczącą przykrość (''distress'') lub pogorszenie (''impairment'') w społecznej, zarobkowej (''occupational''), lub innych ważnych dziedzinach funkcjonowania”.
Obiekty nieosobowe przeznaczone specjalnie do celów seksualnych (np. wibrator) nie wchodzą w zakres kryterium A<ref name=DSM />.
|
