Język hiszpański w Stanach Zjednoczonych: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: poprawki błędów z Specjalna:LintErrors/missing-end-tag |
m lit. |
||
Linia 1:
[[Plik:Centro Español de Tampa.jpg|240px|thumb|right|Centro Español de Tampa - Centrum Języka Hiszpańskiego w Tampie na Florydzie]]
[[Język hiszpański]] w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] jest drugim po [[język angielski|angielskim]] najczęściej używanym językiem. Liczba osób posługująca się nim to ponad 48 mln osób<ref>[http://www.infoplease.com/spot/hhmcensus1.html Hispanic Americans By the Numbers (U.S. Census Bureau)]</ref>, co czyni ten kraj drugim na świecie (po [[Meksyk]]u) z największą populacją osób hiszpańskojęzycznych. Przewiduje się, że do roku 2050
== Historia ==
[[Plik:USCISLogoSpanish.jpg|200px|right|thumb|Logo Departamentu Imigracyjnego USA w jęz. hiszpańskim]]
Język hiszpański ma długą historię na terenie Stanów Zjednoczonych i jest obecny na tych terenach począwszy od [[XVI wiek]]u. W [[1513]] r. [[Juan Ponce de León]] hiszpański żeglarz i [[konkwistador]] przybył na ziemie dzisiejszej [[Floryda|Florydy]], [[1565]] r. na te same tereny dotarł inny hiszpański [[konkwistador]] [[Pedro Menéndez de Avilés]], który założył tu miasto ''San Agustín'' dzisiejsze [[St. Augustine (Floryda)|St. Augustine]]. W wyniku [[Wojna amerykańsko-meksykańska|wojny amerykańsko-meksykańskiej]] w latach [[1846]]-[[1848]], [[Meksyk]] utracił około połowy swojego terytorium na rzecz [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]]. Na mocy [[traktat z Guadalupe Hidalgo|traktatu pokojowego z Guadalupe Hidalgo]] Meksykanie mieszkający na terenach stanów przyłączonych do USA otrzymali amerykańskie obywatelstwo. Traktat ten regulował również status języka hiszpańskiego w Kalifornii mówiąc iż: ''wszystkie ustawy, dekrety, rozporządzenia i przepisy pochodzące z jednego z trzech mocarstw najwyższych tego stanu, które ze swej natury wymaga publikacji muszą być publikowane w języku angielskim i hiszpańskim.'' W [[1870]] r. Anglosasi stali się większością w stanie [[Kalifornia]] tym samym w [[1879]] r. władze stanu ustanowiły nową konstytucję zgodnie, z którą wszystkie oficjalne postępowania powinny być prowadzone w języku angielskim, zachowując tę klauzulę, która weszła w życie dopiero w [[1966]] roku. Jednakże dziś język hiszpański jest powszechnie stosowany w całym stanie zarówno we wszystkich instytucjach stanowych, środkach transportu czy w mediach publicznych. Ponadto wszystkie dokumenty stanowe stanu [[Kalifornia]] wydawane są w dwóch językach: angielskim i hiszpańskim.
Hiszpański jest używany również w całym stanie [[Nowy Meksyk]], gdzie jest językiem urzędowym wraz z językiem angielskim i cieszy się tam ochroną konstytucyjną<ref>[http://www.ped.state.nm.us/BilingualMulticultural/dl09/Language%20Rights%20and%20New%20Mexico%20Statehood.pdf Language Rights and New Mexico Statehood]</ref>, także w stanie [[Kolorado (stan)|Kolorado]] i na południu całych Stanów Zjednoczonych wzdłuż granicy z Meksykiem począwszy od [[XVII wiek]]u. W [[Teksas]]ie, angielski jest używany w sposób konwencjonalny, ale stan ten nie ma języka urzędowego, a język hiszpański jest tu drugim po angielskim najpowszechniej używanym językiem. Począwszy od II połowy [[XX wiek]]u język hiszpański został wzmocniony w Stanach Zjednoczonych przez duży napływ imigrantów z krajów Ameryki Środkowej, Karaibów i [[Meksyk]]u i stał się drugim językiem komunikacji w tym kraju, obecnie ten trend trwa i hiszpański rozprzestrzenia się po coraz większej ilości miast i stanów (tzw. proces latynizacji Stanów Zjednoczonych), zaś Amerykanie, dla których językiem ojczystym jest angielski, uczą się hiszpańskiego obowiązkowo w szkołach i na uczelniach, począwszy od edukacji przedszkolnej{{Fakt}}.
Linia 133 ⟶ 134:
|+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Ludność hiszpańska i struktura etniczna ludności Nowego Meksyku w 2007 roku
|-style="background: #ddffdd"
! '''[[Latynosi
|-
| align=center| '''''874 688'''''|| align=center| ''833 933''|| align=center| ''41 794''|| align=center| ''169 616''|| align=center| ''24 555''|| align=center| ''1358''|| align=center| ''23 971''
|