Ochra: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Nomenklatura w malarstwie: drobne merytoryczne
WP:SK ze sk
Linia 16:
 
== Historia i zastosowania ==
Ochra towarzyszy ludzkości od początku naszego gatunku<ref>{{Cytuj |tytuł = Zestaw do produkcji ochry sprzed 100 tys. lat |data = 2011-10-16 |data dostępu = 2020-11-15 |opublikowany = Archeopasja |url = http://archeopasja.pl/2011/10/16/pracownia-produkcji-ochry-sprzed-100-tys-lat-z-jaskini-blombos/ |język = pl-PL}}</ref>. W wielu kulturach, szczególnie ochra czerwona miała i nadal ma znaczenie rytualne i obrzędowe.<ref>https://repozytorium.ukw.edu.pl/bitstream/handle/item/5871/%C5%9Arodowisko%20i%20wierzenia%20religijne.%20Czerwona%20ochra%20w%20rytua%C5%82ach%20kultur%20archaicznych.pdf?sequence=1&isAllowed=y</ref>.
 
Ochra była używana przez społeczności [[paleolit]]u, [[mezolit]]u i neolitu do konserwacji i obróbki skór oraz jako barwnik wyrobów artystycznych.
Linia 22:
Stosowana jest w przemyśle do produkcji [[Farba|farb]], [[lakier]]ów, zabarwiania wyrobów ceramicznych, materiałów budowlanych, także w przemyśle kosmetycznym.
W języku polskim funkcjonuje termin ''[[ugier]]'', który odnosi się do ochry zze skały ilasto-limonitowej, występuje w różnych odcieniach od jasno żółtego do brązowego.
 
Współcześnie słowem ochra, najczęściej określa się w farbach artystycznych, tlenki żelazowe żółte, numer indeksu kolorów PY42, w przeciwieństwie do ochr naturalnych, którym przypisany jest indeks PY43. Sjeną w takich farbach nazywana jest mieszanina syntetycznych tlenków żelaza, żółtego, czerwonego i czarnego. W farbach przemysłowych kolor nazywany ochrą lub sjeną, może być mieszaniną pigmentów, innych niż tlenki żelazowe.
 
== Nomenklatura w malarstwie ==
* umbry - różne odmiany brązowe, zielone itp, ochra brązowa - zawartość tlenku manganu od 5% do 20%, najczęściej pozyskiwana z gliny suszonej. Numer pigmentu PBr7, PBr8.
* ugry:
** ugier złoty, ugier żółty, ochra złota - pozyskiwany przez zmielenie skały np. limonitu, znikoma zawartość tlenku manganu. W oleju lnianym żółty pigment ciemnieje, najczęściej powstaje kolor żółto-brązowy, kolor ochry. Numer pigmentu w indeksie PY43.
** ugier ciemny, ochra ciemna, sjena, satynober - żółty lub żólto-brązowy pigment z zawartością mniej niż 5% tlenku manganu. Numer indeksu kolorów PY43.
** ugier czerwony, hematyt, ziemia czerwona, puzzola, ochra czerwona - różna zawartość tlenku manganu. Numer pigmentu PR102.
** ugier laserunkowy/transparentny - bardzo drobne cząsteczki pigmentu powstałe w procesie sedymentacji. W zależności od koloru pigment PY43, PR102.
 
== Polska norma ==
Polska norma BN-69/6046-08 rozróżnia ochry, według odcieni na:
* ochra jasna
* ochra złocista
* satynober średni
* ochra czerwona
 
== Zobacz też ==