Historia Rosji: Różnice pomiędzy wersjami

24 czerwca 1812 Rosja została zaatakowana przez Francję{{odn|Heller|2008|s=513}}. 1 lipca rosyjska propozycja negocjacji została odrzucona. Wojska francuskie wygrały [[Bitwa pod Borodino|bitwę pod Borodino]]{{odn|Heller|2008|s=515}}, a następnie ruszyły na Moskwę. Na skutek ostrej zimy 19 października 1812 roku armia Napoleona była zmuszona do wycofania się z Moskwy<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko=Baszkiewicz |imię=Jan|tytuł=Historia Francji |data=1978 |wydawca=Ossolineum |miejsce= |strony=416 |isbn=83-04-04684-9}}</ref>. Do wojny u boku Rosji przystąpiły kolejno [[Królestwo Prus|Prusy]], [[Szwecja]] i [[Austria]]. Po pokonaniu Francji w latach 1814–1815 na obradach [[Kongres wiedeński|Kongresukongresu wiedeńskiego]] doszło do zawarcia [[Święte Przymierze|Świętego Przymierza]]{{odn|Heller|2008|s=520}}. Umocniło ono potęgę Rosji jako państwa broniącego legitynizmulegitymizmu przed ruchami demokratycznymi.

W 1898 powstała [[Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji]] (SDPRR), a w latach 1901–1902 [[Partia Socjalistów-Rewolucjonistów]] (eserowców). W 1903 na skutek działań Lenina SDPRR uległa podziałowi. W 1912 [[bolszewicy]] byli już samodzielną [[partia polityczna|partią polityczną]]. W 1905 porażka w wojnie z [[Japonia|Japonią]] doprowadziła do wybuchu [[Rewolucja 1905 roku|rewolucji]]. Pod wpływem rewolucji 1905 roku opublikowany został [[manifest październikowy 1905|manifest październikowy]] [[Mikołaj II Romanow|Mikołaja II]]. Car zapowiadał nadanie Rosji konstytucji. Dopuszczał również możliwość funkcjonowania partii politycznych; do najważniejszych należały m in: [[Oktiabryści|Związek 17 Października]], [[Partia Konstytucyjno-Demokratyczna|Partia Konstytucyjnych Demokratów (kadetów)]], czy [[Nacjonalistyczny Związek Narodu Rosyjskiego]]. Ruch ten został odebrany jako manewr taktyczny, i nie doprowadził do przerwania walk. W grudniu 1905 doszło do wybuchu powstania w Moskwie. W 1906 została [[Wybory parlamentarne w Rosji w 1907 roku (styczeń)|wybrana]] [[Duma Państwowa Imperium Rosyjskiego|I Duma Państwowa]]. Została ona zbojkotowana przez bolszewików i kilka miesięcy później rozwiązana. W [[Wybory parlamentarne w Rosji w 1907 roku (październik)|wyborach parlamentarnych]] w październiku 1907 nie udało się wyłonić większości rządzącej. Kolejne wybory zostały przeprowadzone według ordynacji zapewniającej zwycięstwo zwolennikom rządu. W 1910 Duma opowiedziała się za reformą rolną, która dawała mozliwośćmożliwość na występowania chłopom z [[Obszczina|obszcznyobszcziny]]{{odn|Heller|2008|s=701}}. Zamożni chłopi dostali również możliwość handlowania ziemią.

[[Wybory do Konstytuanty w Rosji 1917|Wybory]] do Zgromadzenia Ustawodawczego w listopadzie 1917 dały zwycięstwo odniosły partiom antybolszewickim. Wyniki wyborów spowodowały kolejny przewrót. 19 stycznia 1918 bolszewicy rozpędzili [[Wszechrosyjskie Zgromadzenie Ustawodawcze|Zgromadzenia Ustawodawczego Rosji]]. 28 stycznia 1918 [[III Zjazd Rad]] podjął uchwałę, która stanowiła, że republika radziecka stanowi związek narodów Rosji oparty na zasadzie federacji. 28 lutego 1918 na mocy dekretu została powołana Robotniczo-chłopska [[Armia Czerwona]]''. Od 4 do 10 sierpnia obradował V Zjazd Rad, który uchwalił pierwszą sowiecką [[Konstytucja Rosji z 1918|konstytucję]], sankcjonujacąsankcjonującą politykę rewolucyjnej władzy bolszewickiej; określone zostały także: struktura państwa, dyktatura proletariatu i nowa oficjalna nazwa kraju – [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka]]. Separatystyczne rokowania z Niemcami doprowadziły do podpisania [[Traktat brzeski|traktatu brzeskiego]]. 29 sierpnia 1918 dekretem RKL zostały anulowane akty rozbiorowe Polski. Niepodległość uzyskała także [[Finlandia]], którą mimo to próbowano włączyć do systemu sowieckiego.''

Mimo powołania większości mężczyzn do armii, cały przemysł pracował nieprzerwanie, produkując przede wszystkim na potrzeby wojska. Przystąpienie ZSRR do wojny przyspieszyło utworzenie wielkiej koalicji antyhitlerwoskiejantyhitlerowskiej. Niepowodzenia na froncie w pierwszej fazie wojny doprowadziły do zwiększenia wysiłku wojennego w ZSRR, i pomocy ze strony zachodnich aliantów zachodnich dostarczających broń i sprzęt drogą morską. Sytuacja na froncie zmieniła się na korzyść sowietów. W 1944 roku zostało wyzwolone niemal całe terytorium ZSRR oraz część Polski Wojska sowieckie przekroczyły także granice dawnej [[Rumunia|Rumunii]], [[Bułgaria|Bułgarii]], [[Jugosławia|Jugosławii]] i [[Węgry|Węgier]]. 17 stycznia 1945 została zajęta [[Warszawa]], 9 kwietnia został zdobyty [[Kaliningrad|Królewiec]], 13 kwietnia – Wiedeń, 9 maja wkroczono do [[Praga|Pragi]]. 2 maja 1945 wojska Armii Czerwonej z udziałem [[1 Armia Wojska Polskiego|1. Armii Wojska Polskiego]] zdobyły [[Berlin]]. 9 maja marszałek Żukow przyjął kapitulację III Rzeszy. 9 sierpnia 1945 roku ZSRR wypowiedział wojnę Japonii zajmując [[Mandżuria|Mandżurię]], [[Korea|Koreę]], [[Sachalin]] oraz [[Wyspy Kurylskie]]. Na skutek II wojny światowej zginęło 20 milionów obywateli ZSRR. Podczas [[Konferencja teherańska|konferencji teherańskiej]], [[Konferencja jałtańska|konferencji jałtańskiej]], [[Konferencja poczdamska|Konferencji poczdamskiej]] ustalono zasady współpracy w ramach koalicji antyhitlerowskiej, a także zasady powojennego ładu światowego.

Po upadku ZSRR doszło do ogłoszenia niepodległości przez byłe republiki radzieckie. Powołały one [[Wspólnota Niepodległych Państw|Wspólnotę Niepodległych Państw]]. Rosja jako największe państwo pozostało nadal supermocarstwem atomowym, zaczęła przejmowanie strategicznych pozycji po ZSRR oraz dążyła do odtworzenia imperium. Na skutek wprowadzenia reform wolnorynkowych upadł rząd [[Jegor Gajdar|Jegora Gajdara]], którego następcą został [[Wiktor Czernomyrdin]]. Przy poparciu Borysa Jelcyna prowadzi ostrożną politykę. W grudniu 1993 odbyły się [[Wybory parlamentarne w Rosji w 1993 roku|wybory parlamentarne]] (poprzedzone [[Kryzys konstytucyjny w Rosji (1993)|kryzysem konstytucyjnym]]), które wygrało ugrupowanie Jegora Gajdara [[Wybór Rosji]].

16 kwietnia 2009 Moskwa ogłosiła zakończenie zwycięskiej [[II wojna czeczeńska|wojny w Czeczenii]]<ref>[http://www.tvn24.pl/12691,1595778,0,1,rosja-konczy-wojne-w-czeczenii,wiadomosc.html Rosja kończy wojnę w Czeczenii] tvn24.pl.</ref>. Wówczas w [[Czeczenia|Czeczenii]] uaktywnili się czeczeńscy separatyści, zmuszając władze rosyjskie do podjęcia działań w regionie, gdzie formalnie panował pokój. W wyniku tego tydzień później, 23 kwietnia, ogłoszono wznowienie operacji wojskowej w Czeczenii<ref>[http://www.tvn24.pl/12691,1597158,0,1,w-czeczenii-znowu-wojna,wiadomosc.html W Czeczenii znowu wojna], tvn24.pl.</ref>.