Wikipedia

Giecz: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
EmptyBot (dyskusja | edycje)
Boty
610 439 edycji
m lit.
Linia 33:
Według najnowszych badań pierwsze stałe osady na terenie dzisiejszego [[grodzisko (archeologia)|grodziska]], nazywanego '''Grodziszczko''', oraz w jego sąsiedztwie powstały na przełomie VIII i IX wieku. W tym okresie teren ten stanowił półwysep otoczony z trzech stron wodami nieistniejącego już jeziora. Druga z osad znajdowała się na południe, na brzegu pobliskiej Moskawy. Około 865 roku<ref>{{Cytuj|tytuł=Giecz - gród pierwszych Piastów |data dostępu=2016-03-16|opublikowany= giecz.pl |url= http://www.giecz.pl/index.php?go=badania_2002-1_foto}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł= Giecz – gród pierwszych Piastów|data dostępu=2016-03-16 |opublikowany= giecz.pl |url= http://www.giecz.pl/index.php?go=badania_1997-2000-1_wal}}</ref> zastąpił je niewielki gród położony w północnej części Grodziszczka. Obecny stan badań archeologicznych pozwala jedynie powiedzieć, że była to twierdza na planie koła lub elipsy o promieniu ok. 45&nbsp;m podobna do innych grodów plemiennych w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]].
 
W pierwszej połowie X wieku Giecz, w przeciwieństwie do innych ważnych grodów wielkopolskich jak [[Poznań]] i [[Gniezno]], nie został spalony i zbudowany od podstaw, a jedynie znacznie powiększony u schyłku lat 20. X wieku. Ten nietypowy fakt posłużył do wysnucia teorii, że to Giecz stanowił ośrodek, skąd Piastowie opanowali pozostałe grody [[Polanie|Polan]]. W wyniku wspomnianej przebudowy wzmocniono wały najstarszej części grodziska poszerzając je i okładając kamieniami, zaś od południa otoczono wałem ziemno-drewnianym pozostały teren dzisiejszego grodziska otoczono wałem ziemno-drewnianym. W ten sposób powstała dwuczłonowa forteca z wyraźnie wyodrębnioną częścią książęcą. Liczne znaleziska broni sugerują, że w Gieczu stacjonował silny garnizon wojów. W tym czasie okoliczne osady położone na północ i na południe od grodu nadal rozwijały się, a nawet powstawały nowe osiedla. Miało to związek ze znalezieniem się Giecza na przecięciu szlaków handlowych łączących Europę Zachodnią ze Wschodnią oraz kraje basenu [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]] z [[Morze Bałtyckie|Bałtykiem]]. Jedna z nowo powstałych osad, na wschodnim brzegu jeziora została połączona z grodem za pomocą drewnianego mostu o długości ok. 70 m zbudowanego najpóźniej w latach 90. X wieku.
 
[[Plik:Giecz RB8.JPG|thumb|left|Fundamenty palatium i rotundy]]
Linia 40:
Inną kamienną budowlą wczesnopiastowską był [[kościół św. Jana Chrzciciela w Gieczu|kościół św. Jana Chrzciciela]]. Jego nietypowa konstrukcja sugeruje, że miały być w nim złożone relikwie nieznanego nam świętego (nie wiadomo jednak, czy zostały one kiedykolwiek w tym kościele złożone). Umieszczenie relikwii poza [[bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu|katedrą w Poznaniu]] i [[Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie|archikatedrą w Gnieźnie]] również sugeruje specjalny stosunek władców piastowskich do tego miejsca.
 
Gród w Gieczu położony ok. 25&nbsp;km na południowy zachód od Gniezna i nieco bliżej [[Ostrów Lednicki|Ostrowa Lednickiego]], oraz ok. 30&nbsp;km na południowy wschód od Poznania;, miał prawdopodobnie za zadanie bronić od południa dostępu do stołecznych grodów wczesnopiastowskiego państwa polskiego (podobną funkcję sprawował Poznań od zachodu).
 
Giecz został w 1038 roku zajęty przez [[Brzetysław I|Brzetysława I]]. Szczegółowy opis tego [[najazd Brzetysława|najazdu]] znajduje się w [[Kronika Czechów|czeskiej kronice]] [[Kosmas z Pragi|Kosmasa]]. Wspomina on o braku jakiegokolwiek oporu ze strony załogi Giecza. Z tego powodu uznaje się, że przed tym rokiem Giecz utracił swoją funkcję stołeczną. Mieszkańcy grodu oraz okolicznych osad zostali uprowadzeni do [[Czechy|Czech]] do miejscowości zwanej odtąd Hedčany od czeskiej nazwy Giecza – ''Hedeč'' (obecnie część miasta [[Kožlany]]), zaś sam gród został spalony.
 
W czasach [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierza Odnowiciela]] w Gieczu ulokowano [[kasztelania|kasztelanię]]. Przy odbudowie zachowano dwuczłonowy charakter umocnień, przesuwając jednak nieco wały na zewnątrz, i powiększając w ten sposób teren wewnątrz grodu. Wały ponownie wzmocniono kamieniami i kamienno-gliniastą odsadzką. Odbudowano również, choć w nieco innym kształcie, kościół Jana Chrzciciela.
 
W tym samym okresie, we wspomnianej już osadzie na wschodnim brzegu jeziora, wzniesiono niewielki kościół pw. [[kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Gieczu|Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (tzw. kościół św. Mikołaja)]], którego przebudowa na przełomie XII i XIII wieku nadała mu dzisiejszy kształt. Jednocześnie z nową świątynią powstał [[cmentarz]]. Druga [[nekropolia]] została zlokalizowana na terenie przyległego od północy podgrodzia. Natomiast dostojników świeckich i kościelnych chowano w obrębie grodowego kościoła Jana Chrzciciela już od pierwszej połowy XI wieku. O nadal dużym znaczeniu Giecza świadczy zjazd książąt wielkopolskich, który miał miejsce w grodzie w 1253 roku.
 
Linia 65 ⟶ 66:
[[Plik:Giecz RB24.JPG|thumb|upright|Dzwon z 1515 roku]]
* '''Grodziszczko''' – gród obronny o powierzchni ok. 3,6&nbsp;ha (wewnątrz obwałowań 1,6&nbsp;ha) na planie [[pięciokąt]]a; wały mają u podstawy ok. 30&nbsp;m i sięgają do 9&nbsp;m wysokości. Na terenie grodziska znajdują się:
** fundamenty [[Palatium w Gieczu|palatium;]]
** drewniany barokowy [[kościół św. Jana Chrzciciela i Matki Bożej Pocieszenia w Gieczu|kościół św. Jana Chrzciciela i Matki Bożej Pocieszenia]], znajdujący się na pozostałościach wczesnopiastowskiej, kamiennej świątyni wczesnopiastowskiej;
** na szczycie wału współczesna dzwonnica.; Jedenjeden z dzwonów pochodzi z 1515 roku.
* '''Giecz''' – [[kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Gieczu]]
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Giecz”