Przeddrednot: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dr
Błędy interpunkcji - cudzysłów piszemy „tak”
Linia 1:
[[Plik:HMS Hood (Royal Sovereign-class battleship of 1890s).jpg|thumb|300px|[[HMS Hood (1891)|HMS "Hood"„Hood”]] (1892)]]
[[Plik:HMS Agamemnon LOC ggbain 18554.jpg|thumb|300px|Jeden z ostatnich przedrednotów – brytyjski HMS "Agamemnon"„Agamemnon” typu ''[[pancerniki typu Lord Nelson|Lord Nelson]]'' z 1906]]
[[Plik:Battleship Mikasa from JFS1906 Cropped.png|thumb|300px|Szkic typowego przeddrednota "[[Mikasa (1900)|Mikasa]]" z 1900 z zaznaczonym opancerzeniem]]
[[Plik:Wittelsbach-Klasse Querschnitt.jpg|thumb|300px|]]
[[Plik:BB05 Kearsarge BB06 Kentucky U.S. Naval Historical Center. NH 76632.jpg|thumb |300px|[[USS Kearsarge (BB-5)|USS Kearsarge]]]]
Linia 7:
 
== Historia ==
Budowane wcześniej pancerniki były wyrazem poszukiwań właściwej koncepcji okrętu liniowego, czego efektem było powstanie dużej liczby różniących się od siebie okrętów, o różnych własnościach bojowych, na ogół posiadających także pomocniczy napęd żaglowy. Ogniwem ich rozwoju poprzedzającym bezpośrednio przeddrednoty były pancerniki wieżowe i pancerniki barbetowe. Brytyjski pancernik wieżowy [[HMS Devastation|HMS "Devastation"„Devastation”]] wodowany w 1871 r. był prekursorem klasycznego później układu konstrukcyjnego przeddrednotów, wzorowanego na [[monitor (okręt)|monitorach]], bez ożaglowania, z centralną grupą nadbudówek i [[artyleria okrętowa|artylerią]] główną zgrupowaną w dwóch stanowiskach na dziobie i rufie, mającą szerokie pole ostrzału dzięki niskim burtom.
 
W [[lata 80. XIX wieku|latach 80.]] XIX wieku ukształtowała się ostateczna koncepcja XIX-wiecznego pancernika. O przeddrednotach można mówić w zasadzie od 6 okrętów brytyjskiego typu ''[[pancerniki typu Admiral|Admiral]]'', które weszły do służby w 1886 r<ref name=klim>T. Klimczyk, ''Pancerniki''</ref>. W odróżnieniu od wcześniejszych konstrukcji, nowe pancerniki (przeddrednoty) budowane były w seriach, aby uzyskać okręty o podobnych charakterystykach, mogące działać w składzie jednolitej [[flota liniowa|floty liniowej]]<ref name=klim/>.
Linia 15:
Większość przeddrednotów była uzbrojona w 4 działa głównego [[Kaliber broni|kalibru]] umieszczone w dwóch [[wieża artyleryjska|wieżach]] lub [[barbeta]]ch na dziobie i na rufie oraz od kilku do 20 dział średniego kalibru w [[kazamata (okrętownictwo)|kazamatach]] w nadbudówce lub kadłubie. Standardowym kalibrem dział artylerii głównej przeddrednotów stał się 305 mm; we wcześniejszych konstrukcjach stosowano także większe działa (głównie 343 mm), lecz nie były one praktyczne. Typowym kalibrem dział niemieckich okrętów był 280 mm. Rzadziej stosowano mniejsze działa, np. kalibru 254 mm. Najpowszechniejszym kalibrem artylerii średniej był 152 mm lub zbliżone. Wzrost znaczenia szybkostrzelności artylerii pod koniec [[XIX wiek|XIX]] wieku doprowadził do tego, że późniejsze przeddrednoty (nazywane czasami '''semidrednotami''') posiadały oprócz 4 dział głównego kalibru, od 4 do 12 dział drugiego głównego (mniejszego) kalibru (203-240 mm) w wieżach umieszczonych na burtach. Przeddrednoty posiadały również kilkanaście dział mniejszego kalibru (zwykle 65-88 mm oraz 37-47 mm) do zwalczania [[torpedowiec|torpedowców]] oraz podwodne [[wyrzutnia torpedowa|wyrzutnie torpedowe]], natomiast nie posiadały jeszcze artylerii przeciwlotniczej, która na nielicznych okrętach pozostających w służbie była dodawana dopiero po I wojnie światowej.
 
Począwszy od 1906 r. pancerniki tej generacji zaczęły być wypierane przez konstrukcje nowego typu – [[drednot]]y (nazwa obu generacji pochodzi od brytyjskiego pancernika [[Lista skrótowców przed nazwami okrętów|HMS]] "[[HMS Dreadnought (1906)|DreadnoughtDreadnought”]]"). Największym starciem przeddrednotów była [[bitwa pod Cuszimą]] (1905) w czasie wojny rosyjsko-japońskiej.
 
Bardziej znane pancerniki z generacji przeddrednotów:
* rosyjskie: "[[Potiomkin (1900)|Potiomkin]]", "[[Retwizan]]", "[[Cesariewicz]]"
* niemieckie: "[[SMS Schleswig-Holstein|Schleswig-Holstein]]", "[[SMS Schlesien|Schlesien]]"
* japońskie: "[[Mikasa (1900)|Mikasa]]"
* brytyjskie: typ ''[[pancerniki typu Majestic|Majestic]]'', typ ''[[pancerniki typu Canopus|Canopus]]'', typ ''[[King Edward VII]]''
 
Linia 34:
{{wikisłownik|przeddrednot}}
{{Commonscat|Pre-dreadnought battleships}}
* Tadeusz Klimczyk: "Pancerniki"„Pancerniki”, Warszawa 2002, {{ISBN|83-86776-66-8}}
 
[[Kategoria:Historyczne klasy okrętów]]