Wikipedia:Propozycje do Dobrych Artykułów/Język staro-cerkiewno-słowiański: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
m + |
|||
Linia 22:
::: PS. Ten przymiotnik (staro-)cerkiewno-słowiański użyty był w którymś ze źródeł, już nie pamiętam którym. W pewnych konktekstach wydaje mi się szczególnie trafny, bo podkreśla, że chodzi o wszystkie etapy rozwojowe – od najwcześniejszego do tego późnego. [[Wikipedysta:Macedo|Macedo]] ([[Dyskusja wikipedysty:Macedo|dyskusja]]) 01:00, 17 kwi 2021 (CEST)
::::Co do Bartuli, to przytoczę tę wypowiedź w całości: "Tak więc po okresie tzw. cyrylometodejskim (klasycznym), który umownie możemy zamknąć w ćwierćwieczu lat 860-885, nastąpiły okresy rozwoju różnych odmian języka cerkiewnosłowiańskiego". Jak więc z tego widać, nie ma tu mowy o cs w kontekście lat 860-885, lecz o tym, co nastąpiło PÓŹNIEJ. Jeśli się zatem zna dzieje tego języka, to takie rozróżnienie dokonane przez Bartulę wydaje się oczywiste - ale to moim zdaniem wcale nie oznacza wymienności scs=cs.! Już raczej to, co Bartula pisze dalej mogłoby być argumentem za wymiennym traktowaniem pojęć scs i cs. - ale sam Bartula w praktyce tego nie robi i zajmuje się w swoim podręczniku wyłącznie językiem kanonu scs, pisze nawet że bliższa charakterystyka języka okresu pocyrylometodejskiego wychodzi poza ramy jego książki. To logiczne, bo w innym miejscu sam stwierdza, że scs=język tekstów kanonu (s. 14). Dalej, co do Bartuli: zwróć uwagę na to, że w nagłówku całego hasła, o którym dyskutujemy, jest to stwierdzone wprost: "Nie zachowały się żadne manuskrypty w tym języku z IX w. Najstarsze zachowane teksty pochodzą z końca X oraz z XI w. Te odzwierciedlające pierwotny IX-wieczny język zaliczane są do tzw. kanonu staro-cerkiewno-słowiańskiego." Wynika z tego, że będą teksty już z X w., które będzie można zaliczyć do scs. (bo odzwierciedlają stan pierwotny) - i takie, które już będą na tyle różne, że wypadają poza kanon. Znane są teksty z X i XI w. (a więc z okresu, który wskazuje Bartula), które wykazują na tyle duże rozbieżności, że nie zalicza się ich do kanonu - zatem nie reprezentują języka scs. - lecz najwyżej cs. redakcji bułgarskiej lub ruskiej (np. [[Ewangeliarz Ostromira]]). Uważam zatem, że wskazany przez Ciebie pasaż z Bartuli raczej nie wspiera Twojego punktu widzenia - i raczej nie należy go traktować jako argumentu za wymiennością pojęć scs.=cs. Co do Mielkowa to trudno mi się odnieść, bo nie znam tego cytatu - a nie wskazujesz go. I jeszcze Moszyński, cytuję: "Język cyrylometodejskich oryginałów nazywamy pra-cerkiewno-słowiańskim. Język tekstów tzw. kanonu scs. to język staro-cerkiewno-słowiański. Teksty młodsze, noszące wyraźne piętno lokalne (bułgarskie, macedońskie, serbskie, chorwackie, ruskie) pisane są językiem cerkiewnosłowiańskim". Dalej Moszyński pisze o redakcjach. To dosłowny cytat - jasno z tego wynika, że Moszyński wyraźnie rozróżnia scs. i cs. (dla niego scs=język kanonu!), nawet jeśli informacja ta znalazła się w akapicie zatytułowanym "Trzy stadia rozwoju scs." - ale takie ujęcie jest zrozumiałe, bo bardzo trudno wskazać ostre granice między epokami rozwoju tego języka (jak zresztą każdego języka). W każdym razie w oparciu o wskazane wyżej, w tym również przez Ciebie - opracowania uważam za duży błąd metodologiczny włączanie dziejów piśmiennictwa cs. z XVII czy XVIII w. do artykułu traktującego o języku tekstów z X-XI w. W artykule [[Język staropolski]] nie znajdę przecież informacji o gramatyce np. [[Onufry Kopczyński|Onufrego Kopczyńskiego]] - i to jest właściwe podejście, bo jego działalność nie dotyczy czasu, kiedy język staropolski się rozwijał, lecz okresu późniejszego. Podobnie w przypadku scs. - nierozróżnienie dwu różnych (co podkreśla także Moszyński) rzeczywistości językowych, przy czym rzeczywistości w wielu kontekstach dość odmiennych - uważam za niewłaściwe. Inną sprawą jest to, że rzeczywiście wielu autorów traktuje synonimicznie scs i cs. nie widząc różnicy miedzy tymi językami - nawet na wikipedii, np. w haśle [[Unia brzeska]] mamy zdanie ''Już na przełomie XV i XVI wieku wydawano książki w [[Język staro-cerkiewno-słowiański|języku staro-cerkiewno-słowiańskim]] w [[Praga|Pradze]] i [[Kraków|Krakowie]]'' a w haśle [[Szwajpolt Fiol]], że w Krakowie wydawano książki w cerkiewnosłowiańskim. Kompletne pomieszanie z poplątaniem, wymagające prostowania. Ale nie teraz o tym mowa, tylko o haśle językowym. I jeszcze jeden argument za tym, by jednak pilnować precyzji pojęciowej i rozdzielać scs. od cs. Jest na wikipedii hasło: [[Przekład Biblii na staro-cerkiewno-słowiański]], gdzie mowa jest właściwie tylko o przekładach które zawierają się w kanonie scs. Przekłady późniejsze, np. [[Biblia Gennadiusza]] czy [[Biblia ostrogska]] traktowane są odrębnie i wzmianki o nich znalazły się w haśle [[język cerkiewnosłowiański]] - i to jest logiczne, bowiem piśmiennictwo nie wykazujące cech kanonu raczej nie powinno być identyfikowane z scs. Szeroka perspektywa, o której Macedo piszesz, nie powinna jednak prowadzić do mieszania pojęć i utrwalania anachronizmów - a za anachronizm uważam np. wiązanie scs z panslawizmem, Piotrem I czy Łomonosowem. Tyle moich zastrzeżeń. [[Wikipedysta:Wielemir|Wielemir]] ([[Dyskusja wikipedysty:Wielemir|dyskusja]]) 11:24, 17 kwi 2021 (CEST)
; Uwagi językowe:
| |||