Wikipedystka:Soldier of Wasteland/brudnopis8: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
cd Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
cd Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
||
Linia 3:
|nazwa zwyczajowa = Astrapia lśniąca
|TSN = 558797
|zoolog = ([[Otto Finsch|Finsch]] & [[Adolf Bernhard Meyer|A. B. Meyer]], 1885)
|okres istnienia =
|grafika = Astrapia stephaniae by Bowdler Sharpe.jpg
Linia 51:
Część czarnych piór atrapii lśniących stanowi jeden z najczarniejszych materiałów, zarówno występujących w przyrodzie, jak i wytworzonych przez człowieka. Zarówno odbicie kierunkowo-rozproszone, jak i kierunkowe (zwierciadlane) piór z piersi astrapii czarnej było najniższe wśród gatunków, których pióra badali McCoy ''et al''. (2018). Wyniosło odpowiednio 3,14% i 0,05%. U wszystkich łącznie najniższe uzyskane wartości to od 0,05% do 0,31%. Są zbliżone do tych właściwych dla opracowanych przez ludzi materiałów{{r|reflect}}, jak opracowany i testowany przez [[NASA]] materiał pochłaniający 99,5% promieniowania w zakresie ultrafioletu i światła widzialnego oraz 99,8% promieniowania o większej długości fal i w dalekiej [[podczerwień|podczerwieni]]{{r|nasa}}. Dającą wrażenie głębokiej czerni modyfikację struktury piór stwierdzono u przedstawicieli 5 rodzajów (łącznie z ''Astrapia''). Promyki mają na krawędziach mikroskopijnej wielkości kolczaste wyrostki kształtem podobne do wyschniętych liści [[dąb|dębu]]. Są gęsto rozmieszczone i ustawione pod kątem około 30° względem końcówki pióra. Przechylenie tych struktur sprawia, że samiec chcąc pokazać niemal idealnie czarną powierzchnię musi się nachylić pod odpowiednim kątem w stronę samicy{{r|reflect}}. McCoy i Prum (2019) zebrali podobne dane dla przedstawicieli 15 rodzin z 5 rzędów, w tym cudowronek. Odbicie piór o wyjątkowo głębokiej czerni (określanej jako „super black”) i w tej grupie było najniższe u astrapii lśniących – 0,045%, najwyższe zaś u [[chwostka żałobna|chwostki żałobnej]] (''Malurus alboscapulatus'') – 1,47% (górną granicę dla owej głębokiej czerni ustalono jako 2%). <<...>>{{r|super}}.
Zasięg występowania podgatunku nominatywnego wydają się przekraczać krawędź [[kraton]]u i rozciągać się na Papuan Peninsula{{r|heads}} (albo Bird's Tail{{r|gbng}}, „ptasi ogon” – po drugiej stronie wyspy leży [[Ptasia Głowa]])) bez różnicowania się w obrębie tej populacji. Nie przekracza jednak [[Góry Bismarcka|Gór Bismarcka]], które zajmują już ptaki podgatunku ''A. s. femina''. Jest to przykład stosunkowo powszechnego podziału ptaków na podgatunki z Gór Bismarcka na północ od krawędzi kratonu oraz Kubor Range na południe od niej{{r|heads}}.
=== Hybrydyzacja ===
W zachodniej części zasięgu występowania astrapie lśniące [[sympatryczność|współwystępują]] z astrapiami białosternymi (''A. mayeri''){{r|gb}}. Do krzyżowania się tych dwóch gatunków dochodzi w wąskim przedziale wysokościowym, w którym przeważnie te dwie astrapie się spotykają – astrapie białosterne preferują wyżej położone obszary niż lśniące (i jedne z najwyżej położonych wśród cudowronek w ogóle){{r|ng2|gbng|gb}}. Tom Iredale w 1954 opisał nowy gatunek – ''Astrarchia barnesi''{{r|iredale}}, jednak holotyp był w istocie mieszańcem międzygatunkowym{{r|gb}}. <<...>>{{r|hybrid|iredale}}. Kolejnego mieszańca przedstawił R.W. Sims; został pozyskany w marcu 1951 podczas ekspedycji [[Fred Shaw Mayer|Freda Mayera]]{{r|sxm2}}. <<...>>{{r|lost}}
=== Etymologia ===
Linia 59 ⟶ 61:
== Morfologia ==
Długość ciała samca wynosi około 32 cm, a włączając w nią wydłużone środkowe sterówki – 125 cm. U samicy jest to odpowiednio około 35 cm i 53 cm. Masa ciała samców – 134-164 g, samic – 102-157 g. Astrapie lśniące są średnich rozmiarów ptakami ze stosunkowo krótkim, wąskim i ostro
{| class="wikitable mw-collapsible"
Linia 249 ⟶ 251:
[[Plik:Princess Stephanie's Astrapia.jpg|thumb|Samiec]]
U samców pióra na głowie – w tym wąska kępka piór wyrastająca nad nasadą żuchwy – są aksamitne, smoliście czarne i intensywnie metalicznie opalizujące. Zależnie od kąta widzenia wydają się być żółtozielone, niebieskie, fioletowe (fiołkowe) lub w kolorze [[fuksja (kolor)|fuksji]]. Szczególnie widoczne jest to na [[pokrywy (ornitologia)|pokrywach]] usznych i wydłużonych piórach po bokach głowy i na karku. Obszar od płaszcza do pokryw nadogonowych pokrywają pióra smoliście czarne z oliwkowozielonym brązowawym połyskiem. Pokrywy skrzydłowe mniejsze są najciemniejsze ze wszystkich, cechuje je matowa brązowawoczarna barwa i smoliście czarne krawędzie. Pokrywy skrzydłowe większe i [[skrzydełko]] brązowawoczarne, natomiast [[lotki (ornitologia)|lotki]] – czarnobrązowe. Większość sterówek jest czarnobrązowa. Środkowa para wyróżnia się nadzwyczajną, ponadmetrową długością i formą – przypomina dwie białe wstążki o szerokości około 2 cm i czarnobrązowymi końcówkami (blisko 3–4 cm długości). Stosiny są czarniawe na końcowym odcinku (około ¼ całkowitej długości). Pióra na gardle nieco przypominają wyglądem łuski. Cechuje je mocny metaliczny żółtozielony połysk. Obszar tej barwy sięga do górnej części piersi i mocno kontrastuje ze smoliście czarnymi piórami na piersi. Te charakteryzują się słabo zaznaczonym miedzianym połyskiem. Pozostała część spodu ciała wykazuje miedzianoczerwony połysk, miejscami poprzeplatany wystającymi mieniącymi się na zielono nasadami piór. Okolice kloaki i pokrywy podogonowe brązowoczarne{{r|botw|hbw}}.
Samice wyraźnie różnią się upierzeniem, są również mniejsze od samców. Według autorów HBW długość skrzydła oraz środkowych sterówek są u samców i samic całkowicie rozbieżne{{r|botw|hbw}}, jednak w przypadku długości skrzydła jest to niezgodne z danymi, jakie uzyskali Frith i Frith (1997; patrz: tabela powyżej). Średnia długość skrzydła u samców jest istotnie większa u wszystkich podgatunków, jednak zakres długości u samic częściowo nachodzi na ten u samców{{r|morpho}}. Głowa i kark u samic są smoliście czarne z metalicznym, nieco brązowawym żółtozielonym połyskiem; z wiekiem staje się coraz wyraźniejszy. Pod niektórymi kątami wydaje się być niebieski, szczególnie po bokach głowy i w dolnej części gardła. Płaszcz i grzbiet porastają jedwabiste czarniawe pióra. Zależnie od oświetlenia mogą wykazywać połysk ciemnoniebieski, fioletowy lub w kolorze fuksji, jednak to rzadko widoczna cecha. Pozostała część upierzenia czarnobrązowa, dość jednolitej barwy, jedynie brzuch jest rdzawy (lub innego koloru, po płowobrązowy{{r|botw|hbw}}, opisywany też jako cynamonowy{{r|gb}}) i pokryty drobnymi czarniawymi prążkami{{r|botw|hbw}}.
Osobniki młodociane w pierwszej szacie przypominają samice. Wyróżniają się jednak mniej intensywną kolorystyką upierzenia. Ponadto ich pióra są miękkie i puszyste. W kolejnych szatach młode ptaki również przypominają dorosłe samice, jednak ich skrzydła i ogon (poza środkową parą sterówek) są przeciętnie dłuższe. Opalizacja początkowo słabo widoczna, wraz z wiekiem coraz intensywniejsza. Młode samce mają różnorodne upierzenie, początkowo podobne jak u samic, lecz z kilkoma widocznymi piórami charakterystycznymi dla dorosłych samców. Z wiekiem pozostaje im coraz mniej charakterystycznych dla samic piór, środkowe sterówki stają się coraz dłuższe, a pozostałe – krótsze. Jeden samiec w niewoli uzyskał szatę dorosłą po c najmniej 6 latach życia{{r|botw|
;'''Części nieopierzone''': [[Tęczówka]] ciemnobrązowa. Dziób czarniawy, jego wnętrze – jasne, zielonożółte. Nogi ciemne, szaroniebieskie (ołowiane){{r|botw|hbw}}.
Linia 267 ⟶ 269:
== Zasięg występowania ==
Astrapie lśniące występują w środkowej i wschodniej części [[Góry Centralne (Nowa Gwinea)|Gór Centralnych]] i w górach południowo-wschodniego półwyspu Nowej Gwinei (Papuan Peninsula
Przedstawiciele podgatunku nominatywnego występują od Gór Centralnych po [[Góry Owena Stanleya]]{{r|clements}}. Ich zasięg rozciąga się od wulkanu [[Doma Peaks]], [[Mount Hagen]] i [[Giluwe]] na wschód – między innymi przez [[Ialibu]], [[Kubor Range]], [[Mount Karimui]], [[Mount Michael]] oraz pasma [[Kratke]] i [[Herzog (Nowa Gwinea)|Herzog]] – po [[Mount Dayman]] w południowo-wschodniej części Gór Owena Stanleya{{r|botw}}. Ptaki podgatunku ''A. s. femina'' zamieszkują [[Schrader Range]], [[Góry Bismarcka]] oraz [[dział wodny]] między rzekami [[Sepik]] i [[Wahgi]]{{r|hbw|gbng|gb}}, na północ od obszarów zasiedlanych przez te podgatunku ''A. s. stephaniae''{{r|gb}}.
== Ekologia i zachowanie ==
Według Pratta i Beehlera (2014) wśród gatunków ''Astrapia'' najdokładniej zbadane są astrapie lśniące i białosterne{{r|ng2}}.
=== Wymagania środowiskowe ===
Środowiskiem życia astrapii lśniących są lasy w wyższych partiach gór i
Odnotowywane były na wysokościach między 1300 a 3500 m n.p.m.{{r|ng2}}, lecz przeważnie występują między 1500 a 2800 m n.p.m.{{r|gbng|ng2}} Jeśli na danym terenie współwystępują z astrapiami białosternymi, to te zastępują je na wyższych wysokościach, od około 2450 m n.p.m. Do krzyżowania się dochodzi w wąskim przedziale wysokościowym, od około 2200 do 2600 m n.p.m. Dla astrapii białosternych są to niżej położone obszary występowania{{r|gb}}.
<<...>>
=== Pożywienie ===
Linia 284 ⟶ 292:
=== Lęgi ===
[[Plik:Astrapia stephaniae egg Ibis 1912 pl III fig 3.png|thumb|Jajo astrapii lśniącej]]
<<...>> [https://peerj.com/articles/3987/ toki]
<<...>>
<<...>> Gniazdo ma kształt głębokiej czarki; bywa zarówno wątłej budowy, jak i masywne. Budulec stanowią duże liście i fragmenty liści [[pandan]]ów, a dookoła gniazdo w różnym stopniu zakryte jest przez wciąż zielone łodygi [[epifit]]ycznych [[storczykowate|storczyków]], najgęściej ułożone na obwodzie gniazda i wzdłuż jego zewnętrznej krawędzi. Niekiedy do zewnętrznej warstwy dodawany jest kawałek liścia paproci. Wyściółkę stanowią znacznie drobniejsze wyschnięte <<...>>{{r|botw|hbw}}. W zniesieniu 1 [[jajo (biologia)|jajo]]{{r|botw|hbw|gb}}. . Wysiadywanie jednego jaja w niewoli trwało 21 dni. Młode spędzają w gnieździe od 25 do 29 dni{{r|botw|hbw}}.
== Status i zagrożenia ==
Linia 326 ⟶ 337:
<ref name=hybrid>{{cytuj | url = https://birder.travel/wp-content/uploads/2019/10/Muruk-Vol7-No2-May-1995.pdf | archiwum = https://web.archive.org/web/20210422162258/https://birder.travel/wp-content/uploads/2019/10/Muruk-Vol7-No2-May-1995.pdf | zarchiwizowano = 22 kwietnia 2021 | autor = Clifford B. Frith | tytuł = Range extension of the Splendid Astrapia <em>Astrapia splendidissima</em>, a sighting of an <em>A. mayeri</em> × <em>A. stephaniae</em> hybrid, or an unidentified <em>Astrapia</em> sp. | czasopismo = Muruk | wolumin = 7 | data = 1995 | s = 49–52}}</ref>
<ref name=iredale>{{cytuj | url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/39059822#page/208/mode/1up | autor = Tom Iredale | tytuł = A checklist of the Birds of Paradise and Bower-birds | czasopismo = The Australian zoologist | data = 1954 | wolumin = 11 | s = 162}}</ref>
<ref name=hbw>{{cytuj | autor = red.: David A. Christie, Andrew Elliott, Josep del Hoyo | tytuł = Handbook of the Birds of the World | wolumin = 14. Bush-shrikes to Old World Sparrows | wydawca = Lynx Editions | miejsce = Barcelona | data = 1992 | s = 468}}</ref>
<ref name=ng2>{{cytuj | url = https://books.google.pl/books?id=SBn8AwAAQBAJ | tytuł = Birds of New Guinea: Second Edition | autor = Thane K. Pratt, Bruce M. Beehler | rok = 2014 | wydawca = Princeton University Press | strony = 482 | isbn = 9781400865116}}</ref>
<ref name=sxm2>{{cytuj | url = https://www.biodiversitylibrary.org/item/19386#page/499/mode/1up | tytuł = Birds collected by Mr. F. Shaw-Mayer in the Central Highlands of New Guinea 1950-1951 | autor = Sims, R.W. | czasopismo = Bulletin of the British Museum (Natural History). Zoology | data = 1956 | wolumin = 3 | s = 425}}</ref>
<ref name=lost>{{cytuj | url = https://books.google.pl/books?hl=pl&id=nIhFAQAAIAAJv | autor = Errol Fuller | tytuł = The Lost Birds of Paradise | data = 1995 | s = 70–75}}</ref>
<ref name=ibis12>{{cytuj | url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/26438237#page/177/mode/1up | autor = W.R. Ogilvie-Grant | tytuł = | data = 1912 | czasopismo = Ibis | wolumin = | s = 114–}}</ref>
<ref name=></ref>
<ref name=></ref>
| |||