Pierre Teilhard de Chardin: Różnice pomiędzy wersjami

Teilhard de Chardin był zwolennikiem [[Ewolucjonizm (nauki społeczne)|teorii ewolucji]], której próbował nadać znaczenie filozoficzne w duchu chrześcijaństwa (tzw. '''ewolucjonizm chrześcijański'''). Nawiązywał częściowo do filozofii egzystencjalnej [[Søren Kierkegaard|Sørena Kierkegaarda]] i [[Karl Jaspers|Karla Jaspersa]]. Twierdził, że cała rzeczywistość ma charakter dynamiczny i ewolucyjny, dąży od ''[[Alfa i Omega|punktu Alfa'' do ''punktu Omega]]''<ref>Arthur R. Peacocke, ''Teologia i nauki przyrodnicze'', Znak, Kraków 1991, s. 253</ref> mając swój początek i koniec w osobie [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]]. Sformułował „prawo złożoności i świadomości” ukazujące powiązanie między powiększaniem się [[System złożony|złożoności]] świata materii i [[Ewolucja|ewolucją biologiczną]]<ref>Arthur R. Peacocke, ''Teologia i nauki przyrodnicze'', Znak, Kraków 1991, s. 129, {{ISBN|83-7006-117-6}}</ref>. W ewolucji ma się ujawniać skłonność materii do tworzenia coraz bardziej złożonych form uporządkowania, formy bardziej złożone są [[Agregacja cząstek|agregatami]] form mniej złożonych („prawo kompleksyfikacji”)<ref>Arthur R. Peacocke, ''Teologia i nauki przyrodnicze'', Znak, Kraków 1991, s. 135</ref>. Celem ewolucji człowieka i świata jest ostateczna jedność duchowa wszechświata. Według słów de Chardina ''całe stworzenie wzdycha w stronę mistycznego zjednoczenia z Bogiem''. Teorie francuskiego [[Jezuici|jezuity]] znalazły zwolenników, do których zaliczali się m.in. jezuita [[Henri de Lubac]] (późniejszy [[kardynał]]) oraz Bruno de Solages. Henri de Lubac poświęcił dziełom Teilharda kilka swoich książek<ref>{{Cytuj |autor=Wojciech Sadłoń |tytuł=Teologia Teilharda de Chardin. Studium nad komentarzami Henri de Lubaca |data=2009}}</ref>. Według niego to, co można określić jako ''fikcja teologiczna'' Teilharda de Chardin jest „możliwym” dodatkiem do chrześcijańskiego [[Objawienie|Objawienia]]<ref>Por. {{Cytuj książkę| autor = Henri de Lubac | tytuł = La pensée religieuse du Père Teilhard de Chardin | miejsce= Paryż | wydawca = Aubier| rok = 1962}}</ref>. Jednak według Philipe'a de la Trinité oraz [[Dietrich von Hildebrand|Dietricha von Hildebranda]] system de Chardina „był deformacją chrześcijaństwa, które zostaje przekształcone w ewolucjonizm o charakterzez naturalistycznym, monistycznym i panteistycznym”<ref>{{Cytuj książkę| autor=Philipe de la Trinité| tytuł =Rome et Teilhard de Chardin | miejsce= Paryż | wydawca = Arthème Fayard| rok = 1964 |strony = 38}}</ref>. De Chardin zamienił judeo-chrześcijańskie pojęcie Boga osobowego, który zawarł przymierze z ludzkością, na „ducha świata”, kierującego jego rozwojem<ref name=DH>{{Cytuj książkę| autor = Dietrich von Hildebrand | tytuł = Koń trojański w Mieście Boga | wydawca= Fronda | miejsce = Warszawa | rok = 2013 | strony = appendix (wyd. ang. s.273nn) }}</ref>.

Dodatkowo sami uczeni mieli zastrzeżenia co do naukowości podejścia de Chardina. Sir [[Peter Medawar]], [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny|laureat nagrody Nobla w dziedzinie fizjologi i medycyny]], mówił o mentalnym pomieszaniu i przesadzonej ekspresji tego autora, która graniczy z histerią. Według Medawara książka de Chardina ''The Phenomenon of Man''<ref>Książka T. de Chardina wydana w Nowym Jorku: Harper 1967.</ref> nie posiada struktury naukowej, kompetencja w poruszanej dziedzinie jest skromna. Autor nie wie, co to jest ani logiczny argument, ani dowód naukowy i nie przestrzega norm wymaganych w naukowych badaniach<ref>{{Cytuj pismo| czasopismo = Mind| wolumin = 70| wydanie = 1961| strony = 99-106}}</ref>. Zarzucono mu także fałszerstwo naukowe, tj. udział w sprawie tzw. [[człowiek z Piltdown|człowieka z Piltdown]]. Udział de Chardina w nim pozostaje przedmiotem sporów<ref>{{cytuj |autor=Stephen J. Gould |tytuł=Hens Teeth and Horses Toes: Further Reflections in Natural History |data=1983 |miejsce=New York-London |wydawca=W. W. Norton & Company |s= 201-251}}</ref>.