Wikipedysta:Dreamcatcher25/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

'''Obóz O’Donnell''' ({{ang.|Camp O’Donnell}}) – [[baza wojskowa,]] znajdująca się na [[Filipiny|Filipinach]], w prowincji [[Tarlac]] na wyspie [[Luzon]]. W okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] mieścił się tam jeden z największych [[Obóz jeniecki|obozów jenieckich]], które [[Cesarska Armia Japońska]] urządziła dla [[Jeńcy alianccy w niewoli japońskiej|wziętych do niewoli żołnierzy alianckich]].

Przed wybuchem [[Wojna na Pacyfiku|wojny na Pacyfiku]] O’Donnell pełnił funkcję [[Poligon wojskowy|poligonu]] i bazy wojskowej dla [[Siły zbrojne Filipin|filipińskich sił zbrojnych]]. Po zdobyciu Luzonu przez Japończyków osadzono tamw nim około 54–56 tys. [[Jeniec wojenny|jeńców wojennych]], w tym 9270 [[Amerykanie|Amerykanów]] oraz 45–47 tys. [[Filipińczycy|Filipińczyków]]. W zdecydowanej większości byli to żołnierze, którzy zostali wzięci do niewoli na półwyspie [[Bataan]] i przetrwali późniejszy „[[Bataański marsz śmierci|marsz śmierci]]”. W obozie panowały fatalne warunki bytowe oraz, szerzyły się głód i choroby, – w tym przede wszystkim [[malaria]] i [[dyzenteria]]. Obóz jeniecki został zlikwidowany w styczniu 1943 roku. Szacuje się, że przez cały okres jego funkcjonowania w O’Donnell zmarło około 1,5 tys. Amerykanówjeńców amerykańskich i ponad 26 tys. Filipińczykówjeńców filipińskich.

Po wojnie obóz O’Donnell nadal pełnił funkcję bazy wojskowej, wykorzystywanej początkowo przez amerykańskie[[United iStates Air Force|US Air Force]], a później przez filipińskie siły zbrojne. Ofiary japońskiego obozu jenieckiego upamiętnia otwarta w 1991 roku ''[[Capas National Shrine]]''.

Przed wybuchem [[Wojna na Pacyfiku|wojny na Pacyfiku]], w okresie gdy [[Filipiny]] pozostawały autonomicznym terytorium zależnym [[Stany Zjednoczone|USA]], obóz O’Donnell pełnił funkcję bazy szkoleniowej dla filipińskich sił zbrojnych{{odn|Norman|Norman|2009|s=344–345}}{{odn|McManus|2019}} (utworzonych w 1935 roku). ByłZostał zlokalizowanyzorganizowany na terytorium prowincji prowincji [[Tarlac]] na wyspie [[Luzon]], leżał w odległości około 11 kilometrów od miasteczka [[Capas]]{{odn|Norman|Norman|2009|s=344–345}}. Początkowo mieścił się tam jedynie [[poligon wojskowy]], dopiero w 1941 roku przystąpionozaczęto dowznosić budowypierwsze pierwszych budynkówbudynki. Budowy obozu nie zdołano jednak ukończyć przed rozpoczęciem [[Japonia|japońskiej]] inwazji{{odn|Daws|1994|s=84}}.

Obóz wzniesiono na terenie pokrytym łąkami i ryżowymi polami,. jegoJego powierzchnia wynosiła około 617 [[akr]]ów (ok. 249 [[hektar]]ów){{odn|McManus|2019}}{{odn|Norman|Norman|2009|s=185}}. Żołnierze kwaterowali w barakach wykonanych z bambusa[[bambus]]a i ratanu[[Rotang|rattanu]]. Były one pozbawione ścian. DachyIch budynkówdachy, podtrzymywane na bambusowych palach, były pokryte blachą falistą lub liśćmi [[Nipa krzewinkowa|nipy krzewinkowej]]{{odn|McManus|2019}}{{odn|Norman|Norman|2009|s=187–188}}. Obóz był w stanie pomieścić około 20 tys. żołnierzy{{odn|Norman|Norman|2009|s=188}}.

Po wybuchu wojny na Pacyfiku Filipiny stały się jednym z pierwszych celów japońskiej ofensywy. Po południu 8 grudnia 1941 roku, dziewięć godzin po [[Atak na Pearl Harbor|nalocie na Pearl Harbor]], ofiarą zaskakującego ataku padło [[Clark Air Base|Clark Field]], – główna amerykańska baza lotnicza na archipelagu{{u|uwaga1}}{{odn|Norman|Norman|2009|s=25–30}}. 22 grudnia japońskie siły inwazyjne wylądowały w [[Lingayen (zatoka)|Zatoce Lingayen]] w zachodniej części [[Luzon]]u{{odn|Norman|Norman|2009|s=40}}. Dwa dni później Japończycy wysadzili desant w [[Lamon (zatoka)|Zatoce Lamon]] w południowo-wschodniej części wyspy{{odn|Daws|1994|s=61}}. 2 stycznia w ich ręce wpadła niebroniona [[Manila]]{{odn|Norman|Norman|2009|s=56}}.

Główne siły amerykańsko-filipińskie wycofały się na [[półwysep Bataan]]{{odn|Norman|Norman|2009|s=43}}. Początkowo obrońcy skutecznie odpierali japońskie ataki. Wobec japońskiegonieprzyjacielskiego panowania na morzu i w powietrzu los garnizonu był jednak przesądzony. 3 kwietnia 1942 roku, po kilkumiesięcznym oblężeniu, Japończycy przystąpili do decydującego natarcia. Sześć dni później obrońcy Bataanu byli zmuszeni skapitulować{{odn|Norman|Norman|2009|s=114–131}}. W japońskiej niewoli znalazło się od 76 tys.{{odn|Norman|Norman|2009|s=7, 347}} do 78 tys.{{odn|Sandler|2003|s=157, 160}} żołnierzy, w tym od 9 tys. do 15 tys. Amerykanów oraz od 60 tys. do 70 tys. Filipińczyków{{odn|Nelson|2005}}.

Łącznie w trakcie kampanii filipińskiej do [[Jeńcy alianccy w niewoli japońskiej|japońskiej niewoli]] trafiło około 22 tys. amerykańskich żołnierzy i marynarzy{{odn|Britannica}}.

Pod koniec marca 1942 roku, a więc na kilka tygodni przed kapitulacją garnizonu Bataanu, grupa oficerów ze sztabu japońskiej [[14 Armia (Japonia)|14 Armii]] wzięłaodbyła udział w naradzienaradę, podczas której omawianoomówiono kwestię postępowania z amerykańskimijeńcami i filipińskimi jeńcamiwojennymi. Postanowiono, że po upadku Bataanu zostaną oni pieszo doprowadzeni do miasteczka [[San Fernando (Pampanga)|San Fernando]] w prowincji [[Pampanga]], położonego w odległości około 106 kilometrów od wierzchołka półwyspu. Stamtąd mieli zostać przetransportowani koleją do odległego o około 40 kilometrów Capas. Docelowo jeńcy mieli zostać osadzeni w ''Camp O'Donnell''{{odn|Norman|Norman|2009|s=344–345}}.

Japończycy spodziewali się, że Bataan zostanie zdobyty nie wcześniej niż 20 kwietnia, a liczbę jego obrońców szacowali na maksimum 40–50 tys. Całkowicie zaskoczyła ich więc szybkaSzybka kapitulacja garnizonu, znaczna liczba jeńców, a także ich zły stan fizyczny były dla zwycięzców kompletnym zaskoczeniem{{odn|Norman|Norman|2009|s=137}}{{odn|Sandler|2003|s=158}}. Piesza ewakuacja do San Fernando, którą rozpoczęto 10 kwietnia, zmieniła się szybko w „marsz śmierci”. Maszerującym w tropikalnym upale jeńcom wydawano minimalne ilości wody i pożywienia. W trakcie marszu nie pozwalano im zatrzymać się w celu zaczerpnięcia wody z przydrożnych studni, aniczy nawet, by załatwić potrzeby naturalne. Filipińscy cywile, którzy usiłowali podać jeńcom wodę lub żywność, byli brutalnie odpędzani, a nawet zabijani. Podczas postojów żołnierzy stłaczano w budynkach pozbawionych jakichkolwiek urządzeń sanitarnych lub gromadzono pod gołym niebem, na niewielkich przestrzeniach naprędce otoczonych drutem kolczastym, bez żadnej ochrony przed promieniami słońca. W trakcie marszu japońscy żołnierze nieustannie maltretowali jeńców. Ci, którzy nie byli w stanie iść dalej lub choć na chwilę odłączyli się od kolumny, byli zabijani przez konwojentów{{odn|Norman|Norman|2009|s=127–169}}{{odn|Daws|1994|s=73–79}}{{odn|Sandler|2003|s=158–160}}.

=== Utworzenie obozu jenieckiego ===

Pierwsza grupa jeńców, licząca około 200 żołnierzy, dotarła do ''Camp O'Donnell'' 11 kwietnia{{odn|Norman|Norman|2009|s=186}}. Przemówienie do nowo przybyłych wygłosił komendant obozu kpt. [[Yoshio Tsuneyoshi]]. Oświadczył, że nie uznaje ich za pełnoprawnych jeńców wojennych (''Horyo''), lecz za pozbawionych praw i honoru więźniów (''Toraware -no Mi-mi''), którzy zawdzięczają życie jedynie miłosierdziu japońskiej armii i nie powinni oczekiwać dobrego traktowania. Zagroził, iż każdy jeniec, który okaże nieposłuszeństwo lub złamie obozowy regulamin zostanie rozstrzelany,. aZ kolei w przypadku ucieczki z obozu dziewięciu jeńców zostaniemiało zostać straconych za każdego uciekiniera. ZapowiedziałKomendant zapowiedział takżeponadto, że jeńcy pozostaną na zawsze „wrogami Japonii”, a Cesarstwo zwyciężyodniesie wojnęzwycięstwo, „choćby miało to zająć 100 lat”{{odn|Norman|Norman|2009|s=186}}.

Przemówienia o podobnej treści Tsuneyoshi wygłaszał później do każdej nowo przybyłej grupiegrupy. Tego typu apele trwały niekiedy do dwóch godzin,. W podczastym którychczasie jeńcy musieli stać bez ruchu, bez żadnej osłony przed promieniami tropikalnego słońca. Pewnego razu wygłodniali jeńcy musieli czekaćtakże poczekać, aż komendant na ich oczach skończy swoje śniadanie, apo dopieroktórym późniejdopiero rozpocznierozpoczął zwyczajowe przemówienie{{odn|McManus|2019}}.

|treść=Pamiętajcie, że to nie wy się poddaliście – ja to zrobiłem. Ja ogłosiłem waszą kapitulację, wy nie skapitulowaliście. Jestem jedynym odpowiedzialnym, za to co się stało, stąd pozwólcie mi nieść to brzemię. Jedyne, o co was proszę, to abyście wykonywali rozkazy Japończyków, by nie prowokować wroga w jeszcze większym stopniu.

Fakt, iż King poszedłudał się do niewoli, dzieląc los swych podkomendnych, był powodem, dla którego cieszył się wśród jeńców powszechnym mirem{{odn|Norman|Norman|2009|s=187}}.

Obóz był podzielony na dwa sektory: amerykański i filipiński. Granicę między nimi wyznaczała droga do Capas, która przecinała obóz na dwie części{{odn|Norman|Norman|2009|s=187}}. Sektor amerykański był mniejszy od filipińskiego i znajdował się w północnej części obozu{{odn|Beckenbaugh|Harris|2010|s=2}}. Obóz otaczało ogrodzenie z drutu kolczastego, przy którym stałowzniesiono kilka wież strażniczych{{odn|McManus|2019}}.

Komendantura mieściła się w dwupiętrowym budynku z werandą{{odn|Norman|Norman|2009|s=185}}. Dla jeńców przeznaczono dawne baraki wojskowe – pozbawione ścian, pokryte blachą falistą lub liśćmi [[Nipa krzewinkowa|nipy krzewinkowej]]{{odn|McManus|2019}}{{odn|Norman|Norman|2009|s=187–188}}. Mimo że już od marca 1942 roku było wiadomym, że w obozieO'Donnell zostaną osadzeni jeńcy wojenni, Japończycy nie podjęli tam poważniejszych prac budowalnych. W konsekwencji wiele przedwojennych baraków znajdowało się w złym stanie technicznym, niektóre były częściowo pozbawione dachów{{odn|McManus|2019}}.

Szpital dla jeńców amerykańskich znajdował się w północno-wschodniej części przeznaczonego dla nichamerykańskiego sektora. Składało się nań pięć chat ustawionych w czworobok{{odn|Norman|Norman|2009|s=195}}. Dwie z nichchaty były całkowicie pozbawione podłóg, wykonano je dopiero w późniejszym czasieokresie, używając w tym celu nieheblowanych desek{{odn|McManus|2019}}.

Przed wojną obóz był w stanie pomieścić około 20 tys.{{odn|Norman|Norman|2009|s=188}}, a według innych źródeł zaledwie 8 tys. żołnierzy{{odn|Daws|1994|s=84}}. Po kapitulacji Bataanu znalazło się w nim jednak od 54 tys.{{odn|Daws|1994|s=79–80}} do 56 tys.{{odn|Norman|Norman|2009|s=188}} jeńców wojennych{{u|uwaga2}}, w tym 9270 Amerykanów oraz 45–47 tys. Filipińczyków{{odn|Norman|Norman|2009|s=188}}.

PrzybyłychNowo do obozuprzybyłych jeńców przeszukiwano, czemu towarzyszyła grabież co cenniejszych przedmiotów osobistych. W przypadku znalezienia przedmiotów pochodzenia japońskiego jeńcowi groziła śmierć, gdyż strażnicy uznawali, że przedmioty te musiały zostać odebrane poległym japońskim żołnierzom. Z tego powodu podczas pierwszych dni funkcjonowania obozu zabito około 20 amerykańskich jeńcówżołnierzy. Z tego samego powodu zabijanozabito także niektórych jeńców filipińskich. Tych ostatnich zazwyczaj oznaczano przed egzekucją, malując im na piersi czerwony znak „X” na piersi{{odn|Daws|1994|s=83–84}}.

Spośród zdolnych do pracy jeńców formowano kontyngenty robocze, które wykonywały różne prace poza terenem obozu, na przykład przy zbieraniu plonów z okolicznych pól uprawnych. Praca poza terenem obozu dawała szanse na zdobycie i przemycenie dodatkowych porcji żywności{{odn|Norman|Norman|2009|s=201}}.

PodstawowymPodstawą wyżywieniemwyżywienia był [[ryż]] – często zanieczyszczony i zarobaczony. Czasami jeńcom wydawano także racje warzyw, zazwyczaj złożone z [[Wilec ziemniaczany|batatów]] i liści [[Wilec wodny|wilca wodnego]]. Bardzo sporadycznie jeńcy otrzymywali mięso, przy czym zazwyczaj na pięćdziesięciu żołnierzyjeńców przypadała porcja o wadze zaledwie jednego [[Funt (masa)|funta]]. Całkowita waga dziennej racji żywnościowej nie przekraczała 510 gram{{odn|Norman|Norman|2009|s=191}}. W pobliskichokolicznych magazynach jeszcze przed wojną zgromadzono znaczne ilości żywności, w tym 25 tys. worków z ryżem,. Japończycy nie zgodzili się jednak wydać jeńcom nawet jej drobnej części{{odn|McManus|2019}}. Aby ratować się przed śmiercią głodową, jeńcy jedli wszystko, co udało im się znaleźć lub złapać, w tym dziko rosnące rośliny oraz małpy i psy, które wałęsały się w pobliżu obozu{{odn|Norman|Norman|2009|s=191}}{{odn|Daws|1994|s=86}}. Wkrótce rozwinąłrozwinęły się także przemytszmugiel i [[czarny rynek]]. Główną rolę w tym procederze odgrywał Ted Lewin, amerykański cywil powiązany z manilskim półświatkiem, którego Japończycy internowali w O’Donnell wkrótce po rozpoczęciu okupacji{{u|uwaga3}}{{odn|Daws|1994|s=88–89}}.

Na terenie obozu funkcjonowała zaledwie jedna [[studnia artezyjska]], z której wodę doprowadzano rurami do obu jenieckich sektorów. W obu wypadkach liczbaLiczba kranów, z których można było ją pobierać, była jednak bardzo mała;. wW sektorze amerykańskim funkcjonowałyistniały zaledwie trzy, z których jeden był zarezerwowany wyłącznie na potrzeby szpitala. Co więcej, pod pretekstem konieczności ograniczaniaograniczenia zużycia paliwa, Japończycy zarządzili, że pompy studzienne będą pracować tylko w określonych godzinach. W konsekwencji, aby nabrać wody, jeńcy musieli stać w długich kolejkach, – niekiedy przez ponad 20 godzin{{odn|Norman|Norman|2009|s=188}}. Jedna [[manierka]] wody dziennie musiała im wystarczyć do ugaszenia pragnienia i utrzymania higieny{{odn|McManus|2019}}. Niektórzy zdesperowani jeńcy, mimo zakazu wprowadzonego przez oficerów, pili wodę z zanieczyszczonego strumienia, którego koryto biegło przez jedną z krawędzi obozu{{odn|Norman|Norman|2009|s=190}}. Aby temu zapobiec, przy strumieniu wystawiono straże{{odn|Daws|1994|s=85}}.

W obozie szerzyły się choroby, w tym [[malaria]], a obok niej także [[denga]], [[pelagra]], [[błonica]], [[beri-beri]], [[szkorbut]], [[zapalenie płuc]], [[amblyopia]], [[ślepota zmierzchowa]], tropikalne owrzodzenia i inne choroby skóry. Najpoważniejszym problemem była jednak [[dyzenteria]], liczba przypadkówzachorowań przybrała wkrótce rozmiary epidemii. Sytuację pogarszał brak odpowiednich urządzeń sanitarnych;. świadkowieŚwiadkowie wspominali, że odór panujący w obozie był tak silny, że wyczuwano go z odległości wielu kilometrów{{odn|Norman|Norman|2009|s=190–192}}.

Amerykański szpital był w stanie pomieścić 800 pacjentów. Był jednak pozbawiony najniezbędniejszego wyposażenia, nie wyłączając łóżek, koców i prześcieradeł. W czasie intensywnych deszczów jego dachydach regularnie przeciekałyprzeciekał{{odn|Norman|Norman|2009|s=195–196}}. Zdaniem Michaela i Elizabeth Normanów szpital pełnił funkcję nie tyle placówki medycznej, co „umieralnii”{{odn|Norman|Norman|2009|s=195}},. jeńcyJeńcy określali go natomiast mianem „Domu grozy”{{odn|McManus|2019}}. Nieliczni lekarze i sanitariusze mieli bowiem ograniczone możliwości przyjścia chorym z pomocą, przede wszystkim ze względu na dotkliwy brak lekarstw, środków opatrunkowych i urządzeń medycznych. Dla przykładu niedobór [[Chinina|chininy]] był tak dotkliwy, że początkowo lekarze wydawali ją jedynie pacjentom rokującym szanse na przeżycie, a później tylko tym z tego grona, których wybrano w drodze losowania{{odn|Norman|Norman|2009|s=195–196}}. Z kolei chorym na dyzenterię musiano podawać węgiel drzewny z obozowej kuchni{{odn|Norman|Norman|2009|s=200}}. Najcięższe przypadki kierowano do jeden z pięciu chat, znanej jako ''Zero Ward''. Chorzy musieli tam leżeć na podłogach z nieheblowanych desek, we własnych odchodach, pokryci rojami much, mrówek i innych insektów{{odn|Norman|Norman|2009|s=196}}. NawetJeszcze bardziej tragiczne warunki panowały w szpitalu dla jeńców filipińskich. Świadkowie wspominali przy tym, że japoński tłumacz miał zwyczaj go odwiedzać i rzucać niedopałki papierosów na podłogę, aby później obserwować, jak walczą o nie skrajnie wyczerpani pacjenci{{odn|McManus|2019}}.

Amerykańscy lekarze wielokrotnie zwracali się do komendanta Tsuneyoshiego z prośbą o zapewnieniezorganizowanie dostaw lekarstw i środków medycznych, każdorazowo spotykali się jednak z odmową, a nawet z groźbami{{odn|Daws|1994|s=86}}. Pewnego razu komendant oznajmił bez ogródek, że nienawidzi wszystkich Amerykanów i interesuje go jedynie tempo ich wymierania{{odn|McManus|2019}}. Gdy [[Filipiński Czerwony Krzyż]] z własnej inicjatywy przysłał do obozu ciężarówki z rozmaitymi zapasami, Tsuneyoshi odmówił ich rozładunku, a także pobił jednego z pracowników{{odn|Daws|1994|s=86}}.

W tych okolicznościach śmiertelność przybrała zastraszające rozmiary. 28 kwietnia 1942 roku zmarło 22 Amerykanów., 11 maja odnotowano 32 zgony, a 19 maja – 43 zgony{{odn|Norman|Norman|2009|s=197}}. NajwiększąNajwyższą dzienną liczbę zgonów, tj. pięćdziesiąt, odnotowano 29 maja{{odn|Beckenbaugh|Harris|2010|s=2}}. W ciągu sześciu tygodni zmarł co szósty amerykański jeniec, który przeżył „marsz śmierci” z Bataan{{odn|Daws|1994|s=87}}. Zwłoki grzebano na cmentarzu, który zorganizowano poza terenem obozu ścisłego. Początkowo starano się przeprowadzać pochówki w sposób możliwie uroczysty{{odn|Norman|Norman|2009|s=198}}. Pewnego razu w mszy pogrzebowej wziął nawet udział szef sztabu japońskiej 14. Armii{{odn|Daws|1994|s=80–81}}. Później, wraz ze wzrostem liczby zgonów i pogorszeniem stanu fizycznego pozostałych jeńców, ofiary grzebano pośpiesznie w zbiorowych mogiłach{{odn|Norman|Norman|2009|s=198–199}}.

Równie tragiczna była sytuacja jeńców filipińskich, umierało ich od stu do nawet trzystu dziennie. W pewnym momencie morale spadło do tego stopnia, iż filipińscy żołnierze zaczęli odmawiać pracy przy grzebaniu zwłok zmarłych kolegów{{odn|Norman|Norman|2009|s=200}}.

W maju 1942 roku Japończycy zaczęli wywozić z O’Donnel kilkusetosobowe kontyngenty jeńców. Byli oni zatrudniani do różnych prac na terenie Luzonu, m.in. przy naprawie lub budowie dróg, mostów i lotnisk. W krótkim czasie obóz opuściło w ten sposób około 3 tys. amerykańskich żołnierzy. Niektórzy zgłosili się na ochotnika, wierząc, że opuszczenie obozu daje największą szansę na ocalenie{{odn|DawsNorman|1994Norman|2009|s=89201}}{{odn|NormanDaws|Norman|20091994|s=20189}}.

W czerwcu tegoż roku amerykańska część obozu została zlikwidowana. Oficerów osadzono w [[Tarlac (miasto)|Tarlac]], a podoficerów i żołnierzy przeniesiono do obozu jenieckiego w [[Cabanatuan]]{{odn|Beckenbaugh|Harris|2010|s=3}}. W ciągu sześciu miesięcy zmarło tam blisko 2,5 tys. osadzonych{{odn|Daws|1994|s=158–159}}. Jeńcy filipińscy byli natomiast przetrzymywani w O’Donnel do października 1942 roku, kiedypo toczym zostali zwolnieni do domów{{odn|Britannica}}. Ostateczna likwidacja obozu nastąpiła 20 stycznia 1943 roku{{odn|Beckenbaugh|Harris|2010|s=3}}.

Szacuje się, że przez cały okres funkcjonowania obozu O’Donnell zmarło w nim około 1,5 tys. Amerykanów i ponad 26 tys. Filipińczyków{{odn|Britannica}}. Według kpt. Johna Olsona – oficera [[United States Army|US Army]], którzy przeżył uwięzienie w O’Donnell, liczba ofiar amerykańskich wyniosłasięgnęła 1547, z czego blisko dwie trzecie nie ukończyło 25. roku życia{{odn|McManus|2019}}.

Olson, a w ślad za nim John C. McManus, określił O’Donnell mianem „Andersonville Pacyfiku”, co stanowiłobyło nawiązanienawiązaniem do niesławnego [[Skonfederowane Stany Ameryki|konfederackiego]] obozu jenieckiego z czasów [[Wojna secesyjna|wojny secesyjnej]]{{odn|McManus|2019}}.

Zbrodnie popełnione podczas „marszu śmierci” z Bataan oraz nieludzkie traktowanie jeńców osadzonych w obozach O’Donnel i Cabanatuan były głównymi punktami oskarżenia przeciwko gen. [[Masaharu Homma|Masaharu Hommie]], głównodowodzącemuktóry w 1942 roku był głównodowodzącym wojsk japońskich na Filipinach w 1942 roku. Wyrokiem amerykańskiego trybunału wojskowego z 11 lutego 1946 roku Homma został skazany na śmierć przez rozstrzelanie. Wyrok wykonano w [[Manila|Manili]] 3 kwietnia 1946 roku{{odn|Britannica}}{{odn|Sandler|2003|s=420}}{{odn|Daws|1994|s=365}}.

Po wyzwoleniu Filipin spod japońskiej okupacji ''Camp O’Donnell'' nadal pełnił funkcję bazy wojskowej. Wykorzystywały go [[United States Air Force]], w charakterze bazy pomocniczej dla swojej głównej bazy powietrznej na Filipinach, tj. ''Clark Air Base''. Amerykańska baza została zlikwidowana w 1991 roku, a infrastrukturę zwrócono rządowi FilipinFilipinom<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.gao.gov/assets/nsiad-92-51.pdf|tytuł=Military Base Closures. U.S. Financial Obligations in the Philippines|opublikowany=gao.gov|data dostępu=2021-05-09|data=1992-01|język=en}}</ref>. Filipińskie siły zbrojne również wykorzystują O’Donnell jako swoją bazę, od 1996 roku stacjonuje tam Lekka Dywizja Pancerna „Pambato”<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/philippines/lad.htm|tytuł=Light Armor Division|opublikowany=globalsecurity.org|data dostępu=2021-05-09|język=en}}</ref>. Mieszczą się tam również szkołaszkoły oficerska i podoficerska<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.army.mil.ph/Army_Sites/TRADOC_WEBSITE/units_schools.html|tytuł=Training and Doctrine Command Philippine Army|opublikowany= army.mil.ph|data dostępu=2021-05-09|język=en|archiwum=https://web.archive.org/web/20151218112051/http://www.army.mil.ph/Army_Sites/TRADOC_WEBSITE/units_schools.html}}</ref>.

W 1991 roku w miejscu, gdziebyłego mieściłobozu się obóz O’Donnell,jenieckiego utworzono ''[[Capas National Shrine]]'' – miejsce pamięci poświęcone filipińskim i amerykańskim żołnierzom, którzy walczyli w obronie Filipin, a później cierpieli i ginęli w japońskiej niewoli. Na terenie o powierzchni 54 hektarów zasadzono 31 tys. drzew, które upamiętniają ofiary obozu<ref name="CNS">{{cytuj stronę|url = https://pvao.gov.ph/capas-national-shrine/|tytuł= Capas National Shrine| opublikowany= pvao.gov.ph|data dostępu = 2020-09-26 }}</ref>.

<ref name="uwaga2">Takie liczby podają źródła amerykańskie. Z kolei według źródeł japońskich w O’Donnell znalazło się aż 63 tys. jeńców. Patrz: {{odn|ref=nie|Daws|1994|s=79–80}}.</ref>

<ref name="uwaga3">W O’Donnell [[Internowanie|internowano]] łącznie około 80 cywilów. Patrz: {{odn|ref=nie|Daws|1994|s=86}}.</ref>