Wikipedia

Zbroja trzy czwarte: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m jęz.
przeredagowanie, usunięcie wątpliwej twórczości własnej ("pąsowy kaszmir", "złoty galonek" "niedźwiedzie futro"- jakoby dotyczyło to wszystkich egzemplarzy)
Linia 1:
[[Plik:Zbroja Batorego.jpg|thumb|Zbroja kirasjerska [[Stefan Batory|Stefana Batorego]], szkic [[Jan Matejko|Jana Matejki]]]]
'''Zbroja kirasjerska''' ([[język staropolski|staropol.]] ''zbroja rajtarska'') – [[zbroja płytowa]] używana od końca XVI do połowy XVII w., której zasadniczym elementem jestbył [[kirys]] z mocowanymi do niego [[folgi|folgowanymi]] osłonami,. zazwyczajJej zakrywającauproszczoną ciałoznacznie odzredukowaną dłoniformą dobyła kolan[[zbroja arkebuzerska]].
 
== Budowa ==
Zbroja kirasjerska składała się z [[kirys]]u z [[folgi|folgowanymi]] osłonami lędźwi na [[naplecznik]]u, folgowych [[Naramiennik (zbroja)|naramienników]] zachodzących głęboko na [[Napierśnik (zbroja)|napierśnik]], [[Opacha|opach]], [[nałokietnik]]ów, pary [[Zarękawie|zarękawi]], [[Rękawica (zbroja)|rękawic]], oraz osłon nóg w postaci folgowych [[Nabiodrek|nabiodrków]] i nakolanków, stanowiących najbardziej charakterystyczny element tej zbroi (nawiązywało to do modnych wówczas bufiastych spodni). Głowę ochraniał [[hełm kirasjerski]] lub [[pappenheimer]]. Jeśli używano tego drugiego to dla ochrony szyi zakładano dodatkowo [[Obojczyk (uzbrojenie ochronne)|obojczyk]]. Jedyną dekorację tej zbroi stanowiły złocone główki nitów, układane nieraz we wzory.
Zbroja kirasjerska składała się z [[kirys]]u z [[Napierśnik (zbroja)|napierśnikiem]] wyposażonym w [[folgi|folgowany]] fartuch i/lub [[Taszka (zbroja)|taszki]] oraz głęboko zachodzące na niego folgowane [[Naramiennik (zbroja)|naramienniki]]. Zbroja wyposażona była ponadtwo w [[Nabiodrek|nabiodrki]], [[Nakolanek (zbroja)|nakolanki]], [[Opacha|opachy]], [[Nałokcica|nałokcice]], [[Zarękawie|zarękawia]] i [[Rękawica (zbroja)|rękawice]]. Zbroję wieńczył [[hełm kirasjerski]] lub [[pappenheimer]] (w jego przypadku zakładano dodatkowo [[Obojczyk (uzbrojenie ochronne)|obojczyk]]). Zazwyczaj jedyną dekorację zbroi stanowiły złocone główki nitów, układane nieraz we wzory.
 
== Historia ==
Z biegiem czasu poszczególne jej elementy zostały zarzucone; uproszczona wersja używana przez [[arkebuzer]]ów zwana jest [[zbroja arkebuzerska|zbroją arkebuzerską]]. Na przełomie XVII i XVIII wieku. ostał się tylko [[kirys]] nabijany po bokach mosiężnymi gwoździami, z zapinkami łączącymi napierśnik z naplecznikiem z mosiądzu w karpią łuskę oraz obszyty po bokach pąsowym kaszmirem i złotym galonkiem. W okresie wojen napoleońskich doszedł do tego nowy hełm żelazny w formie antycznej á la [[Minerwa]], z meduzą lub orłem z przodu, z grzebieniem i podpinkami, z mosiężnym okuciem daszka, z [[Otok (ubranie)|otokiem]] z czarnego niedźwiedziego futra, z piórem pąsowym na lewym boku i podgrzebieniem z czarnego włosia.
We wczesnej formie zbroja kirasjerska zapewniała ochronę ciała od dłoni do kolan, jednak z biegiem czasu poszczególne jej elementy były stopniowo porzucane. Od XVII w. zaczęła ulegać znacznemu uproszczeniu, a w połowie wieku pozostawiono już tylko kirys, fartuch i naramienniki z opachą. Na przełomie XVII i XVIII w. nastąpił zanik właściwej zbroi kirasjerskiej, z której pozostawiono już tylko kirys i hełm.
 
W Polsce zbroje takiekirasjerskie noszone były początkowo przez [[Rajtaria|rajtarię]] (stąd staropolskie określenie ''zbroja rajtarska''), a w [[epoka saska|epoce saskiej]] nawetrównież przez [[husaria|husarię]]. Polscy [[Wazowie]] w nich się portretowali; obecnie znajdują się one w [[Livrustkammaren]] w Sztokholmie jako trofea wojenne z czasu tzw. [[Potop szwedzki|potopu szwedzkiego]].
 
<gallery perrow=6>
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Zbroja_trzy_czwarte”