Gnomonika: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
ilustracja, źródła/przypisy |
drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
{{Dopracować|Historia gnomoniki|uzupełnić=2021-05}}
[[Plik:PiazzaDelPopolo.JPG|mały|Pierwsze [[Obelisk|obeliski]] wykorzystywane do wyznaczania czasu były tworzone w [[Babilonia|Babilonii]] i [[Starożytny Egipt|starożytnym Egipcie]]
'''Gnomonika''' ([[Greka|gr.]] ''gnomoniké téchne'' od ''gnómon'', ''γνόμον'' – ‘pręt wskazujący godzinę w [[zegar słoneczny|zegarze słonecznym]]’) – nauka związana z [[astronomia|astronomią]] dotycząca obliczania i kreślenia zegarów słonecznych. Był to jeden z przedmiotów wykładanych w [[kolegium|kolegiach]] [[jezuici|jezuickich]] popularnych w [[XVII wiek|XVII]] - [[XVIII wiek]]u. Autorem jednego z najlepszych w Polsce podręczników teoretycznej i praktycznej gnomoniki był [[kanonik]] [[Warmińska kapituła kolegiacka|dobromiejski]] [[Józef Tuławski]]. Jego dzieło pt.''Gnomonica facilitata'' ukazało się w [[Królewiec|Królewcu]] w roku [[1751]]. Pracę swą kanonik dobromiejski dedykował [[Biskupi warmińscy|biskupowi warmińskiemu]] [[Adam Stanisław Grabowski|Adamowi Stanisławowi Grabowskiemu]].
Znanym polskim specjalistą w dziedzinie gnomoniki był zmarły w [[1977]] [[Tadeusz Przypkowski]], którego dziełem są m.in. zegary słoneczne w [[Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich|obserwatorium w Greenwich]], a w [[Polska|Polsce]] - na [[Kościół Mariacki w Krakowie|Kościele Mariackim]] w [[Kraków|Krakowie]], [[Zamek Królewski w Warszawie|Zamku Królewskim]] w Warszawie, [[ratusz]]u w [[Sandomierz]]u, przed [[Pałac Kultury|Pałacem Kultury i Nauki]] w Warszawie oraz na dziedzińcu [[Planetarium Śląskie|Planetarium Śląskiego]] w Chorzowie<ref>{{Cytuj |autor = Ludwik Zajdler |tytuł = Tadeusz Przybylski - Gnomonik z Jędrzejewa |data = 1978}}</ref>.
Największe w Polsce i trzecie w świecie, pod względem liczebności i wagi zbiorów, muzeum gnomoniczne znajduje się w [[Państwowe Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie|Jędrzejowie]] i zostało założone przez rodzinę Przypkowskich.
| |||