Jerzy Iwanow-Szajnowicz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Życiorys: int. |
m →Życiorys: int. |
||
Linia 38:
We współpracy z szerokim spektrum greckiego ruchu oporu, w tym z organizacjami patriotycznymi i postaciami zaliczonymi następnie do rdzenia jego legendy<ref name="istorika">Por. [http://www.istorikathemata.com/2010/04/1911-1943_10.html nota] na portalu historycznym.</ref> prowadził działalność [[szpiegostwo|szpiegowską]] i [[dywersja|sabotażową]]. Przekazywał dowództwu angielskiemu informacje o niemieckich instalacjach wojskowych w Grecji, ruchach wojsk niemieckich i włoskich, [[konwój morski|konwojach]] płynących do [[Afryka Północna|Afryki Północnej]]. Grupa Iwanowa zniszczyła lub uszkodziła około 400 samolotów niemieckich i włoskich, sabotując dodatkiem opiłków żelaznych ich silniki, remontowane w zakładach ''Bracia Maltsinioti'' w [[Wielkie Ateny|Atenach]]<ref>[http://www.enikos.gr/politics/546258/o-pavlopoulos-egkainiase-tin-ekthesi-gia-ton-georgio-ivanof-saino Relacja prasowa z odsłonięcia przez prezydentów obu państw wystawy o Iwanowie (gr.)].</ref>. Wykorzystując umiejętności pływackie, dzięki pomocy greckich konspiratorów, Iwanow miał osobiście minować i niszczyć niemieckie okręty podwodne i transportowe w porcie i na redzie<ref name="istorika" />. Należy jednak zaznaczyć, że działalność Szajnowicza-Iwanowa obrosła w mity, w dużej mierze na podstawie powieści Stanisława Strumph-Wojtkiewicza, zawierającej elementy fikcji{{odn|Kasperski|2018|s=58}}. Przypisywane jest mu w literaturze zatopienie niemieckiego okrętu podwodnego [[U-133 (1941)|U-133]] za pomocą podłożonej bomby, jednakże opis ten jest fikcyjny, a w rzeczywistości okręt ten zatonął 14 marca 1942 roku na minie (być może doszło do przypisania tego Szajnowiczowi podczas wojny, lub on sam to podawał dla celów propagandowych){{odn|Kasperski|2018|s=61–62}}. Brak jest również jakichkolwiek dowodów na zatopienie lub choćby uszkodzenie przez niego greckiego niszczyciela [[Vasilefs Georgios (1938)|„Vasilefs Georgios”]] zdobytego przez Niemców – być może było to rozgłaszane dla propagandy{{odn|Kasperski|2018|s=61–62}}. Brak również przesłanek świadczących o uszkodzeniu przez niego okrętu podwodnego [[U-372]], przed jego zatopieniem przez brytyjskie okręty{{odn|Kasperski|2018|s=61–62}}. Trudno zweryfikować także ogólnikowe opisy literackie topienia lub uszkadzania innych statków i okrętów{{odn|Kasperski|2018|s=63}}.
Trzykrotnie ujęty przez [[gestapo]], dwukrotnie zdołał zbiec. Po raz pierwszy już w grudniu 1941 został zadenuncjowany przez znajomego i schwytany przez gestapo, zbiegł w czasie przewożenia go samochodem. 8 września 1942, rozpoznany i zdradzony przez znajomego, został aresztowany w Atenach po raz trzeci. 2 grudnia otrzymał od sądu niemieckiego potrójny wyrok śmierci. Zwierzchnik greckiego kościoła prawosławnego, [[Damaskin (arcybiskup Aten)|arcybiskup Aten Damaskin]], usiłował ocalić Iwanowowi życie, odwiedzając więźnia w celi i jednocześnie interweniując u Niemców i u [[Alianci (II wojna światowa)|Aliantów]], z sugestią wymiany ważnych jeńców wojennych. Do propozycji tych jednakże przychylnie odniosła się tylko strona niemiecka. Skazaniec zginął 4 stycznia 1943, najpierw raniony przez [[Schutzstaffel|SS]]-mana podczas próby ucieczki z miejsca straceń – strzelnicy wojskowej w dzielnicy Aten [[Kiesariani|Kesariani]], następnie rozstrzelany z innymi skazańcami. Według źródeł greckich przed śmiercią wołał jeszcze ''„Niech żyje Grecja, niech żyje Polska” – Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω η Πολωνία!''<ref>Por. [http://www.istorikathemata.com/2010/04/1911-1943_10.html notatka o Iwanowie na greckim portalu, poświęconym tematyce historycznej].</ref> Spoczął na trzecim cmentarzu dzielnicy Nikea, w Atenach<ref>(gr.) 3ο κοιμητήριο Νίκαιας[https://www.timesnews.gr/georgios-ivanof-polonos-athlitis-theorite-o-megalyteros-saboter-ton-symmachon-kata-ton-v%CE%84-pagkosmio-polemo/].</ref>.
== Międzynarodowe uznanie zasług ==
| |||