Odprężanie szkła: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne |
Emptywords (dyskusja | edycje) WP:SK, lit. |
||
Linia 1:
'''Odprężanie szkła''' – proces technologiczny, będący etapem [[przemysł szklarski|produkcji wyrobów szklanych]], którego celem jest usunięcie trwałych [[naprężenie|naprężeń]] powstałych w [[szkło|materiale szklanym]]<ref name="Nowotny">{{Cytuj książkę | nazwisko = Nowotny | imię = Wacław | tytuł = Technologia zdobienia szkła | wydawca = Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne | miejsce = Warszawa | data = 1978 | strony=178-179}}</ref>.
Naprężenia szkła powstają wskutek słabego [[Przewodność cieplna|przewodnictwa cieplnego]] szkła<ref name="Wyrobisz">{{Cytuj książkę | nazwisko = Wyrobisz | imię = Andrzej | tytuł = Szkło w Polsce od XIV do XVII wieku | url = http://otworzksiazke.pl/images/ksiazki/szklo_w_polsce_od_xiv_do_xvii_w/szklo_w_polsce_od_xiv_do_xvii_w.pdf | wydawca = Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk | miejsce = Wrocław — Warszawa — Kraków | data dostępu = 2020-11-26 |data = 1968 | strony=97}}</ref>. Warstwy zewnętrzne formowanego przedmiotu mają styczność z powietrzem, przez co stygną szybciej niż jego warstwy wewnętrzne<ref name="Woźniak">{{Cytuj pismo |nazwisko = Woźniak | imię = Magdalena |nazwisko2 = Skorek |imię2 = Aleksandra | tytuł = Optymalizacja procesu odprężania wyrobów szklanych formowanych ręcznie w odprężarce komorowej elektrycznej |url = http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-d5dc44bd-8bc5-4f3d-a550-4cd4dc0c1b08 | czasopismo = Szkło i Ceramika |wolumin = 3/2017 |data dostępu = 2020-11-26 |issn = 0039-8144 |strony = 11}}</ref>. Warstwy
Naprężenia mają charakter przemijający lub trwały{{r|Woźniak}}{{r|Wyrobisz}}. Pierwsze z nich zanikają samoistnie podczas stygnięcia szkła; w celu usnięcia drugich należy doprowadzić do takich warunków, w których [[lepkość]] szkła pozwala na przemieszczanie się cząsteczek szkła w masie, co skutkuje samoczynnym ujednoliceniem struktury wewnętrznej obiektu{{r|Woźniak}}.
Odprężanie szkła następuje po procesie formowanie szkła i składa się z czterech stadiów{{r|Nowotny}}{{r|Woźniak}}:
# doprowadzenie wyrobu do temperatury odprężania (poprzez jego ogrzanie lub schłodzenie{{r|Woźniak}}){{r|Nowotny}};
# utrzymanie wyrobów w danej temperaturze do czasu zaniknięcia
# powolne studzenie szkieł w celu uniknięcia ponownego wystąpienia naprężeń{{r|Woźniak}}{{r|Nowotny}}; ma określony zakres temperatur i czas trwania{{r|Nowotny}};
# szybkie studzenie szkieł do temperatury otoczenia{{r|Woźniak}}; na tym etapie nie ma już ryzyka wystąpienia naprężeń w szkle{{r|Nowotny}}.
Odprężanie szkła jest przeprowadzane specjalnych [[piec przemysłowy|piecach]], zwanych [[odprężarka]]mi{{r|Nowotny|}}. Wyróżniane są dwa główne typy odprężarek: komorowe i tunelowe{{r|Nowotny|}}. W odprężarkach komorowych cały proces odprężania przeprowadzany jest w komorze, do której trafiają przedmioty, a kolejne stadia procesu następują po sobie okresowo{{r|Nowotny}}. W odprężarkach tunelowych poszczególne etapy realizowane są w różnych częściach urządzenia, a przedmioty transportowane są między nimi na taśmie{{r|Nowotny}}. Historycznie odprężanie szkła realizowano albo w odrębnych piecach, albo w specjalnie dobudowanych do właściwego pieca szklarskiego komorach{{r|Wyrobisz}}.
<gallery mode=packed heights=200 perrow=3 caption="Schemat XIX-wiecznego pieca odprężającego">
Linia 19 ⟶ 18:
</gallery>
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
| |||