Wikipedysta:W2k2/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
źródła/przypisy
uzupełnienie danych, źródła/przypisy
Linia 1:
== PZL M-4 Tarpan ==
Pod koniec lat 50 XX w. Aeroklub PRL zmienił wymagania stawiane samolotowi szkoleniowemu i zrezygnował zamówienia [[PZL M-2]]. Przemysłowi lotniczemu zostały przedstawione nowe wymagania stawiane samolotowi szkolno-treningowemu przewidzianemu do szkolenia polskich pilotów. Miał to być wolnonośny dolnopłat z miejscami w układzie tandem i trójkołowym chowanym podwoziem z kółkiem przednim. Był przeznaczony do szkolenia podstawowego w pilotażu, do pełnej akrobacji normalnej i odwróconej, lotów zespołowych i treningu w pełnym zakresie programu szkolenia. Zakładano, że wymiary ulegną zmniejszeniu ale masa własna nie wzrośnie. W porównaniu do PZL M-2 miał też mieć o 25 km/h większą prędkość i bogatsze wyposażenie{{odn|Babiejczuk, Grzegorzewski|1974|s=95}}.
 
Prace projektowe ruszyły w Ośrodku Konstrukcji Lotniczych nr 2 (OKL nr 2) w Mielcu, kierowanym przez inż. Stanisław Jachyra. W jego skład weszli: inż. Piotr Biegocki, inż. Marian Chybicki, inż. Edward Nowicki, inż. Kazimierz Kita, inż. Witold Merle, inż. Telesfor Myszka, inż. Janusz Olenderek, inż. Tadeusz Stępczyk i inni. Stanisław Jachyra, przy współpracy zespołu, opracował projekt wstępny na który składała się ogólna koncepcja, układ i zasadnicze elementy konstrukcji). W 1959 roku uzyskano akceptację projektu przez Aeroklub PRL. Zamawiający podjął decyzję o konieczności opracowania dwóch wersji samolotu: M-4 przeznaczonej do szkolenia i treningu oraz do akrobacji normalnej i odwróconej oraz M-4P przeznaczonej do lotów nawigacyjnych, w trudnych warunkach atmosferycznych, bez widoczności ziemi oraz lotów nocnych<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.polot.net/pl/pzl_m_4_tarpan | tytuł = PZL M-4 Tarpan | opublikowany = Polot | język = pl | data dostępu = 2021-06-12}}</ref>.
 
W 1959 r. ukończono podstawową dokumentację M-4 i rozpoczęto produkcję elementów konstrukcyjnych samolotu, które poddano poddano próbom wytrzymałościowym i funkcjonalnym. W 1960 r. powstał [[prototyp]], z powodu opóźnienia w pracach nad silnikiem WN-6B jego oblot nastąpił dopiero 7 września 1961 r{{odn|Błasik, Glass, Madeyski|1965|s=204}}. Kilka dni później został zaprezentowany na Wystawie Przemysłu lotniczego w Warszawie. Obloty przeprowadził pilot Tadeusz Gołębiewski{{odn|Grochot, Pająk|1978|s=27}}.
 
W 1962 r. przeprowadzono próby fabryczne protoypu. Obliczeniowa masa własna została przekroczona o 142 kg, uznano że samolot nie spełnia warunków technicznych. Dokumentacja została zwrócona do biura konstrukcyjnego celem poprawy. Drugi prototyp Tarpana, ze znakami rejestracyjnymi SP-PAK, w wersji M-4P oblatano w lipcu 1964{{odn|Babiejczuk, Grzegorzewski|1974|s=95-96}}. Do wyposażenia dodano elektryczny sztuczny horyzont, żyrobusolę oraz radiokompas. Badania w locie wykazały, że samolot zachowuje się poprawnie. Kołowanie i rozbieg przebiegało prawidłowo. W locie samolot był stateczny, sterowny i prawidłowy w pilotażu. Dobrze zachowywał się podczas akrobacji, jak i podczas przeciągnięcia. Lądowanie nie sprawiało problemu, samolot utrzymywał kierunek w dobiegu{{odn|Błasik, Glass, Madeyski|1965|s=204-205}}.
 
Jednym z powodów rezygnacji Aeroklubu PRL z zamówienia na tarpana były zbyt wysokie koszty produkcji{{odn|Grzegorzewski|2018|s=108}}.
 
== Przypisy ==
Linia 12 ⟶ 16:
* {{cytuj książkę |nazwisko = Błasik |imię = Andrzej |nazwisko2 = Glass|imię2 = Andrzej |nazwisko3 = Madeyski |imię3 = Stanisław |tytuł = Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej |url = |wydawca = [[Wydawnictwa Komunikacji i Łączności]] |miejsce = Warszawa|data = 1965 |isbn = |oclc = 830916815 |odn = {{odn/id|Błasik, Glass, Madeyski|1965}} }}
* {{cytuj książkę | nazwisko = Babiejczuk | imię = Janusz |nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Jerzy | tytuł = Polski przemysł lotniczy 1945 - 1973 | wydawca = [[Bellona (wydawnictwo)|Wydawnictwo MON]] | miejsce = Warszawa | rok = 1974 | isbn = |oclc = 831052958 |odn = {{odn/id|Babiejczuk, Grzegorzewski|1974}} }}
* {{cytuj książkę | nazwisko = Grochot| imię = Jerzy |nazwisko2 = Pająk | imię2 = Witold| tytuł = Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego "PZL-Mielec". Historia, dorobek, perspektywy 1938-1978 | wydawca = Krajowa Agencja Wydawnicza | miejsce = Mielec | rok = 1978 | isbn = |oclc = 831034818 |odn = {{odn/id|Grochot, Pająk|1978}} }}
 
* {{cytuj książkę |nazwisko = Grzegorzewski | imię = Jerzy | tytuł = Polski Przemysł Lotniczy 1944-1989 | wydawca = Wydawnictwo Naukowe Instytutu Lotnictwa| miejsce = Warszawa | rok = 2018 | isbn = 9788363539443|oclc = 1084515724 |odn = {{odn/id|Grzegorzewski|2018}} }}
 
== Oficerska Szkoła Lotnictwa ==