Ossoria (herb szlachecki): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Guccee (dyskusja | edycje)
m Poprawa jakości artykułu
Guccee (dyskusja | edycje)
mNie podano opisu zmian
Linia 4:
|opis grafiki = Herb Ossoria
|typ herbu = szlachecki
|alternatywne nazwy = Scharza, Ossorya, Osorya, OsoriaOzorya, OsoryaPoświst, OssolińczykSzarza, OssorjaSarza, PoświstStarza, SzarzaOsoria, Ossolińczyk, Ossorja, Sztarza
|projektant =
|pierwsza wzmianka = [[1396]] <small>(zapis sądowy),</small><br> [[1413]] <small>(pieczęć)</small>
|wprowadzony =
|ostatnie zmiany =
Linia 12 ⟶ 13:
}}
 
'''Ossoria''' (''Scharza<ref name=":0022">{{Cytuj |autor = [[Jan Długosz]] |tytuł = Insignia seu Clenodia Regis et Regni Poloniae. Z kodeksu kórnickiego wydał dr. Z. Celichowski -|data Wielkopolska= Biblioteka Cyfrowa1885 |data dostępu = 2021-06-14 |inni = Zygmunt Celichowski |opublikowanymiejsce = www.wbc.poznan.plPoznań |wydawca = Biblioteka Kórnicka |s = 20 |url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/811/edition/1147/content |język = pl}}</ref>, Ossorya''<ref name=":1">{{Cytuj |autor = [[Tadeusz Gajl]] |tytuł = Ossorya: Nazwiska |data dostępu = 2021-06-14 |opublikowany = gajl.wielcy.pl |url = http://gajl.wielcy.pl/herby_nazwiska.php?lang=pl&herb=ossorya}}</ref>'', Osorya''<ref>{{Cytuj |autor = [[Kasper Niesiecki]] |tytuł = HerbPowiększony Osoryadodatkami z poźniejszych autorów rękopismów, Herbarzdowodów, Niesieckiegourzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza |data = 1841 |data dostępu = 2021-0605-1422 |opublikowanywolumin = wielcy.pl7 |inni = [[Jan Nepomucen Bobrowicz]] |miejsce = [[Lipsk]] |wydawca = Breitkopf i Haertel |s = 585 |url = https://wielcycrispa.uw.edu.pl/niesieckiobject/herbfiles/osorya416442/4341.phpdisplay/Default}}</ref>'', OsoriaOzorya, OsoryaPoświst, OssolińczykSzarza, OssorjaSarza, PoświstStarza<ref name=":02">{{Cytuj |autor = [[Juliusz Karol Ostrowski]] |tytuł = Księga herbowa rodów polskich |data = 1906 |data dostępu = 2021-04-03 |wydawca = Księgarnia Antykwarska B. Bolcewicza |s = 388 |url = https://archive.org/details/ksigaherbowarod00ostrgoog/page/n17/mode/2up}}</ref>, SzarzaOsoria, Ossolińczyk, Ossorja, Sztarza''{{Fakt|data=2021-06}}) – [[Polska|polski]] [[herb szlachecki]], jeden z 47 herbów adoptowanych przez [[Bojarzy|bojarów]] [[Litwini|litewskich]] w [[Unia horodelska|unii horodelskiej]] w 1413 roku<ref name=":2" />. Herb został też wymieniony w najstarszym zachowanym do dziś polskim [[Herbarz (heraldyka)|herbarzu]], napisanym przez historyka [[Jan Długosz|Jana Długosza]], [[Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae]] z lat 1464–1480''<ref name=":0022" />''.
 
Według [[Juliusz Karol Ostrowski|Juliusza Ostrowskiego]], herb miał zostać przyniesiony z [[Czechy|Czech]] do [[Polska|Polski]]''<ref name=":02" />''.
 
== Opis herbu ==
Linia 32 ⟶ 35:
 
=== Najwcześniejsze wzmianki ===
W wyniku [[Unia horodelska|unii horodelskiej]] w 1413 roku, herb został przeniesiony na [[Litwa|Litwę]]. Do rodu Ossoriów przyjęty został wówczas [[Bojarzy|bojar]] (według [[Władysław Semkowicz|Władysława Semkowicza]], najprawdopodobniej żmudzkipochodzący ze [[Żmudź|żmudzi]]), o imieniu Twerbud (Twerbuth, Twiributh). Adoptującym do rodu polskiego był Mikołaj z Korabiewic, który do aktu przywiesił swą pieczęć<ref name=":2">{{Cytuj pismo |tytuł = ''O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle r. 1413. – Ród Twerbuda (Szarzów)''|czasopismo = ''Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie''|miejsce = Lwów|miesiąc = |rok = 1926/7 |wolumin = VIII |strony = 140–141}}</ref>. Herb był również wspomniany w zapiskach sądowych z 1396 roku''<ref name=":02" />''.
 
== Herbowni ==
Linia 39 ⟶ 42:
Pełna lista herbownych nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] (m.in. w czasie [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] w [[1944]] spłonęło ponad 90% zasobu [[Archiwum Główne Akt Dawnych|Archiwum Głównego]] w [[Warszawa|Warszawie]], gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich)<ref>{{cytuj stronę|url=http://agad.gov.pl/?page_id=834|tytuł=AGAD historia: Zarys dziejów kształtowania się zasobu|data dostępu=13.08.2013|autor=|język=pl}}</ref>. Lista nazwisk znajdująca się w artykule pochodzi z ''Herbarza polskiego,'' [[Tadeusz Gajl|Tadeusza Gajla]] (132 nazwiska<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Ossoria: Nazwiska |data dostępu = 2021-06-14 |opublikowany = gajl.wielcy.pl |url = http://gajl.wielcy.pl/herby_nazwiska.php?lang=pl&herb=ossorya}}</ref>). Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Ossoria. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]], tj. [[Chłopi|chłopów]], [[Mieszczanie|mieszczan]], [[Szlachta|szlachtę]]. Jest to jednakże dotychczas najpełniejsza lista herbownych, uzupełniana ciągle przez autora przy kolejnych wydaniach ''Herbarza''. [[Tadeusz Gajl]] wymienia następujące nazwiska uprawnionych do używania herbu Ossoria<ref name=":3" />:
 
::'''A'''niukiewicz.
 
::'''B'''akłanowski, Billicki, Bochłowski, Bochołowski, Bogdal, Bogdan, Boklewski, Boklowski, Bokłowski, Brochocki, Brochowicz, Bukowski, Burzyński, Busz, Buszkowski, Bychawski,
 
::'''C'''epliński, Cerpicki, Chrystowski, Cieplicki, Ciepliński, Ciereszkiewicz, Ciereszko, Cierpecki, Cierpicki, Czeszyk,
 
::'''D'''ąbrowski, Dobiecki,
 
::'''F'''ilipowski,
 
::'''G'''ordyk, Gordyka, Gordzikowski, Gorecki, Górecki, Grabnicki, Grabownicki, Grodzicki,
 
::'''H'''ruszewicz, Hurski,
 
::'''J'''anowski,
 
::'''K'''empski, Kępski, Koło, Kołomyjski, Kołpytowski, Konarski, Kondracki, Kondradzki, Konracki, Konradzki, Korabiewski, Korabski, Korkosz, Korkoz, Korkoza, Kostecki, Kostrzecki, Kostrzewski, Kowalowski, Krasowski, Krassowski, Krzesławski, Krzywoszewski, Kudelski, Kunradzki, Kurski, Kwasowski, Kwassowski,
 
::'''L'''asowski, Lassowski, Lazański, Lednicki,
 
::'''Ł'''aganowski, Łaszewski,
 
::'''M'''artos, Metalski, Mietelski, Mietniowski, Mietulski, Mikosz, Mioduski,
 
::'''N'''agorczewski, Niepoczołowski, Niepoczołtowski,
 
::'''O'''dorski, Olszowski,
 
::'''P'''elwelski, Pełka, Pierzczewski, Pieskowski, Pilchowski, Pitkowski, Pitowski, Płochocki, Podgrodzki, Poleski, Pytkowski, Pytowski,
 
::'''R'''us, Rusecki, Rusiecki, Ruszecki, Ryterowski,
 
::'''S'''chleewitz, Sędzimir, Skrobaczewski, Stadnicki, Striżewski,
 
::'''Ś'''ciborzycki, Świeczka,
 
::'''T'''erawski, Trojanowski, Twardzicki, Twerbus, Twierbutt, Twirbut, Tworkowski, Tyrawski,
 
::'''W'''erbotych, Werbotycz, Werburt , Werbut , Wodecki, Wołodyjowski,
 
::'''Z'''awisza, Złocki, Złotnicki, Złotski, Zręcki, Zrzęcki,
 
::'''Ż'''ernicki<ref name=":3" />.
 
== Zobacz też ==