Wąwóz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m ilustracja |
m MalarzBOT: dodanie daty do szablonów fakt, brak strony na podstawie edycji Specjalna:Diff/53339060 |
||
Linia 2:
[[Plik:Wąwozy Wiechlicko-Cieciszowskie (Gmina Szprotawa).jpg|thumb|200px|right|Wąwozy wiechlicko-cieciszowskie w [[Gmina Szprotawa|gminie Szprotawa]]]]
'''Wąwóz''' – rodzaj głębokiej, suchej [[dolina|doliny]] okresowo odwadnianej, która cechuje się małym spadkiem, stromymi zboczami oraz wąskim, choć płaskim dnem<ref>Jaroszewski i in.</ref><ref>Migoń s. 148-149</ref>. Cechą wyróżniającą wąwóz od innych podobnych form erozyjnych jest urwistość górnych części zboczy (są one pionowe lub zbliżone do pionowych) w przekroju poprzecznym doliny<ref>Cabaj s. 16-17</ref>. Powstaje w średnio spoistych [[skała]]ch ([[glina|gliny]], [[less]]y, [[ił (skała)|iły]]) wskutek [[erozja denna|erozji dennej]] wód okresowych lub epizodycznych ([[erozja wąwozowa]]) i z czasem przekształca się w [[parów]]<ref>Jaroszewski i in.</ref>. Wąwozy mają długość do 20 kilometrów<ref>Józefaciuk i in. s. 64</ref> i głębokość od kilku do stu metrów{{fakt|data=2018-04}}. Łączna długość wąwozów w Polsce wynosi ok. 40 000 km<ref>Józefaciuk i in. s. 83</ref>.
W [[Polska|Polsce]] wąwozy najczęściej występują w województwie małopolskim (na ponad 50% powierzchni województwa), podkarpackim (na 24% powierzchni) oraz w województwach świętokrzyskim i lubelskim (na 20% każdego z nich)<ref>Józefaciuk i in. s. 83-86</ref>. Przykładami wąwozów są:
* [[Wąwóz Korzeniowy Dół]] w pobliżu [[Kazimierz Dolny|Kazimierza Dolnego]]<ref>Migoń ryc. 7.7</ref>
* [[Wąwóz Świętej Królowej Jadwigi w Sandomierzu|Wąwóz Królowej Jadwigi]] w [[Sandomierz]]u, w południowo-zachodniej części miasta, długość ok. 500 m.
* [[Wąwóz Chłapowski]] na terenie [[Nadmorski Park Krajobrazowy|Nadmorskiego Parku Krajobrazowego]]. Zbocza i dno wąwozu porastają głównie zarośla [[żarnowiec miotlasty|żarnowca]] (''Cytisus scopartius''){{fakt|data=2018-04}}.
Ponadto nazwę wąwóz nadawano różnym podobnym morfologicznie obiektom (np. [[Jar (geografia)|jarom]]), które nie spełniają jednak kryteriów definicji naukowej wąwozu<ref>Migoń s. 148-149</ref>. Przykładami takich obiektów są<ref>Migoń s. 148-149, 166</ref>:
| |||