Rzepołuch: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
||
Linia 21:
|synonimy =
* ''Fringilla flavirostris'' <small>Linnaeus, 1758</small>{{r|ibc}}
* ''Acanthis flavirostris'' <small>(Linnaeus, 1758)</small>{{r|ibc|avibase}}
* ''Carduelis flavirostris'' <small>(Linnaeus, 1758)</small>{{r|ibc}}
|ranga podtaksonu = [[podgatunek|Podgatunki]]
Linia 41 ⟶ 42:
|wikisłownik = rzepołuch
}}
'''Rzepołuch'''{{r|mk}}, makolągwa żółtodzioba (''Linaria flavirostris'') – [[Gatunek (biologia)|gatunek]] małego ptaka z rodziny [[łuszczakowate|łuszczakowatych]] (Fringillidae), zamieszkujący
W [[Polska|Polsce]] nielicznie pojawia się na przelotach (IX–XII i III–IV) i zimuje; lokalnie może być średnio liczny<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Tomiałojć | imię=Ludwik | nazwisko2= Stawarczyk | imię2=Tadeusz | tytuł= Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany | data=2003 | wydawca=PTPP „pro Natura” | miejsce=Wrocław | isbn=83-919626-1-X | strony=752}} Według skali przyjętej przez autorów, dla okresu zimowego ''nieliczny'' oznacza zagęszczenie 2–20 osobników na 100 km², a ''średnio liczny'' – 20–200 osobników na 100 km².</ref>.
Linia 47 ⟶ 48:
== Systematyka ==
Obecnie wyróżnia się dziewięć podgatunków ''L. flavirostris''{{r|ioc|ibc}}:
* ''L. flavirostris pipilans'' – północna [[Irlandia]] i
* ''L. flavirostris flavirostris'' – północna [[Skandynawia]] i północno-zachodnia [[Rosja]].
* ''L. flavirostris brevirostris'' – [[Turcja]], [[Kaukaz (region)|Kaukaz]] i północny Iran.
Linia 56 ⟶ 57:
* ''L. flavirostris miniakensis'' – wschodni [[Tybet (region)|Tybet]] i zachodnie Chiny.
* ''L. flavirostris rufostrigata'' – zachodni i południowy Tybet, północne [[Indie]] i północny [[Nepal]].
Zaproponowano wyróżnienie kilku innych podgatunków – ''bensonorum'' został uznany za [[Synonim (taksonomia)|synonim]] ''L. f. pipilans'', a [[takson]]y ''pamirensis'', ''baltistanicus'' i ''pallescens'' zsynonimizowano z ''L. f. montanella''{{r|ibc|ioc}}.
== Charakterystyka ==
; '''Wygląd zewnętrzny''': Ptak wielkości [[Wróbel zwyczajny|wróbla]], w [[szata spoczynkowa|szacie spoczynkowej]] podobny do [[Makolągwa zwyczajna|makolągwy]]. Upierzenie generalnie płowobrązowe. Pierś jaśniejsza, mocno kreskowana. Grzbiet ciemniejszy. Ogon ciemny z jasnymi brzegami, skrzydła ciemne z jasnymi plamami. Obie płci ubarwione podobnie. Jedyną różnicą jest kolor [[Kuper|kupra]] – u samców różowawy, u samic ubarwiony tak jak płaszcz. Dziób u obu płci zmienia kolor w zależności od pory roku – latem jest szary, zimą żółty. Młode podobne do dorosłych, ale bledsze.
; '''Głos''': W stadzie wabi nosowym, przenikliwym „twit”, „ćłii”, „ćzii” lub „cłeiit”. W locie nieustannie szczebiocze podobnie jak [[Makolągwa zwyczajna|makolągwa]], ale bardziej miękko. Śpiew chropawy, nosowy, złożony ze świergotu z wplątanymi krótkimi trelami i różnego rodzaju głosami wabiącymi.
; '''Rozmiary''': długość ciała ok. 14 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 22–24 cm
==
=== Środowisko ===
Obszary bezdrzewne – bagna, nadbrzeżne łąki, wyżynne [[wrzosowisko|wrzosowiska]]. Zimuje na słonych bagnach i wybrzeżach morskich, często gromadząc się w większe stada, również z innymi łuszczakami.
=== Pożywienie ===
Głównie nasiona roślin. Żeruje w stadach na polach, łąkach i nieużytkach, na ziemi lub wśród niskiej roślinności.
=== Rozród ===
[[Plik:Linaria flavirostris MHNT 223 Ecosse.jpg|thumb|lewo|Jaja
; '''Gniazdo''': W krzewach.
; '''Jaja''': Samica składa 4–7 jaj.
== Status i ochrona ==
[[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|IUCN]] uznaje rzepołucha za [[gatunek najmniejszej troski]] (LC, ''Least Concern'') nieprzerwanie od 1988. Liczebność światowej populacji,
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ścisłą ochroną gatunkową]]<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt ({{Dziennik Ustaw|2016|2183}}).</ref>.
{{clear|left}}
Linia 84 ⟶ 87:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="avibase">{{Cytuj stronę | url = https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=EN&avibaseid=6CD4E38EB75CA3A0&sec=synonyms | tytuł = Twite ''Linaria flavirostris'' (Linnaeus, 1758) | nazwisko = Lepage | imię = D. | praca = Avibase – Światowa baza danych ptaków | język = en | data dostępu = 2021-06-23}}</ref>
<ref name=ibc>{{cytuj stronę |url = http://ibc.lynxeds.com/species/twite-carduelis-flavirostris|tytuł = Twite (''Carduelis flavirostris'')|opublikowany = IBC: The Internet Bird Collection| język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20160303204128/http://ibc.lynxeds.com/species/twite-carduelis-flavirostris | zarchiwizowano = 2016-03-03}}</ref>
<ref name="iucn">{{IUCN |id = 22720438 |nazwa = Linaria flavirostris |autor = BirdLife International |iucn rok = 2017 |wersja = 2019-2 |data dostępu = 2019-09-23}}</ref>
Linia 91 ⟶ 95:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Tomiałojć | imię=Ludwik | nazwisko2= Stawarczyk | imię2=Tadeusz | tytuł= Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany | data=2003 | wydawca=PTPP „pro Natura” | miejsce=Wrocław | isbn=83-919626-1-X | strony=
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Sterry | imię=Paul | nazwisko2= Cleave | imię2=Andrew | nazwisko3= Clements | imię3=Andy | nazwisko4= Goodfellow | imię4=Peter | tytuł= Ptaki Europy. Przewodnik ilustrowany | data=2003 | wydawca=Świat Książki | miejsce=Warszawa | isbn=83-7311-826-8 | strony=388}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Jonsson | imię=Lars | inni= tłum. Tadeusz Stawarczyk, Jan Lontkowski, Tomasz Cofta | tytuł= Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego | data=2006 | wydawca=Muza | miejsce=Warszawa | isbn=83-7319-927-6 | strony=516}}
| |||