Lot suborbitalny: Różnice pomiędzy wersjami

'''Lot suborbitalny''' – [[lot kosmiczny]], w którym [[statek kosmiczny]] osiąga [[przestrzeń kosmiczna|przestrzeń kosmiczną]], ale jego [[Tor ruchu|trajektoria]] lotu przecina [[atmosfera|atmosferę]] lub powierzchnię grawitującego ciała, z którego pojazd został wystrzelony, przez co nie jest w stanie dokonać pełnego obrotuobiegu [[orbita]]lnego.

Na przykład lot każdego obiektu wystrzelonego z powierzchni [[Ziemia|Ziemi]], który osiągnie wysokość 100 km [[n.p.m.]], a później spada z powrotem na Ziemię, jest uznawany za suborbitalny lot kosmiczny. Niektóre loty suborbitalne są przeprowadzane w celu sprawdzenia statków kosmicznych lub [[Rakieta nośna|rakiet nośnych]] przeznaczonych do późniejszych [[lot orbitalny|lotów orbitalnych]]. Inne pojazdy są zaprojektowane specjalnie do lotów suborbitalnych, jak na przykład załogowe [[North American X-15|X-15]] i [[SpaceShipOne]], czy bezzałogowe [[Intercontinentalmiędzykontynentalny Ballisticpocisk Missilebalistyczny|międzykontynentalne pociski balistyczne]] i [[rakieta sondażowameteorologiczna|rakiety sondażowemeteorologiczne]].

Z definicji pojazd dokonujący lotu suborbitalnego musi uzyskać wysokość co najmniej 100&nbsp;km n.p.m. Ta wysokość, znana jako [[linia Kármána]], została wybrana przez [[Międzynarodowa Federacja Lotnicza|FédérationMiędzynarodową AéronautiqueFederację InternationaleLotniczą]], ponieważ jest to orientacyjnie miejsce, w którym pojazd, aby wygenerować [[siła nośna|siłę nośną]] potrzebną do utrzymania się na tej wysokości, musiałby lecieć szybciej niż wynosi [[prędkość orbitalna]]<ref>

W czasie [[Swobodny spadek|swobodnego spadku]] trajektoria jest częścią [[orbita eliptyczna|orbity eliptycznej]] w postaci definiowanej przez [[równanie orbity]]. Odległość [[perygeum]] jest mniejsza niż promień Ziemi, więc [[elipsa]] przecina się z Ziemią, przez co pojazd nie będzie w stanie dokonać orbity. Wielka oś jest pionowa, więc [[półoś wielka]] stanowi więcej niż połowię [[Promień (geometria)|promienia]] Ziemi, i prawie zawsze jest mniejsza niż promień.

Aby zminimalizować wymaganą [[delta-v]] ([[astrodynamika|astrodynamiczną]] wartość determinującą wymaganą ilość [[paliwo|paliwa]]), część lotu dokonywana na dużej wysokości odbywa się z wyłączonymi [[rakieta]]mi (technicznie rzecz biorąc, jest to swobodny spadek, nawet przy wznoszącej trajektorii). Maksymalna [[prędkość]] lotu jest osiągana na najniższej wysokości trajektorii swobodnego spadku, zarówno przy jej początku jak i końcu.

Dla lotów suborbitalnych pokonujących odległości poziome, maksymalna prędkość i wymagana delta-v są pomiędzymiędzy tymi z lotu pionowego a LEO. Maksymalna prędkość na niskich końcach trajektorii składa się ze składowych poziomej i pionowej. Im dalszy ma być lot, tym obie składowe muszą być większe, i tym większa jest wysokość maksymalna. Dla rakiety [[V2 (pocisk rakietowy)|V2]], osiągającej przestrzeń kosmiczną, ale z zasięgiem około 300&nbsp;km, maksymalna prędkość to 1,6&nbsp;km/s. Budowany przez [[Scaled Composites]] pojazd [[SpaceShipTwo]] będzie miał podobną orbitę ze swobodnym spadkiem, ale prędkość maksymalna będzie wynosiła tylko 1,1&nbsp;km/s.

Każdy lot kosmiczny, który kończy się na powierzchni, włączając w to loty suborbitalne, przechodzi przez fazę ponownego [[ponowne wejście w atmosferę|ponownego wejścia w atmosferę]]. Zachodzące w tej fazie nagrzewanie aerodynamiczne różni się znacznie, w zależności od prędkości początkowej tego wejścia, która to jest prędkością maksymalną lotu.

|[[5 maja]] [[1961]]

|[[Mercury 3|Mercury-Redstone 3]]

|{{Państwoflaga|USA}} Stany Zjednoczone

|Pierwszypierwszy załogowy lot suborbitalny, pierwszy Amerykanin w kosmosie

|[[21 lipca]] [[1961]]

|[[Mercury 4|Mercury-Redstone 4]]

|{{Państwoflaga|USA}} Stany Zjednoczone

|[[19 lipca]] [[1963]]

|{{Państwoflaga|USA}} Stany Zjednoczone

|Pierwszypierwszy płatowiec w kosmosie

|[[22 sierpnia]] [[1963]]

|{{Państwoflaga|USA}} Stany Zjednoczone

|Pierwszapierwsza osoba i pojazd dwukrotnie w kosmosie

|[[5 kwietnia]] [[1975]]

|{{Państwoflaga|SUN}} ZSRR

|Nieudanynieudany start orbitalny., Przerwanyprzerwany po błędzie oddzielenia drugiego stopnia.

|[[26 czerwca]] [[2004]]

|{{Państwoflaga|USA}} Stany Zjednoczone

|Pierwszypierwszy komercyjny lot kosmiczny

|[[29 września]] [[2004]]

|{{Państwoflaga|USA}} Stany Zjednoczone

|Pierwszypierwszy z dwóch lotów zdobywających Ansari X-Prize

|[[4 października]] [[2004]]

|{{Państwoflaga|USA}} Stany Zjednoczone

|Drugidrugi z lotów zdobywających Ansari X-Prize