Teodor Leszetycki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
WP:SK+ToS+mSI+Bn, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 1:
{{Artysta muzyczny infobox
|nazwa = Teodor Leszetycki
|zdjęcie = TheodorLeschetizky.jpg
|opis zdjęcia =
|imię i nazwisko =
|pseudonim = =
|data urodzenia = 22 czerwca 1830
|miejsce urodzenia = [[Łańcut]]
|pochodzenie = [[Polska|polskie]]
|data śmierci = = 14 listopada 1915
|miejsce śmierci = [[Drezno]]
|przyczyna śmierci =
|instrument = [[fortepian]]
|typ głosu =
|gatunek = [[muzyka poważna]], [[muzyka romantyczna]]
|zawód = [[kompozytor]], [[pianista]], [[pedagog]]
|aktywność =
|wytwórnia płytowa =
|powiązania =
|współpracownicy =
|wyróżniony instrument =
|zespół =
|odznaczenia =
|commons = Category:Theodor Leschetizky
|wikicytaty =
|www =
|podpis =
}}
[[FilePlik:Leshetinskiy FO.jpg|thumb|240px|Teodor Leszetycki (przed 1915)]]
'''Teodor Leszetycki''', [[język niemiecki|niem.]] '''Theodor Leschetizky''' (ur. [[22 czerwca]] [[1830]] w [[Łańcut|Łańcucie]], zm. [[14 listopada]] [[1915]] w [[Drezno|Dreźnie]]) – polski [[pianista]], [[kompozytor]] i pedagog. Powołany przez [[Anton Rubinstein|Antona Rubinsteina]] do nowo założonego Konserwatorium w Petersburgu w 1864 roku, wykształcił tam wielu sławnych pianistów.
 
Linia 33:
Naukę muzyki rozpoczął, mając pięć lat. W roku 1839, w wieku dziewięciu lat, debiutował jako pianista we [[Lwów|Lwowie]] z miejscową orkiestrą, prowadzoną przez [[Franz Xaver Wolfgang Mozart|Franza Xavera Mozarta]]. W 1841 rodzina Leszetyckich wyjechała do [[Wiedeń|Wiednia]], gdzie Teodor kontynuował naukę gry na fortepianie u [[Carl Czerny|Carla Czernego]] i kompozycji u [[Simon Sechter|Simona Sechtera]]; studiował też filozofię na [[Uniwersytet Wiedeński|Uniwersytecie Wiedeńskim]]. Dawał koncerty w [[Rosja|Rosji]], [[Niemcy|Niemczech]] i [[Anglia|Anglii]] jako pianista i dyrygent.
 
W 1878 wrócił do Wiednia. Zamieszkał w zachowanej do dziś obszernej willi w dzielnicy [[Währing]], przy Weimarerstrasse 60. Na jej frontowej ścianie widnieje tablica pamiątkowa o treści: ''Dieses Haus war von 1881–1915 das Heim des Klaviervirtuosen und Musikpädagogen Professor Theodor Leschetizky''.
 
Leszetycki był wybitnym pedagogiem, jego uczniami byli m.in. [[Ignacy Jan Paderewski]], [[Henryk Melcer-Szczawiński]], [[Antonina Szukiewicz]], [[Artur Schnabel]], [[Ignacy Friedman]], [[Osip Gabriłowicz]], [[Elly Ney]], [[Mieczysław Horszowski]], [[Benno Moiseiwitsch]], [[Paul Wittgenstein]], [[Richard Buhlig]] i [[Mark Hambourg]]. Paderewski o pedagogice Leszetyckiego wypowiadał się w następujący sposób: „Nie znałem i do dziś dnia nie znam nikogo, kto by mu dorównał. Nikt absolutnie nie może się z nim porównywać. Jako pedagog – olbrzym, wobec którego wszyscy inni są tylko karłami”<ref>Ignacy Paderewski, Pamiętniki, Warszawa 1985, s. 115.</ref>.
 
Zajmował się także kompozycją, napisał ponad pięćdziesiąt większych utworów fortepianowych, dwie opery: ''Bracia Marco'' i ''Pierwsza Zmarszczka'', koncert fortepianowy oraz kilkaset miniatur fortepianowych.
 
Pochowany w grobie honorowym na [[Cmentarz Centralny w Wiedniu|Cmentarzu Centralnym w Wiedniu]]<ref>Ehrenhalber gewidmete und Historische Grabstellen in Wiener Zentralfriedhof poz. 496 - [https://www.friedhoefewien.at/media/files/2019/wiener%20zentral_293141.pdf online] [4.01.2020].</ref>.
 
== Dzieła (wybór) ==
Linia 46:
* ''Koncert fortepianowy c-moll'' op. 9
* ''Deux Mazurkas'' op. 24
* Suita ''Souvenirs d'Italied’Italie'' op. 39
* ''Deux morceaux'' op. 42
* ''Deux morceaux'' op. 43
Linia 65:
 
== Bibliografia ==
* Comtesse Anna Potocka: ''Theodore Leschetizky, an intimate study of the man and the musician''. New York, Century Co., 1903.
* Annette Hullah: ''Theodor Leschetizky''. London, Lane, 1906
* Burkhard Muth: ''Theodor Leschetizky - der bedeutendste Klavierlehrer, den die Welt je gesehen hat''? Eine Einführung in Leben, Werk und Wirken des Pädagogen, Pianisten und Komponisten. Fernwald: Muth 2003. {{ISBN|3-929379-09-0}}.
* [[Malwine Brée]]: ''Die Grundlage der Methode Leschetizky. Mit Autorisation des Meisters herausgegeben von seiner Assistentin Malwine Brée''. Mit 47 Abbildungen der Hand Leschetizkys.
* [[Malwine Brée]]: ''The Leschetizky method: a guide to fine and correct piano playing''. Mineola, N.Y., 1997
* Theodor Leschetizky: ''Das Klavierwerk''. Köln: Haas 2000
* Stanislaw Tichonow: ''Leschetizky und sein Wiener Kreis. Sein Leben und Wirken''. Band I. Theodor Leschetizky-Gesellschaft Wien 2001.
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 77:
 
{{Romantyczna muzyka polska}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}