Historia Polski (1918–1939): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Polska w latach 1935–1939: lit. |
Mathiasrex (dyskusja | edycje) Znacznik: Wycofane |
||
Linia 101:
[[Plik:Piłsudski May 1926.jpg|thumb|Marszałek Józef Piłsudski na Moście Poniatowskiego w czasie przewrotu majowego 1926 roku]]
{{osobny artykuł|Przewrót majowy}}
Główną przyczyną [[Przewrót majowy|przewrotu majowego]] była krytyczna sytuacja rządu. Po upadku [[drugi rząd Władysława Grabskiego|drugiego gabinetu Władysława Grabskiego]] władzę przejął nowy [[premier]] – [[Aleksander Józef Skrzyński]]. Koalicja tworzona przez niego opierała się na [[Narodowa Demokracja|Narodowej Demokracji]], [[Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji|Chrześcijańskiej Demokracji]], [[Narodowa Partia Robotnicza|Narodowej Partii Robotniczej]], [[Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” (1913–1931)|PSL „Piast”]] oraz [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]]. Kolidująca ze sobą wizja polityki gospodarczej prawicy i lewicy była nie do zrealizowania podczas trwania tej koalicji. Pierwsza z rządu wystąpiła sympatyzująca z [[Józef Piłsudski|Piłsudskim]] [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]]. Do władzy doszedł rząd [[Chrześcijańska demokracja|chadecji]], [[Narodowa Demokracja|endecji]], PSL „Piast” oraz Narodowej Partii Robotniczej pod przewodnictwem [[Wincenty Witos|Wincentego Witosa]]. Zewnętrzną przyczyną przewrotu była wojna celna z [[Republika Weimarska|Niemcami]] rozpoczęta w 1925 roku. 24 kwietnia 1926 roku Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich i Niemcy zawarły układ o przyjaźni i neutralności. Zostało to odebrane w Warszawie jako groźba kolejnego [[rozbiory Polski|rozbioru Polski]]{{r|Piotr Kołakowski Pretorianie}}.
W nocy z 11. na 12 maja marszałek Piłsudski przejął dowództwo nad częścią oddziałów z warszawskiego garnizonu. 12 maja zajęto mosty na Wiśle w stolicy. Legalny rząd ogłosił w mieście stan wyjątkowy. Popołudniem na [[most Poniatowskiego|moście Poniatowskiego]] doszło do spotkania prezydenta [[Stanisław Wojciechowski|Stanisława Wojciechowskiego]] z [[Józef Piłsudski|Józefem Piłsudskim]]. Bezpośredniej rozmowy nikt nie słyszał. Przypuszcza się jednak, iż marszałek wzywał do dymisji władz. Około godz. 19 rozpoczęły się pierwsze walki. 14 maja [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]] ogłosiła strajk generalny na kolei, blokując tym samym przyjazd z [[Wielkopolska|Wielkopolski]] popierających [[prezydent]]a i [[premier]]a wojsk. [[Trzeci rząd Wincentego Witosa]] podał się do dymisji, a wraz z nim [[Stanisław Wojciechowski]]. Tymczasowo funkcję prezydenta przejął [[Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej|marszałek Sejmu]] [[Maciej Rataj]]. Walki zakończyły się. Poległo 379 osób, w tym 164 cywilów.
| |||