Ukrytek mauretański: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m int. |
grupowanie przypisów |
||
Linia 22:
== Opis ==
Osiąga od 6 do 11 mm długości ciała. Ubarwiony brunatno, głowa i przedplecze nieco błyszczące, bardzo delikatnie mikrosiateczkowane. Głowa skąpo punktowana, o płaskich oczach i czułkach zwieńczonych słabo odgraniczoną, trójczłonową buławką. Przedplecze o przednich i tylnych kątach ostrych, grubo po bokach, a słabo pośrodku punktowane. Przez jego środek często biegnie gładka smuga. Pokrywy z siedmioma rzędami, w których punkty spłycają się i zanikają ku końcowi. Siódmy rząd kończy się na wysokości guza barkowego<ref name=":0">Lech Borowiec: ''Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 60 Pawężnikowate – Peltidae''. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1983, s. 10-11.
== Biologia i ekologia ==
Gatunek synantropijny, spotykany w osiedlach ludzkich, magazynach zboża, składach produktów żywnościowych, piekarniach, młynach i mieszkaniach, a ponadto znajdowany w gniazdach bocianich i gołębnikach.
Cykl rozwojowy trwa od około 40 do nawet 1200 dni, w zależności od temperatury<ref name=":2">T. mauritanicus na Coleoptera Poloniae. [dostęp 2014-07-04].</ref>. W rejonach cieplejszych jego cykl życiowy przebiega nieprzerwanie a zimowanie nie występuje. Wiosną świeżo przepoczwarzone po przezimowaniu w formie larwalnej oraz zimujące dorosłe osobniki zbierają się w maju by zacząć składać jaja z początkiem lipca. Samice składają różną ilość jaj, nieuzależnioną od warunków bytowania. Potrafią jednak złożyć w całym okresie swojego życia nawet 1200 jaj, jednak za średnią przyjmuje się około 500, z których, w temp. około 20 °C, po 10 dniach lęgną się larwy<ref name=":4" />. W sprzyjających warunkach i przy odpowiednim pożywieniu wzrost larw jest dość szybki i wynosi około 40-50 dni, licząc od wylęgu do rozpoczęcia przepoczwarzenia. Według badań zaobserwowano że pożywienie ma bezpośredni wpływ na długość czasu w jakim owad pozostaje w postaci larwalnej, oraz że duże zróżnicowanie pożywienia również powoduje wydłużenie tego stanu<ref name=":3">Journal of Agricultural Research U.S. Government Printing Office, 1923 Notes on the biology of the cadelle Tenebroides Mauritanicus Linne By Richard T.Cotton
Od początku lipca do końca listopada chrząszcze składają małe i białe delikatne jaja, ułożone luźno w niewielkich skupiskach widywane są w mące lub innym materiale pokarmowym. Niekiedy umieszczają je w napotkanych szczelinach celem ich zabezpieczenia<ref name=":1" />. Wylęgnięte larwy żerują na ziarnach zbóż, te wylęgające się wczesnym latem przechodzą podczas rozwoju około 3 wylinki, natomiast osobniki które wylęgają się w późniejszym czasie zrzucają wylinkę prawie zawsze cztery razy. Po osiągnięciu odpowiedniego wzrostu larwa staje się niespokojna i błąka się, w poszukiwaniu bezpiecznego miejsca do przepoczwarzenia. Zazwyczaj zagrzebuje się w kawałku miękkiego drewna, w którym drąży mały tunel, lub jeśli to możliwe drąży w ziarnie kukurydzy, otwór zalepia za sobą wydzieliną wydalaną z wyrostków larwalnych rozmieszczonych na ciele. Komory poczwarkowe budują zwykle poza żerowiskami. Osobniki pojawiające się jesienią potrafią żyć od 9 do 10 miesięcy. Przez przedłużający się od kwietnia do września okres składania jaj, wszystkie stadia występują jednocześnie<ref name=":5" />
Linia 38:
== Występowanie ==
Gatunek kosmopolityczny. W Europie sięga na północ do Karelii, środkowej Fennoskandii i południa Szkocji[<ref name=":2" />. W Polsce występuje na terenie całego kraju<ref name=":0" />. Spotykane również w Ameryce, zarówno północnej jak i południowej oraz na terenie Afryki, również powszechnie znany w Japonii<ref name=":4">Yoshida, T. (1975). Predation by the Cadelle Tenebroides mauritanicus (L.)(Coleoptera, Ostomidae) on Three Species of Stored-Product Insects. 岡山大学農学部学術報告, ''46''(1), 10-16.
== Historia ==
Tenebroides mauritanicus jest jednym z pospolitszych gatunków szkodników owadów występujących w produktach zbożowych. Znany naukowcom od drugiej połowy XVIII wieku<ref name=":3" />. Jednak jego najstarsze ślady żerowania pochodzą z wykopalisk na terenie starożytnego Egiptu, odkryte szczątki są datowane na około 1800 lat przed naszą erą. Wykopane przez archeologów ślady zachowały się w dużej mierze prawdopodobnie dzięki rozlaniu przez budowniczych tynku który pokrył składowane na posadzce deski, resztki ziaren i same żyjące tam owady. Umożliwiło to dokładną obserwacje i potwierdzenie ze stu procentową pewnością że gatunek który był odpowiedzialny za uszkodzenia konstrukcji drewnianych budynków jak i łodzi, oraz przechowywanych ziaren to właśnie ukrytek<ref name=":5">Borojevic, K., Steiner Jr, W. E., Gerisch, R., Zazzaro, C., & Ward, C. (2010). Pests in an ancient Egyptian harbor. ''Journal of archaeological science'', ''37''(10), 2449-2458.
== Zagrożenia ==
Zarówno dorosłe osobniki, jak i te będące w stadium larwalnym, w przypadku braku pożywienia, mają duże zdolności penetracyjne. Potrafią przegryzać się przez cienkie opakowania z różnego rodzaju tworzyw sztucznych jak: foliowe worki wykonane np. z celofanu, poliwinylu, polipropylenu, poliestru. Bez problemu pokonują również barierę w postaci opakowań papierowych, a na dodatek potrafią przegryzać się przez folię aluminiową co stanowi pewien ewenement w świecie owadów<ref name="autonazwa1">Daniel Cline, L. (1978). Penetration of seven common flexible packaging materials by larvae and adults of eleven species of stored-product insects. ''Journal of Economic Entomology'', ''71''(5), 726-729.
== Zwalczanie ==
Przechowywane produkty należy przechowywać w niskiej temperaturze, co sprzyja obniżeniu aktywności ukrytka, a nawet zmniejszenia jego liczebności przez wymieranie zarówno larw jak i osobników dorosłych. Wszystkie środki zaradcze stosowane przeciwko innym szkodnikom typowym dla magazynów zbóż, można w równym stopniu zastosować również w jego przypadku. Między innymi Fosfinę, która jako składnik środków owadobójczych może przynosić skutek w postaci wymierania larw, jednak po czasie, lub w różnych odstępach czasowych w zależności od stężenia, po użyciu w przechowalni wystarczy dokładnie wywietrzyć pomieszczenia zgodnie z zaleceniami producenta danego środka a materiał znajdujący się w pomieszczeniu będzie zdatny do użycia<ref>Bond, E. J., & Upitis, E. (1973). Response of three insects to sublethal doses of phosphine. ''Journal of Stored Products Research'', ''8''(4), 307-313.
Przeprowadzono również badania nad wykorzystaniem samego ukrytka w zwalczaniu: wołka ryżowego (''Sitophilus oryzae L.''), wołka kukurydzianego ''(Sitophilus zeamais)'', wołka zbożowego ''(Sitophilus granarius''). Największą śmiertelność zaobserwowano wśród populacji wołka ryżowego. Zaobserwowano również wzrost drapieżnictwa ukrytka w przypadku martwych już owadów. Badania wykazały że drapieżny charakter ukrytka może wpływać korzystnie na ograniczenie liczebności wybranych szkodników w przechowalniach ziaren<ref name=":4" />.
Linia 53:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="pwn"><!-- UWAGA: ten przypis nie jest nigdzie użyty; Zobacz [[WP:REFNIEUŻYTE]] -->{{encyklopedia PWN|id = 3991034|tytuł=ukrytek mauretański|data dostępu=2012-04-13}}</ref>
<ref name="Borowiec"><!-- UWAGA: ten przypis nie jest nigdzie użyty; Zobacz [[WP:REFNIEUŻYTE]] -->{{cytuj książkę | autor = Lech Borowiec | rok = 1983 | tytuł = Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 60 Pawężnikowate – Peltidae | wydawca =Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne | miejsce = Warszawa | strony = 10-11}}</ref>
<ref name="colpol"><!-- UWAGA: ten przypis nie jest nigdzie użyty; Zobacz [[WP:REFNIEUŻYTE]] -->{{cytuj stronę | url = http://coleoptera.ksib.pl/kfp/search.php?taxonid=27831&l=pl | tytuł = T. mauritanicus na Coleoptera Poloniae | data dostępu=2014-07-04}}</ref>
}}
|