Wikipedysta:Pablo000/Ptak: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
m UWAGA! Zastąpienie treści hasła bardzo krótkim tekstem: „Wolny” Znacznik: Zastąpiono |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Ziarnojadek czarnolicy
|nazwa łacińska = ''Sporophila nigricollis''
|TSN = 563093
|zoolog = ([[Louis Jean Pierre Vieillot|Vieillot]], 1823)
|okres istnienia =
|grafika = Sporophila nigricollis male.jpg
|opis grafiki = Samiec
|2. grafika = Yellow-bellied seedeater (Sporophila nigricollis), Brasilia Botanical Garden (9594005710).jpg
|opis 2. grafiki = Samica
|typ = [[strunowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
|gromada = [[ptaki]]
|podgromada = [[Neornithes]]
|infragromada = [[ptaki neognatyczne]]
|rząd = [[wróblowe]]
|podrząd = [[śpiewające]]
|rodzina = [[tanagrowate]]
|podrodzina = [[ziarnojadki]]
|rodzaj = ''[[ziarnojadki|Sporophila]]''
|gatunek = ziarnojadek czarnolicy
|ranga podtaksonu = [[podgatunek|Podgatunki]]
|podtaksony =
* ''S. n. nigricollis'' <small>(Vieillot, 1823)</small>
* ''S. n. olivacea'' <small>(Berlepsch & Taczanowski, 1884)</small>
* ''S. n. inconspicua'' <small>Berlepsch & Stolzmann, 1906</small>
|synonimy =
* ''Pyrrhula nigricollis'' <small>Vieillot, 1823</small>{{r|AviBase|botw}}
* ''Sporophila melanops'' <small>(Pelzeln, 1870)</small>{{r|itis}}
|status IUCN = LC
|IUCN id = 105963139
|mapa występowania = Sporophila nigricollis map.svg
|opis mapy występowania =
|wikispecies = Sporophila nigricollis
|commons = Category:Sporophila nigricollis
}}
'''Ziarnojadek czarnolicy'''{{r|mc|Mielczarek&Kuziemko}} (''Sporophila nigricollis'') – gatunek małego [[ptaki|ptaka]] z podrodziny [[Ziarnojadki|ziarnojadków]] (Sporophilinae), [[Rodzina (biologia)|rodziny]] [[tanagrowate|tanagrowatych]] (Thraupidae). Występuje w dwóch oddzielonych obszarach [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]] oraz w [[Ameryka Środkowa|Ameryce Środkowej]]. Nie jest zagrożony{{r|iucn}}.
== Systematyka ==
Gatunek ten jako pierwszy opisał [[Louis Jean Pierre Vieillot]] w 1823 roku, nadając mu nazwę ''Pyrrhula nigricollis''{{r|HBW_16}}. Obecnie umieszczany jest w rodzaju ''[[ziarnojadki|Sporophila]]''{{r|Mielczarek&Kuziemko|ioc|HBW_16|itis}}. Zwykle wyróżnia się trzy [[Podgatunek|podgatunki]]{{r|ioc|HBW_16|itis}}:
* ''S. n. nigricollis'' <small>(Vieillot, 1823)</small>
* ''S. n. olivacea'' <small>(Berlepsch & Taczanowski, 1884)</small>; [[Synonim (taksonomia)|synonim]] ''S. n. vivida'' <small>Hellmayr, 1938</small>
* ''S. n. inconspicua'' <small>Berlepsch & Stolzmann, 1906</small>
Autorzy ''Kompletnej listy ptaków świata'' za podgatunek ''S. nigricollis'' uznają także '''ziarnojadka czarnogardłego''' (''S. (n.) ardesiaca''), który przez innych autorów jest najczęściej traktowany jako odrębny gatunek{{r|ioc|HBW_16|iucn1}}.
Proponowany [[takson]] ''S. melanops'', znany tylko z jednego okazu – samca odłowionego w 1823 roku na wschodnim brzegu rzeki [[Araguaia (rzeka)|Araguaia]] (południowo-środkowa Brazylia), uznawany jest za wariant ziarnojadka czarnolicego lub za jego [[Mieszaniec|hybrydę]] z innym gatunkiem{{r|HBW_16}}.
== Morfologia ==
Typowy dla ziarnojadków ptak o krótkim, okrągłym i silnym dziobie z zaokrąglonym wierzchołkiem (culmen) oraz czarnych oczach. Samice są oliwkowo-brązowe na grzbiecie z bladym żółtawym brzuchem, mają matowy szaro-oliwkowy dziób. Samce różnią się ubarwieniem w zależności od podgatunku. ''S. n. olivacea'' ma czarną twarz, podbródek i górną część piersi, oliwkowy tył głowy, grzbiet, skrzydła i ogon oraz żółty brzuch. ''S. n. inconspicua'' ma czarne gardło i okolice dzioba, czarny kolor upierzenia z twarzy łagodnie przechodzi w szarostalowy na głowie, grzbiecie, ogonie i skrzydłach. Brzuch jest biały{{r|ebird|HBW_16}}. ''S. n. nigricollis'' ma czarną głowę i gardło, oliwkowo-czarne skrzydła, grzbiet i ogon, pierś i brzuch są białawe z niewielkimi ciemnymi plamkami w linii skrzydeł. Młode osobniki ubarwieniem przypominają samice, ale o lekko ciemniejszym i cieplejszym odcieniu. Długość ciała 8,5–10,3 cm; masa ciała 8,5–11,2 g{{r|HBW_16|Oiseaux}}.
== Zasięg występowania ==
Ziarnojadek czarnolicy występuje w dwóch oddzielonych obszarach [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]] oraz w [[Ameryka Środkowa|Ameryce Środkowej]]. Występuje do wysokości 2300 m n.p.m.{{r|iucn}} (inne źródła podają do 2500 m n.p.m. głównie poniżej 2000 m n.p.m.{{r|HBW_16}}, w Peru spotykany jest na wysokościach od 600 do 2600 m n.p.m.{{r|PeruAves}}). Jest ptakiem przeważnie osiadłym{{r|HBW_16}}. Poszczególne podgatunki występują:
* ''S. n. nigricollis'' – od południowej [[Kostaryka|Kostaryki]] i [[Panama|Panamy]] do północnej, zachodniej i wschodniej [[Kolumbia|Kolumbii]] i prawdopodobnie wschodniego [[Ekwador]]u, dalej na wschód przez [[Wenezuela|Wenezuelę]] do [[Surinam]]u, także na [[Małe Antyle|Małych Antylach]] ([[Carriacou]] i [[Grenada (wyspa)|Grenadzie]]) i [[Trynidad i Tobago|Trynidadzie i Tobago]]; ponadto od wschodniej i środkowo-wschodniej Brazylii do [[Mato Grosso]] i [[São Paulo (stan)|São Paulo]], skrajnie wschodniej [[Boliwia|Boliwii]] i północno-wschodniej [[Argentyna|Argentyny]] (prowincja [[Misiones]]){{r|HBW_16}}
* ''S. n. vivida (olivacea)'' – południowo zachodnia Kolumbia i zachodni Ekwador
* ''S. n. inconspicua'' – [[Peru]] – zachodnie zbocza [[Andy|Andów]] na południe po [[Lambayeque]], wschodnie zbocza Andów aż po [[Cuzco]]{{r|HBW_16}}
* ''S. (n.) ardesiaca'' – południowo-wschodnia Brazylia{{r|ioc}}
== Ekologia ==
Jego głównym [[siedlisko (biologia)|habitatem]] są tereny trawiaste ze wskazaniem na tzw. ''milpas'' (pola uprawiane okresowo w odstępie kilku lat), a także inne opustoszałe, zachwaszczone pola. Żywi się wyłącznie ziarnami traw. Żeruje w sposób charakterystyczny dla tego gatunku, wspinając jeden krzak i wyjadając ziarna z drugiego lub przyginając kłosy do ziemi i wydziobując na niej ziarna. Żeruje samotnie lub w niewielkich stadach przekraczających niekiedy 20 osobników{{r|HBW_16}}. Okres rozrodczy przypada w okresie od lipca do września na terenie Panamy, a na innych obszarach prawdopodobnie w ciągu całego roku. Gniazda w kształcie filiżanki buduje na kępach trawy lub niskich drzewach na wysokości do 1 m. Zbudowane ono jest głównie z łodyg traw i różnych włókien; materiałem spajającym oraz mocującym gniazdo do gałęzi lub trawy są pajęczyny. W zniesieniu zwykle 2 jaja rzadziej 3. Jest gatunkiem monogamicznym{{r|HBW_16}}.
== Status i ochrona ==
W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|IUCN]] ziarnojadek czarnolicy klasyfikowany jest jako [[gatunek najmniejszej troski]] (LC, ''Least Concern''). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity. Organizacja [[BirdLife International]] uznaje trend liczebności populacji za wzrostowy, ponieważ postępująca degradacja siedlisk przyczynia się do stworzenia nowych, dogodnych dla tego gatunku siedlisk{{r|iucn|birdlife}}.
BirdLife International wymienia 7 [[Ostoje ptaków IBA|ostoi ptaków IBA]], w których ten gatunek występuje, są to m.in.: w Brazylii – rezerwat [[Serra do Urubu]], w Gujanie – [[South Central Rupununi]]{{r|Rupununi}}, a na [[Saint Lucia]] w [[Castries and Dennery Waterworks Reserve and Marquis]]{{r|birdlife1}}.
IUCN traktuje '''ziarnojadka czarnogardłego''' (''S. (n.) ardesiaca'') jako odrębny gatunek i również zalicza do kategorii najmniejszej troski. Jego liczebność nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako niezbyt liczny (''uncommon''); trend jego liczebności uznawany jest za wzrostowy{{r|iucn1}}.
== Przypisy ==
{{Przypisy|
* <ref name="AviBase">{{cytuj stronę| url = https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=EN&avibaseid=52DEFF09D3E065B7&sec=synonyms | tytuł = Yellow-bellied Seedeater ''Sporophila nigricollis'' (Vieillot, 1823) – synonyms | autor = Denis Lepage |opublikowany = Avibase |język =en |data dostępu = 2021-07-17}}</ref>
* <ref name="botw">{{Cytuj stronę | url = https://birdsoftheworld.org/bow/species/yebsee1/cur/introduction | tytuł = Yellow-bellied Seedeater (''Sporophila nigricollis''), version 1.0 | autor = Rising, J. D., A. Jaramillo, and C. J. Sharpe | data = 2020 | praca = <em>Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors)</em> | opublikowany = Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA | język = en | data dostępu = 2021-07-17}} {{paywall}}</ref>
* <ref name="ebird">{{Cytuj stronę | url = https://ebird.org/species/yebsee1/ | tytuł = Yellow-bellied Seedeater ''Sporophila nigricollis'' | praca = eBird | opublikowany = Cornell Lab of Ornithology | język = en | data dostępu = 2021-07-17}}</ref>
* <ref name="ioc">{{Cytuj stronę | url = https://www.worldbirdnames.org/bow/tanagers/ | tytuł = Tanagers and allies | autor = F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.) | opublikowany = IOC World Bird List (v11.2) | język = en | data dostępu = 2021-07-22}}</ref>
* <ref name="iucn1">{{IUCN | id = 22723443 | nazwa = Sporophila ardesiaca | data dostępu = 2021-07-22}}</ref>
* <ref name=mc>{{Cytuj pismo |autor=P. Mielczarek & W. Cichocki |tytuł=Polskie nazewnictwo ptaków świata |czasopismo=Notatki Ornitologiczne |oznaczenie=Tom 40. Zeszyt specjalny |rok=1999 |strony = 374 | url = http://www.mto-kr.pl/dmdocuments/polskienazewnictwoptakowswiata.pdf}}</ref>
* <ref name="Mielczarek&Kuziemko">Systematyka i nazwy polskie za: {{cytuj stronę|autor = P. Mielczarek & M. Kuziemko |url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/passerines5.html#Sporophilinae|tytuł = Podrodzina: Sporophilinae Ridgway, 1901 (1853) - ziarnojadki - Seedeaters (wersja: 2020-07-29)|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego |praca = Kompletna lista ptaków świata|data dostępu = 2021-07-17}}</ref>
* <ref name="birdlife">{{Cytuj stronę | url = http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/yellow-bellied-seedeater-sporophila-nigricollis/text | tytuł = Species factsheet: ''Yellow-bellied Seedeater Sporophila nigricollis'' | data = 2021 | opublikowany = BirdLife International | język = en | data dostępu = 2021-07-19}}</ref>
* <ref name="birdlife1">{{Cytuj stronę| url = http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/yellow-bellied-seedeater-sporophila-nigricollis/details | tytuł = Data table and detailed info: Yellow-bellied Seedeater ''Sporophila nigricollis'' | opublikowany = BirdLife International | język = en | data dostępu = 2021-07-}}</ref>
* <ref name="Oiseaux">{{Cytuj stronę| url = https://www.oiseaux.net/oiseaux/sporophile.a.ventre.jaune.html| tytuł = Sporophile à ventre jaune Sporophila nigricollis - Yellow-bellied Seedeater | opublikowany = 1996-2021 Oiseaux.net | język = en | data dostępu = 2021-07-17}}</ref>
* <ref name="PeruAves">{{Cytuj stronę| url = https://www.peruaves.org/thraupidae/yellow-bellied-seedeater-sporophila-nigricollis/ | tytuł = Yellow-bellied Seedeater (Sporophila nigricollis) |autor = Alfredo Begazo| opublikowany = Peru Aves | język = en | data dostępu = 2021-07-17}}</ref>
* <ref name="HBW_16">{{cytuj książkę| autor = Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.)| tytuł =Handbook of the Birds of the World | część = 16 | tytuł części = Tanagers to New World Blackbirds | rok = 2011 | wydawca = Lynx Edicions | miejsce = Barcelona | strony = 654| język = en| isbn = 978-84-96553-78-1}}</ref>
* <ref name="Rupununi">{{Cytuj stronę | url = https://www.srcs-gy.com/red-siskin | tytuł = Guyana gets its first Important Bird Area, September, 2020 | data = 2021 | opublikowany = The South Rupununi Conservation Society | język = en | data dostępu = 2021-07-21}}</ref>
}}
== Linki zewnętrzne ==
* {{Cytuj stronę | url = https://ebird.org/species/yebsee1/ | tytuł = Zdjęcia i nagrania audiowizualne | praca = eBird | opublikowany = Cornell Lab of Ornithology | język = en}}
{{Kontrola autorytatywna}}
[[:Kategoria:Tanagrowate]]
[[:Kategoria:Ptaki Ameryki Południowej]]
| |||