Bitwa pod Legnicą: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
dr. styl. |
|||
Linia 41:
== Liczebność i skład armii ==
=== Armia europejska ===
Po stronie polskiej było prawdopodobnie 6–7 tysięcy zbrojnych<ref>Tak mniej więcej przyjmują Korta Wacław, Najazd Mongołów..., s. 108, Labuda Gerard, Zaginiona kronika..., s. 231, Jasiński Tomasz, Przerwany hejnał..., s. 59, Tyszkiewicz Jan, Tatarzy na Litwie i w Polsce, Studia z dziejów XIII–XVIII wiek, Warszawa 1989, s. 84, nie sprawdzają się pomysły Krakowskiego Stefana, Polska w walce..., s. 140, czy Piotra Bunara i Stanisława Sroki, Wojny, bitwy i potyczki w średniowiecznej Polsce, Kraków 1996, s. 46.</ref>. Według Jana Długosza pod wodzą Henryka II Pobożnego stanęły przede wszystkim wojska z Dolnego Śląska oraz z Wielkopolski, z ziemi krakowskiej pod dowództwem [[Sulisław (zm. 1241)|Sulisława]], brata poległego w [[Bitwa pod Chmielnikiem|bitwie pod Chmielnikiem]] wojewody krakowskiego [[Włodzimierz (wojewoda krakowski)|Włodzimierza]], a także rycerstwo z księstwa opolsko-raciborskiego [[Mieszko II Otyły|Mieszka II Otyłego]]<ref>Długosz Jan, Roczniki..., ks. VII, s. 22. oraz Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście. T. 2, ks. 5, 6, 7, 8 s. 263.</ref>.
Raczej pewny jest udział krzyżowców, co najmniej [[Templariusze|templariuszy]], a prawdopodobnie i [[Zakon Maltański|joannitów]]<ref>Potwierdza to Annales silesiaci compilati..., s. 678–679, oraz list wielkiego mistrza zakonu templariuszy informującego o śmierci 500 braci – ''arec morit des barons et six de nos treress et trois cherelierset Deus sergens et 500 danos hommes out mort''. Zobacz: Korta Wacław – Problemy bitwy legnickiej i stan badań, w: Historia i tradycja..., s. 11–12. Na podstawie tego listu próbowano ustalić ogólną liczbę wojsk Henryka II, zgodnie z zasadą, że w bitwie średniowiecznej nie ginęło więcej niż ¼ ogółu rycerzy, skoro więc zginęło 500 templariuszy, to cały oddział musiał liczyć około 2000 ludzi, a skoro według Długosza całe wojsko składało się z czterech hufców, które musiały być mniej więcej równe, to otrzymuje się ośmiotysięczną armię. Rachuby te jednak nie sprawdzą się, jeżeli wziąć pod uwagę następujące okoliczności: po pierwsze w skład hufca krzyżowców wchodzili też prawdopodobnie joannici, a ich straty nie są znane, po drugie, nie ma gwarancji, że wielki mistrz nie wyolbrzymił liczby poległych.</ref>. Poważne wątpliwości budzi natomiast udział [[zakon krzyżacki|Krzyżaków]]<ref>Maroń Jerzy, Legnica..., s. 104–105, Labuda Gerard, Zaginiona kronika..., s. 231.</ref>. Oprócz niego taką samą informację podaje tylko ''Rocznik wrocławski dawny''<ref>Rocznik wrocławski dawny, wyd. August Bielowski, MPH, t. III, s. 681.</ref>. Być może Długosz wymienił Krzyżaków uważając, że obrońców wiary katolickiej nie mogło zabraknąć w bitwie z pogańskimi Tatarami, gdzie „ważyły się” losy chrześcijańskiego świata<ref>Za udziałem Krzyżaków w bitwie opowiada się m.in. Karol Maleczyński, Henryk II Pobożny (ok. 1191–1241), w: [[Polski Słownik Biograficzny]], t. IX..., s. 404–405.</ref>.
*
* hufied drugi – dowódcą był komes [[Sulisław (zm. 1241)|Sulisław]]. W skład hufca wchodziło rycerstwo krakowskie, sandomierskie, łęczyckie i sieradzkie;
▲Skład wojsk europejskich (armię podzielono prawdopodobnie na cztery hufce, ustawione w szyku liniowym<ref>{{Cytuj |autor = Wacław Korta |tytuł = Najazd Mongołów na Polskę i jego legnicki epilog |data = 1983 |isbn = 83-00-00646-X |miejsce = Katowice |wydawca = Śląski Instytut Naukowy |s = 118–124 |oclc = 297868858}}</ref> lub cztery hufce z oddziałem odwodowym<ref>{{Cytuj |autor = Dariusz Jerczyński |tytuł = Orędownicy niepodległości Śląska |data = 2005 |isbn = 83-919589-4-9 |miejsce = Zabrze |wydawca = Narodowa Oficyna Śląska |s = 29–30}}</ref>):
▲* I – dowócą był margrabia morawski [[Bolesław Dypoldowic]], zwany Szepiołką. W skład hufca wchodziło rycerstwo morawskie, joannici, templariusze, niemieccy górnicy ze Złotoryi (Goldberg) i Lwówka (Löwenberg);
*
*
▲* III – dowócą był książę opolsko-raciborski [[Mieszko II Otyły]];
▲* Hufiec odwodowy – dowócą był książę śląski, krakowski i wielkopolski [[Henryk II Pobożny]]. W skład hufca wchodziło rycerstwo dolnośląskie i wielkopolskie.
=== Armia mongolska ===
Linia 62 ⟶ 60:
== Przebieg bitwy ==
Przyjmuje się, że wojska [[Henryk II Pobożny|Henryka II Pobożnego]] miały połączyć się z wojskami władcy Czech [[Wacław I czeski|Wacława I]].
Henryk II Pobożny został wzięty do niewoli, gdzie zmuszano go do uklęknięcia przed zwłokami wodza mongolskiego poległego pod Sandomierzem. Wobec odmowy Henryka [[ścięcie (kara)|odcięto mu głowę]]. Następnie zwycięzcy udali się pod gród w [[Legnica|Legnicy]], gdzie pokazali obrońcom głowę ich księcia. Grodu jednak nie zamierzali zdobywać. Po bitwie Mongołowie podzielili swoje siły. Większość udała się, pustosząc tereny po drodze, przez Morawy na Węgry, gdzie miała się połączyć z główną armią Batu-chana. Część, zapewne z rannymi i zwłokami wodza, udała się w drogę powrotną na [[Księstwo halicko-wołyńskie|Ruś]]<ref>Tylko tak bowiem można interpretować informację: ''et ipsi Tartari quam plurimi misere interfecti et statim redierunt ad propria per terras Syradie, Sandomire, Russie'', Rocznik świętokrzyski nowy..., s. 72.</ref>.
Powyższy opis stanowi kompilację wiedzy z wielu źródeł. Przebieg bitwy można wiarygodnie ocenić dzięki odnalezieniu ''Historii Tartatorum''. Ta relacja nie jest szczegółowa, lecz jako źródło oparte na relacji uczestników kampanii tatarskiej zasługuje na zaufanie<ref>Plezia Marian, Historia Tartatorum..., s. 167–172.</ref><ref>Labuda Gerard, Zaginiona kronika..., s. 243 i Matuszewski Józef, Relacja Długosza..., s. 117, ucięcie głowy Henrykowi potwierdzają także Annales silesiaci compilati..., s. 679, ''Quem pogani victis omnibus insecuntur et ipsum ducem in campo comprehendunt occiderunt''.</ref>. Jan Długosz podał przebieg bitwy, jednak jego przekaz jest poddawany w wątpliwość. Inne źródła europejskie przekazują informacje w sposób lakoniczny. Z ''Rocznika kapituły krakowskiej''<ref>''Tandem (Tartari) Zlesiam ingressi et cum duce Henrico et suo exercitu congressi, ipsum ducem et de exercitu ipsius neci plurimos addiderunt (...) ad propria (...) redierunt'' Rocznik kapituły krakowskiej..., s. 804.</ref> można się dowiedzieć, że Henryk II Pobożny zginął. Stosunkowo najdokładniejszą relację składają ''Annales silesiaci compilati''<ref>Annales silisiaci compilati..., s. 678–679.</ref>, w których napisano, że w bitwie udział wzięli krzyżowcy oraz wspomniano ucieczkę polskiej armii. Inne polskie źródła nie wnoszą niczego nowego<ref>Rocznik wrocławski większy..., s. 688, ''Anno domino 1241 dux Henricus, filius santce Hedwigis, occisus est a Thartaris circa Legnicz in Walstat'', także Rocznik cystersów henrykowskich..., s. 701, ''Anno domino 1241 Tartari devastaverunt terram Slezie, et ducem Henricum, filium predicti ducis Henrici cum barba occiderunt in bello prope Lignitz in loco, quivicetur Walstat'', także zobacz: Rocznik krzeszowski (gryzowski) większy, wyd. August Bielowski, MPH, t. III, s. 696, Rocznik lubiąski..., s. 707, Kronika Polska, wyd. Ludwik Ćwikliński, MPH, t. III, s. 643, Kronika książąt polskich..., s. 536, nie wnoszą nic nowego. Jeszcze Kronika wielkopolska..., s. 219–220, wprowadza dodatkowo informację o śmierci Bolesława Szepiołki, Dypoldowica. Również źródła obce niezwykle lakonicznie informują o wypadkach w Polsce, np. Annales sancti Pantaleonis Coloniensis, MGH, SS, t. XXIII, Hanoverae 1874, s. 535, piszą: ''dux autem Henricus de Fratislovia eisdem (Thartaris) occurens cum quodam alio duce in multa fortitudine victis est. Ubi ipsi duces et multi strenui milites sunt extiucti et caput ducis resectum est ab ipsis asportarum
== Śmierć Henryka II Pobożnego ==
| |||