Hełm garnczkowy: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Historia: drobne merytoryczne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
[[Plik:HelmBasel2.jpg|thumb
'''Hełm garnczkowy (hełm wielki)''' – rodzaj [[Średniowiecze|średniowiecznego]] [[hełm]]u
▲[[Plik:HelmBasel2.jpg|thumb|200px|Hełm garnczkowy starszego typu<ref name="Encyklopedia"/> z dwoma [[Szpara wzrokowa|szparami wzrokowymi]]]]
▲'''Hełm garnczkowy (hełm wielki)''' – rodzaj [[Średniowiecze|średniowiecznego]] [[hełm]]u [[Rycerstwo|rycerskiego]] typu zamkniętego<ref name="Kwaśniewicz">[[Włodzimierz Kwaśniewicz]]: ''1000 słów o broni białej i uzbrojeniu ochronnym'', wydanie 1981, s. 54-55.</ref>.
== Historia ==
[[Plik:Boeheim (527).jpg|thumb|200px|left|Hełm z [[Klejnot herbowy|klejnotem]]<ref name="Encyklopedia"/>]]▼
Wykształcił się na przełomie
[[Plik:Complete Guide to Heraldry Fig582.png|thumb|200px|Hełm garnczkowy młodszego typu (kopulasty [[Dzwon (hełm)|dzwon]])<ref name="Encyklopedia"/> z jedną szparą wzrokową]]▼
▲Wykształcił się na przełomie [[XII wiek|XII]] i [[XIII wiek]]u. Nazwa pochodzi od jego formy, przypominającej odwrócony garnek. Był wykonywany z [[Nit (technika)|nitowanych]] płyt [[stal]]owych, wzmacnianych [[Metal (materiałoznawstwo)|metalowymi]] obręczami. Hełm taki nie posiadał ruchomej zasłony twarzy, a jedynie długie i wąskie [[Szpara wzrokowa|szpary wzrokowe]] (tak zwane wizury) oraz kilkanaście małych otworów oddechowych<ref name="Kwaśniewicz"/>. Hełm całkowicie chronił głowę, sięgając dolną krawędzią do ramion<ref name="Encyklopedia">[[Włodzimierz Kwaśniewicz]] ''Encyklopedia dawnej broni i uzbrojenia ochronnego'', wyd. 2017, s. 147 i 148</ref>. Do końca XIII wieku hełm garnczkowy miał kształt cylindryczny, z płaską górną częścią [[Dzwon (hełm)|dzwonu]]. Później uzyskał kształt kopulasty, co powodowało ześlizgnięcie się po nim [[Broń biała|broni]] przy uderzeniach z góry<ref name="Kwaśniewicz"/>. Z biegiem czasu zaczęła się wyróżniać wyraźna pionowa grań z przodu.
Hełm był wyposażony w wewnętrzne wyściełanie, dzięki któremu można go było zakładać na gołą głowę. Wiązano go rzemieniami pod brodą lub noszono na [[Kaptur kolczy|czepcu kolczym]] bez wyściełania. Wówczas ucisk czepca i hełmu łagodziła czapeczka znajdująca się pod czepcem, pełniąca funkcję wyściełania<ref name="Kwaśniewicz"/>.
Linia 17 ⟶ 14:
Ewolucja hełmu garnczkowego w postaci hełmu wielkiego używana była do końca [[XIV wiek]]u, w ostatnich etapach tylko do celów [[Turniej rycerski|turniejowych]] i paradnych. Hełm został wyparty przez [[Przyłbica|przyłbicę]], wykształconą w pierwszej połowie XIV wieku.
<gallery>
== Przypisy ==▼
▲
▲
</gallery>
{{Commonscat|Great helm}}
▲== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="Słownik A-K-s250">{{Cytuj książkę | nazwisko = | imię = | tytuł = Sztuka świata. Słownik terminów A-K. Tom 17 | wydawca = [[Wydawnictwo „Arkady”]] | miejsce = Warszawa | rok = 2013 | strony = 250 | isbn = 978-83-213-4726-4}}</ref>}}
|