Wikipedysta:Nikosiowe/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
UWAGA! Zastąpienie treści hasła bardzo krótkim tekstem: „{{Władca infobox |władca = |imiona = |tytulatura = Jego Najjaśniejsza Wysokość książę Liechtensteinu, książę opawski i karniowski, hrabia Rietbergu, suweren Domu Liechtenstein |grafika = |opis grafiki = |herb = Staatswappen-Liechtensteins.svg |opis herbu = |faksymile = |opis faksymile = |dewiza = |1. tytuł…” Znaczniki: Zastąpiono VisualEditor |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
{{Władca infobox
|władca = Alojzy II Liechtenstein
|imiona = Aloys Maria Josef Johann Baptista Joachim Philipp Nerius
|tytulatura = Jego Najjaśniejsza Wysokość książę Liechtensteinu, książę opawski i karniowski, hrabia Rietbergu, suweren Domu Liechtenstein
|grafika = Portrait of Alois II of Liechtenstein, Friedrich Schilcher (1858).jpg
|opis grafiki = Portret pędzla Friedricha Schilchera (1858)
|herb = Staatswappen-Liechtensteins.svg
|opis herbu =
Linia 10:
|opis faksymile =
|dewiza =
|1. tytuł = [[Lista książąt Liechtensteinu|Książę Liechtensteinu]]
|1. od = 20 kwietnia 1836
|1. do = 12 listopada 1858
|1. koronacja =
|1. poprzednik = [[Jan I Liechtenstein|Jan I]]
|1. następca = [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]]
|dynastia = [[Liechtensteinowie]]
|data urodzenia = 25 maja 1796
|miejsce urodzenia = [[Wiedeń]]
|data śmierci = 12 listopada 1858
|miejsce śmierci = [[Lednice]]
|przyczyna śmierci =
|data pogrzebu =
|miejsce spoczynku = Krypta rodowa Liechtensteinów w [[Vranov (powiat Brno)|Vranov]]
|ojciec = [[Jan I Liechtenstein]]
|matka = [[Józefa Fürstenberg-Weitra]]
|rodzeństwo =
|1. związek z = [[Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau]]
|1. związek od = 8 sierpnia 1831
|1. związek do = 12 listopada 1858
|1. dzieci = Maria, Karolina, Zofia, Alojza, Ida, [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]], Franciszka, Henrietta, Anna, Teresa, [[Franciszek I Liechtenstein|Franciszek I]]
|odznaczenia = {{order|OG}} {{order|OZR|A}} {{order|OŚSA|KW}} {{order|OBP|II}}
|commons = Category:Alois II. von Liechtenstein
|wikiźródła =
|wikicytaty =
}}
'''Alojzy II Liechtenstein''', właśc. '''Aloys Maria Josef Johann Baptista Joachim Philipp Nerius von und zu Liechtenstein''' (ur. [[25 maja]] [[1796]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[12 listopada]] [[1858]] w [[Lednice|Lednicach]]) – [[Lista książąt Liechtensteinu|książę Liechtensteinu]] w latach 1836-1858, tytularny [[Księstwo karniowskie|książę karniowski]] i [[Księstwo opawskie|opawski]], hrabia Rietbergu.
== Życiorys ==
Alojzy Józef przyszedł na świat w [[Wiedeń|Wiedniu]] [[25 maja]] [[1796]] roku jako pierwszy syn księcia [[Jan I Liechtenstein|Jana I]] i jego żony [[Józefa Fürstenberg-Weitra|Józefy Zofii von Fürstenberg-Weitra]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Fürstenberg-Weitra, Josepha Sophie Landgräfin zu – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/F%C3%BCrstenberg-Weitra,_Josepha_Sophie_Landgr%C3%A4fin_zu |język = de}}</ref>. Edukację młodego księcia powierzono najpierw [[Ksiądz|księdzu]] Abbému Wernerowi, a w późniejszych latach kształcili go znani uczeni [[agronom]] Leopold Trautmann oraz [[filozof]] i językoznawca [[Friedrich Schlegel|Friedrich von Schlegel]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Liechtenstein, Alois II. Josef von – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Liechtenstein,_Alois_II._Josef_von |język = de}}</ref><ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Century: 19. Jahrhundert |data dostępu = 2021-08-27 |url = https://fuerstenhaus.li/die-biographien-aller-fuersten/19-jahrhundert/ |język = de-DE}}</ref>. Po ukończeniu nauki wybrał się na podróż po Europie, odwiedzając Sycylię i Maltę<ref name=":0" />. Rok później wybrał się do Szwajcarii oraz po raz pierwszy do Liechtensteinu, gdzie spędził kilka dni na polowaniu<ref name=":0" />. W następnych latach odwiedził jeszcze Anglię i Szkocję.
[[8 sierpnia]] [[1831]] wziął ślub z [[Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau|Franciszką Kinsky von Wchinitz und Tettau]]<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Liechtenstein, Franziska von – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Liechtenstein,_Franziska_von |język = de}}</ref>. Miał z nią jedenaścioro dzieci, w tym dwóch synów<ref>{{Cytuj |tytuł = Alois II. von und zu Liechtenstein |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = geneee.org |url = https://geneee.org/alois/von+und+zu+liechtenstein/2?lang=pl}}</ref>:
* księżniczka Maria (ur. 1834)
* księżniczka Karolina (ur. 1836)
* księżniczka Zofia (ur. 1837)
* księżniczka Alojza (ur. 1838)
* księżniczka Ida (ur. 1839)
* książę [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]] (ur. 1840) – [[Lista książąt Liechtensteinu|książę Liechtensteinu]] w latach 1858-1929.
* księżniczka Franciszka (ur. 1841)
* księżna Henrietta (ur. 1843) – żona księcia Alfreda Liechtensteina, matka [[Alojzy Liechtenstein|Alojzego Liechtensteina]].
* księżniczka Anna (ur. 1846)
* księżniczka Teresa (ur. 1850) – księżniczka bawarska.
* książę [[Franciszek I Liechtenstein|Franciszek I]] (ur. 1853) – [[Lista książąt Liechtensteinu|książę Liechtensteinu]] w latach 1929-1938.
Po śmierci jego ojca [[Jan I Liechtenstein|Jana I]] [[20 kwietnia]] [[1836]] roku przejął władzę jako ''Alojzy II'', w wieku 40 lat<ref name=":0" />. Zajmował się przede wszystkim sprawami [[Gospodarka|gospodarczymi]] a w szczególności [[Rolnictwo|rolnictwem]]. Przez lata zyskał [[Renoma|renomę]] specjalisty w dziedzinie [[Gospodarka|gospodarki]]<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Należał do towarzystwa rolniczego w [[Wiedeń|Wiedniu]] w latach 1849-1858 i pod jego przewodnictwem został ono zreorganizowane<ref name=":0" />.
Od kiedy [[Liechtenstein]] został przyjęty do [[Związek Reński|Związku Reńskiego]] w 1806 roku, wzrosło zainteresowanie książąt ich [[Suwerenność|suwerenną]] ziemią, co było widoczne również podczas panowania Alojzego II. Angażował się w sprawy społeczne m.in. otwierając sierociniec i fundusz dla ubogich<ref name=":0" />. Ponadto za jego panowanie we współpracy z kantonem [[Sankt Gallen]] [[Regulacja rzeki|uregulowano]] [[Ren]]. W 1852 roku zawarł [[Unia celna|umowę celną]] z [[Austria|Austrią]], co zakończyło izolację gospodarczą niewielkiego [[Księstwo Liechtenstein|Księstwa]]<ref name=":0" />. W 1842 roku jako pierwszy panujący monarcha w historii odwiedził [[Liechtenstein]]<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Po [[Powódź|powodzi]] z 1846 odwiedził swój kraj ponownie i zaangażował się w pomoc poszkodowanym<ref name=":0" />.
W polityce wewnętrznej [[Liechtenstein|Liechtensteinu]] prezentował postawę raczej [[Konserwatyzm|konserwatywną]] i nie był zwolennikiem [[Reforma|reformowania]] kraju. Odrzucił postulaty delegacji [[Peter Kaiser (historyk)|Petera Kaisera]] w 1840 roku. Kiedy jednak w 1848 roku w [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckim]] wybuchła [[rewolucja marcowa]], Alojzy był zmuszony do podjęcia [[Rokowania|rokowań]], aby nie wybuchły [[zamieszki]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Revolution 1848 – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Revolution_1848 |język = de}}</ref>. Rozlewowi krwi zapobiegły również działania lokalnego działacza Petera Kaisera<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Verfassung – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Verfassung#Verfassungsauseinandersetzungen_1848_49 |język = de}}</ref>. Efektem było wydanie tymczasowej bardziej liberalnej [[Konstytucja Liechtensteinu|konstytucji]] 7 marca 1849 r., jednak kiedy sytuacja się uspokoiła po niespełna trzech latach zniósł nowy dokument i powrócił do starego [[Monarchia absolutna|absolutystycznego]] prawa<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Absolutismus – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Absolutismus |język = de}}</ref>. W latach pięćdziesiątych [[Liechtensteińczycy]] dalej domagali się zmian, ale najważniejsze problemy rozwiązał dopiero syn Alojzego [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II]], który z mniej konserwatywnym podejście zreformował kraj.
Jako suweren Domu Książęcego Alojzy II wzbogacił zbiory książęce o wiele dzieł austriackich<ref name=":0" />. Był ważnym [[Mecenas sztuki|mecenasem sztuki]], wspierając finansowo wiele stowarzyszeń kulturalnych. Angażował się w pomoc ofiarom [[Klęska żywiołowa|klęsk żywiołowym]] na [[Węgry|Węgrzech]], w [[Czechy|Czechach]], [[Lombardia|Lombardii]]-[[Wenecja|Wenecji]] i [[Hamburg|Hamburgu]]<ref name=":0" />. Wyremontował niektóre rezydencje książęce m.in. Pałac Liechtensteinów w [[Wiedeń|Wiedniu]] czy [[zamek w Lednicach]]. Jednymi z jego największych zainteresowań były [[wyścigi konne]] i [[Polowanie|polowania]]<ref name=":0" />.
Przez dziesięć ostatnich lat życia ciężko chorował i przebywał w [[Uzdrowisko|uzdrowiskach]]. Ostatecznie zmarł [[12 listopada]] [[1858]] roku w [[Lednice|Lednicach]] na chorobę [[Pęcherz moczowy|pęcherza]]<ref name=":0" />, przekazując władzę swojemu synowi [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Janowi II]].
== Przypisy ==
| |||