Wielkie odkrycia geograficzne: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnie 2 zmiany treści (wprowadzone przez 95.172.184.142 oraz 178.42.249.26) i przywrócono wersję 64337482 autorstwa Muzyk98 / eksperyment? Znacznik: Ręczne wycofanie zmian |
drobne redakcyjne |
||
Linia 8:
== Tło historyczne ==
=== Średniowieczna geografia i nawigacja ===
Warunkiem wielkich odkryć geograficznych była rozbudzona ciekawość, chęć podróżowania o na wpóławanturniczym charakterze oraz wiedza geograficzna i warunki techniczne, które umożliwiałyby daleką eksplorację podróżniczą. Wszystkie te warunki zostały spełnione
Wiedza geograficzna [[Europa Zachodnia|Europy Zachodniej]] wczesnego średniowiecza nie wyszła poza osiągnięcia [[Klaudiusz Ptolemeusz|Ptolemeusza]] i [[Strabon]]a, i podobnie jak wiedza starożytna miała częściowo charakter legendarny.
[[Geografia]] i [[kartografia]] jako nauka we wczesnym średniowieczu nie istniały. Mapy miały charakter symboliczny i służyły celom dydaktyczno-teologicznym ([[Mappa mundi|Mappae mundi]]). Jednak elity intelektualne średniowiecza przechowały starożytną wiedzę o kulistości ziemi, rozpowszechnionej przez najpopularniejszy podręcznik astronomii [[Sacrobosco|Johannesa de Sacrobosco]] „Tractatus de Sphaare” wydany ok. 1250 r., a szczególnie przez poczytne w późnym średniowieczu dzieło kardynała [[Pierre d’Ailly|Pierre’a d’Ailly]] „Imago mundi”, wyd. w 1410. Kluczowy dla dalekich podróży był rozwój kartografii. Od XIII wieku zaczęto sporządzać niezwykle dokładne mapy wybrzeży, zaopatrzone w pierwsze siatki kartograficzne, tzw. [[portolan]]y. W przeciwieństwie do wcześniejszych map miały one charakter praktyczny. Początkowo opisywały one wybrzeża [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]], potem [[Morze Czarne|Morza Czarnego]] i Europy Północnej<ref>{{cytuj |autor = Silvio A. Bedini |rozdział = Portolan chart|redaktor=Joseph R. Strayer |tytuł = Dictionary of the Middle Ages |wydawca = Charles Scribner’s Sons |miejsce = New York |data = 1988 |wolumin = 10|s=33–35}}</ref>.
Linia 15:
{{Osobny artykuł|Odkrycia i badania Afryki}}
Od XIII wieku wraz z rozwojem miast i handlu nastąpił ogromny postęp w dziedzinie [[żegluga|żeglugi]]. Wyprawy oceaniczne nie były możliwe na łodziach wiosłowych, w których stosunek ilości załogi (głównie wioślarzy) do objętości kadłuba nie pozwalał na zgromadzenie na statku dostatecznej ilości zaopatrzenia. Do rewolucyjnych zmian doszło
W dziedzinie [[nawigacja|nawigacji]] postęp również nastąpił od wieku XIII. Wykorzystując znaną [[Arabowie|Arabom]] (lub odkrytą samodzielnie) [[igła magnetyczna|igłę magnetyczną]], osadzono ją w skrzynce, konstruując [[busola|busolę]], co umożliwiło utrzymywanie kursu niezależnie od widoku gwiazd. Wykorzystywano znany [[Starożytna Grecja|starożytnym Grekom]] [[Kwadrant (instrument)|kwadrant]] i [[astrolabium]] do mierzenia odległości kątowych między horyzontem a ciałami niebieskimi, co pozwalało na określenie [[szerokość geograficzna|szerokości geograficznej]]. Najwięcej kłopotów sprawiał pomiar czasu, niezbędny do ustalania [[długość geograficzna|długości geograficznej]], do którego nadal stosowano w nawigacji [[klepsydra|klepsydrę]]. Niewiele dawało to jednak podczas żeglugi na nieznanych wodach. Tutaj najcenniejszym kapitałem była zgromadzone przez pojedynczych żeglarzy wiedza i doświadczenie praktyczne, dotyczące wiatrów, prądów czy pogody.
|