Wikipedia

Dynastia Qing: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Linia 43:
W oparciu o nowe odkrycia [[Źródła historyczne|źródłowe]], pod koniec XX wieku w [[Historiografia|historiografii]] zaczęła przeważać krytyka poglądu, zgodnie z którym historię nowożytnych Chin można przedstawić jako dzieje ''chińskiej odpowiedzi na Zachód''. Badacze zaczęli koncentrować się na wewnętrznej historii kraju. Zaczęto ponownie badać epokę Qing jako spójną całość historyczną i polityczną, a reakcję Chin na działania państw Zachodu traktować jako mało znaczące zawirowania{{odn|Rowe|2009| s = 3}}. Rozpoczęto też badania nad wpływem państwa Qing na Europę, zwłaszcza w okresie [[Oświecenie (epoka)|oświecenia]]. Wpływ ten był najbardziej znaczący w myśli [[Politologia|politycznej]] i [[Filozofia|filozoficznej]], a także w [[Sztuka użytkowa|sztuce użytkowej]]{{odn|Fairbank|1996| s = 137}}. Niezbadane pozostaje oddziaływanie misji [[Jezuici|jezuickiej]] w [[Pekin]]ie na rządy Qing. Jezuici opublikowali po chińsku ponad sto traktatów poświęconych [[Cywilizacja zachodnia|zachodniej]] [[Nauka|nauce]] i [[Technika|technice]], poczynając od przekładu ''[[Elementy Euklidesa|Elementów]]'' [[Euklides]]a{{odn|Fairbank|1996| s = 137}}.
 
Wraz z sukcesem ekonomicznym [[Republika Chińska|Tajwanu]] i [[Maoizm|postmaoistowskich]] [[Chińska Republika Ludowa|Chin kontynentalnych]], w nauce tych krajów stopniowistopniowo odrzucano [[Narracja (retoryka)|narrację]] o porażce polityki dynastii Qing. Badania amerykańskich i chińskich [[Historia gospodarcza|historyków gospodarki]] wykazały, że [[Produkt krajowy brutto|średni poziom życia]] w państwie Qing był porównywalny lub nawet wyższy od średniego standardu życia w [[Europa|Europie]] czy [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]] dla tego samego okresu{{odn|Rowe|2009| s = 3–4}}. Szczególną rolę w ustaleniu tego faktu odegrali uczeni z tak zwanej szkoły kalifornijskiej, {{Link-interwiki|pl= Kenneth Pomeranz|język = en|tam=Kenneth Pomeranz|tekst=Kenneth Pomeranz}} i {{Link-interwiki|pl= Roy Bin Wong|język = en|tam=Roy Bin Wong|tekst=Roy Bin Wong}}. Badacze ci wykazali, że w odniesieniu do istotnych czynników [[Ekonomia|ekonomicznych]] – takich jak [[demografia]], [[Akumulacja (ekonomia)|akumulacja]] [[Kapitał (ekonomia)|kapitału]], [[Zarządzanie zasobami ludzkimi|organizacja pracy]], [[Rynek (ekonomia)|rynek]], [[Rolnictwo|produkcja rolna]], [[konsumpcja]], a także [[technologia]] – Chiny i Europa były mniej więcej na równym poziomie przed okresem modernizacji{{odn|Moll|2018| s = 23–24}}. Zwłaszcza Chińczycy z XVIII wieku żyli lepiej, zdrowiej i bezpieczniej, niż w jakimkolwiek wcześniejszym okresie historii ich państwa{{odn|Guy|2017| s = 5}}. Pytanie „dlaczego nie było [[kapitalizm]]u ani [[Industrializacja|industrializacji]] w dziewiętnastowiecznych Chinach?” zaczęło być postrzegane jako oparte na błędnych, a nawet fałszywych założeniach{{odn|Rowe|2009| s = 4}}. Również historycy krytyczni wobec ustaleń szkoły kalifornijskiej, przestali postrzegać państwo Qing jako okres stagnacji gospodarczej i przyznali, że wniosło ono pozytywny wkład w rozwój Chin{{odn|Moll|2018| s = 24}}.
 
W głównym nurcie [[Historiografia|historiografii]] chińskiej XXI wieku, okres Qing nie jest rozumiany jako końcowy etap rozwoju tradycyjnych Chin, ale jako początek okresu modernizacji. Po roku 1644 [[Historia Chin|cesarstwo chińskie]] osiągnęło szczyt rozwoju terytorialnego i ekonomicznego. Jego władcy powołali wiele instytucji administracyjnych, społecznych i kulturowych, które ukształtowały chińską historię aż po wieki XX i XXI{{odn|Mühlhahn|2019| s = 2}}. Badacze, który przesuwają powstanie nowożytnych Chin na rok 1644, uznają [[Teoria modernizacji|modernizację]] nie za [[Kategoria semantyczna|kategorię]] absolutną, ale raczej jako ewoluujący [[Konstruktywizm społeczny|konstrukt społeczny]], obejmujący tworzenie nowych instytucji oraz mobilizację pewnych specyficznych lokalnych zasobów instytucjonalnych, interesów politycznych i planów gospodarczych. Chińscy historycy nie zakładają, że istnieje jeden, uniwersalny model [[Nowożytność|nowożytności]]. Taka koncepcja – ich zdaniem – błędnie opisywałaby procesy historyczne toczące się poza [[Europa|Europą]] i [[Stany Zjednoczone|Stanami Zjednoczonymi]]. Chińskie poszukiwania alternatyw i wariantów modernizacji przeciwstawiają oni dominującym i prostym, [[Cywilizacja zachodnia|zachodniocentrycznym]] koncepcjom nowoczesności{{odn|Mühlhahn|2019| s = 3}}.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Dynastia_Qing”