Tercjarze: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Redakcyjne, linki |
|||
Linia 1:
'''Tercjarze''' (od [[łacina|łac.]] ''tertius'' - trzeci, w domyśle ''ordo'' - [[zakon]]) – członkowie stowarzyszeń religijnych działających w łonie [[Kościół łaciński|Kościoła rzymskokatolickiego]], których ideały, duchowość, struktura i własna ([[Reguła zakonna|reguła]]), bazują na jednej z duchowości istniejących w Kościele instytutów zakonnych (m.in.: [[I Zakon franciszkański|franciszkanów, franciszkanów konwentualnych, kapucynów]], [[Minimici|minimitów]], [[Dominikanie|dominikanów]], [[Karmelici|karmelitów]], [[Karmelici bosi|karmelitów bosych]], [[Trynitarze|trynitarzy]], [[
Za założyciela pierwszego, istniejącego do dzisiaj zakonu tercjarskiego, uważany jest tradycyjnie św. [[Franciszek z Asyżu]], który w 1221 ''Listem do wiernych'' zapoczątkował ideę życia [[Ewangelia|Ewangelią]] w stanie świeckim na podobieństwo zakonników. Pierwsze grupy ludzi świeckich pragnących realizować ideały franciszkańskie ''[[Pax et Bonum]]'' (pl. ''Pokój i Dobro''), zwano początkowo ''[[Franciszkański Zakon Świeckich|Braćmi i Siostrami od Pokuty]]''. Grupy te oficjalnie zostały uznane jako zakon z własną ''Regułą Zakonu Pokuty'', zatwierdzoną w [[1289]] przez [[Mikołaj IV (papież)|Mikołaja IV]]. W podobny sposób wyłonili się ''[[Świeccy dominikanie|dominikanie świeccy]]'', posiadający własną Regułę od 1285, a zatwierdzoną przez [[Innocenty VII|Innocentego VII]] w 1405. W późniejszych wiekach wszystkie zakony ścisłe dostały pozwolenie od Kościoła w specjalnych bullach ([[Innocenty VII]], [[Marcin V]], [[Juliusz II]]) na zakładanie swoich trzecich (świeckich) zakonów. Karmelici ustanowili tercjarzy karmelitańskich za pozwoleniem [[Mikołaj V|Mikołaja V]] w [[1452]], a karmelici bosi w [[1593]]. Podobnie postąpili trynitarze, którzy zorganizowali swoich tercjarzy [[Trójca Święta|Trójcy Św.]] w [[1584]].
Jeszcze przed formalnym powstaniem największych trzecich zakonów: franciszkańskiego i dominikańskiego w [[XIII wiek]]u, istniała w Kościele katolickim instytucja oblatów benedyktyńskich. Byli to wierni świeccy, którzy składali przyrzeczenia: ''akt [[Oblacja|oblacji]]'' - poświęcenia się Bogu, żyjąc zgodnie z duchem [[Reguła św. Benedykta|Reguły św. Benedykta]] w swoim świeckim stanie. Oblaci benedyktyńscy byli duchowo włączeni do autonomicznej wspólnoty mniszej w [[Opactwo|opactwie]] benedyktyńskim w którym złożyli ''oblację'' i uważani byli przez [[zakon mniszy|mnichów]] za świeckich członków monastycznej wspólnoty, ponieważ nie stanowili oddzielnego ''trzeciego zakonu'' z własną odrębną regułą i przełożonymi.
Niewątpliwie jedną z przyczyn dla których katolicy świeccy w okresie [[Średniowiecze|Średniowiecza]] tak bardzo licznie wstępowali do ''trzecich zakonów'' był fakt, że ówcześni tercjarze cieszyli się przywilejem wyjęcia spod ewentualnej kary [[Interdykt
Obecnie wspólnoty tercjarzy, mają charakter międzynarodowych [[Publiczne stowarzyszenie wiernych|publicznych stowarzyszeń wiernych]]. Ich członkowie składają przyrzeczenia ([[Łacina|łac.]] ''promissio'') zachowywania w swoim życiu Reguły świeckiego zakonu. Nie zalicza się tych form życia do instytutów zakonnych, ani instytutów świeckich, ponieważ nie składają ślubów ([[Łacina|łac.]] ''votum'') zachowywania rad ewangelicznych, a więc: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa, mimo używania słowa '''zakon''' (''zakon'' - dosłownie: ''prawo'') w nazwie, a jedynie przyrzeczenia, które mają inną rangę i znaczenie w przeciwieństwie do ślubu. (Uwaga: [[Kościół katolicki]] stosuje rozróżnienie między '''ślubami''' (''votum'') zakonnymi prostymi lub uroczystymi, które obowiązują pod [[grzech]]em ciężkim, a '''przyrzeczeniami''' (''promissio'') tercjarskimi lub oblackimi, które nie obowiązują pod grzechem).
Już w [[Średniowiecze|średniowieczu]] niektóre grupy tercjarzy podejmowały decyzję o prowadzeniu regularnego życia zakonnego. Tak powstawały zakony i zgromadzenia, a także instytuty świeckie, nie przechodząc jednak do pierwszego (męskiego) czy drugiego (żeńskiego) zakonu, ale pozostając przy regule trzeciego zakonu. Członkowie tych instytutów składali przyrzeczenia proste (dawniej od razu przyrzeczenia definitywne, zwane wieczystymi, obecnie poprzedzone najpierw przyrzeczeniami czasowymi). [[prawo kanoniczne|Prawo kościelne]] nie uważało ich za prawdziwych zakonników, ponieważ w swoich przyrzeczeniach tercjarskich nie ślubowali zachowywania czystości, posłuszeństwa i ubóstwa, a jedynie przyrzekali zachowywać w swym życiu ''Regułę trzeciego zakonu''. Dopiero z początkiem [[XX wiek]]u [[Stolica Apostolska]] dała im status instytutów zakonnych pod warunkiem składania przez ich członków ślubów prostych i agregacji do zakonu mającego śluby uroczyste (w praktyce: pierwszego zakonu o określonej duchowości, np. [[Duchowość franciszkańska|franciszkańskiej]]). Obecnie rzadko używa się do członków tych instytutów nazwy '''tercjarz''', ale stosuje się niekiedy w nazwie zakonu termin [[Trzeci Zakon Regularny]].
'''Znani tercjarze''': bł. Luchezjusz z Poggibonsi i bł. Buonadonna z Poggibonsi (''Pierwsi tercjarze''), św. [[Elżbieta z Turyngii|Elżbieta Węgierska]] i św. [[Ludwik IX Święty]] (''Patroni trzeciego zakonu''), św. [[Marcin de Porrès]] (''Patron sprawiedliwości społecznej''), św. [[Aniela z Foligno]] (''Mistrzyni teologów''), św. [[Małgorzata z Kortony]] (''Patronka fałszywie oskarżonych''), bł. [[Ludwika Albertoni]] (''Dobra matka''), św. [[Jan Maria Vianney]] (''Patron proboszczów''), bł. [[Rajmund Llull]] (''Doktor oświecony''), [[André Ampère]], [[Alessandro Volta]], [[Luigi Galvani]], św. [[Elżbieta Aragońska (królowa Portugalii)|Izabela (Elżbieta) Aragońska (królowa Portugalii)]], bł. [[Aniela Salawa]] (''Patronka trzeciego zakonu w Polsce''), św. [[Katarzyna z Genui]], św. [[Róża z Viterbo]], św. [[Iwo z Bretanii]], [[Święty Roch]], św. [[Katarzyna ze Sieny]] (''Patronka Europy''), św. [[Róża z Limy]] (''Patronka Ameryki''), bł. [[Piotr Jerzy Frassati]], bł. [[Anna Maria Taigi]], bł. [[Elżbieta Canori Mora]], bł. [[Józefa Naval Girbès]], św. [[Adam Chmielowski|brat Albert]], bł. [[Pius IX]], św. [[Pius X]], św. [[Jan XXIII]].
Linia 25:
* [http://www.franciszkanie.org/swieccy.htm Informacje o tercjarzach franciszkańskich]
{{
[[Kategoria:Stowarzyszenia katolickie|Tercjarze]]
| |||