Róża Etkin: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
RadLes (dyskusja | edycje)
akt. martwego linku
RadLes (dyskusja | edycje)
Linia 15:
|gatunek = [[muzyka poważna]]
|zawód = [[Pianista|pianistka]],<br />[[Muzyka kameralna|kameralistka]],<br />[[Nauczyciel|pedagog]]
|aktywność = 1920–1939
|wytwórnia płytowa =
|powiązania =
Linia 52:
W stolicy Niemiec poznała architekta i rzeźbiarza [[Ryszard Moszkowski|Ryszarda Moszkowskiego]] (bratanka pianisty i kompozytora [[Maurycy Moszkowski|Maurycego Moszkowskiego]]), z którym wkrótce wzięła ślub{{r|B|C|D}}. Po powrocie do Polski kontynuowała karierę koncertującej pianistki. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] przebywała wraz z mężem w Warszawie (po aryjskiej stronie), gdzie ukrywała się w domach zaprzyjaźnionych Polaków. Zginęła 16 stycznia 1945 w niewyjaśnionych okolicznościach{{r|D}}. Według relacji niektórych świadków, zabił ją granat wrzucony do piwnicy{{r|D}}. Według innych, kryjówkę Moszkowskich zdradził dym z rozpalonego piecyka{{r|D}}. Niemcy najprawdopodobniej aresztowali ukrywające się w bunkrze małżeństwo i rozstrzelali na [[Żoliborz]]u{{odn|Dybowski|2005|s=44}}{{r|C}}.
 
== Repertuar i dyskografia ==
W jej repertuarze pianistycznym znalazły się dzieła: Johanna Sebastiana Bacha, [[Ludwig van Beethoven|Ludwiga van Beethovena]], [[Piotr Czajkowski|Piotra Czajkowskiego]], [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]], Ferenca Liszta, [[Felix Mendelssohn-Bartholdy|Felixa Mendelssohn-Bartholdy'ego]], [[Wolfgang Amadeus Mozart|Wolfganga Amadeusa Mozarta]], [[Robert Schumann|Roberta Schumanna]], [[Johannes Brahms|Johannesa Brahmsa]], czy też [[Maurice Ravel|Maurice Ravela]]a, [[Aleksandr Skriabin|Aleksandra Skriabina]], Siergieja Rachmaninowa (''[[II koncert fortepianowy (Rachmaninow)|II koncert fortepianowy c-moll op. 18]]'' i ''III koncert fortepianowy d-moll op. 30''), [[Karol Szymanowski|Karola Szymanowskiego]] (''Wariacje na polski temat ludowy h-moll op. 10'', ''12 Etiud op. 33'' i ''20 Mazurków op. 50'') i [[Bronisław Kaper|Bronisława Kapera]] (m.in. ''Sonata fortepianowa''){{r|B|E|C}}{{odn|Dybowski|2005|s=43}}.
 
Z pozostawionych przez nią nielicznych nagrań wydano kilka płyt z utworami wykonywanymi również przez innych pianistów.
Linia 78:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name=A>{{Cytuj stronę | url =https://www.geni.com/people/Rosa-Etkin-Moszkowska/6000000053700964149 | tytuł =Rosa Etkin-Moszkowska (Etkin) | autor = | data = | praca = | opublikowany =geni.com | strony = | język = | data dostępu =2019-01-02 | archiwum = | zarchiwizowano = }}</ref>
<ref name=B>{{Cytuj stronę | url =http://pl.chopin.nifc.pl/chopin/persons/text/id/24 | tytuł =Osoby związane z Chopinem. Róża Etkin | autor =Stanisław Dybowski | data = | praca =Narodowy Instytut Fryderyka Chopina | opublikowany =pl.chopin.nifc.pl | język = | data dostępu =2018-01-30 | archiwum = | zarchiwizowano =}}</ref>
<ref name=C>{{Cytuj stronę | url =http://www.jhi.pl/psj/Etkin-Moszkowska_Roza | tytuł =Etkin-Moszkowska Róża | autor =Marian Fuks | data = | praca =Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma | opublikowany =jhi.pl | strony = | język = | data dostępu =2019-01-02 | archiwum =https://web.archive.org/web/20200805222949/http://www.jhi.pl/psj/Etkin-Moszkowska_Roza | zarchiwizowano =2020-08-05 }}</ref>
<ref name=D>{{Cytuj stronę | url =https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/5879-etkin-roza | tytuł =Etkin Róża | autor = | data = | praca =Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN | opublikowany =sztetl.org | strony = | język = | data dostępu =2019-01-02 | archiwum = | zarchiwizowano = }}</ref>
<ref name=E>{{Cytuj stronę | url =https://www.forte-piano-pianissimo.com/Roza-Etkin.html | tytuł =ROZA ETKIN-MOSKOWSKA. Polish pianist (1908 - 1945) | autor = | data = | praca = | opublikowany = forte-piano-pianissimo.com | strony = | język =en | data dostępu =2019-01-02 | archiwum = | zarchiwizowano = }}</ref>
<ref name=KP30>{{Cytuj pismo | nazwisko = | imię = | tytuł =Rozstrzygnięcie konkursu Chopinowskiego | url =http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=304609&from=publication | czasopismo =Kurjer Poranny | wolumin =Nr 30 | wydanie = | strony =5 | data =1927-01-30 | wydawca =Feliks Fryze | miejsce =Warszawa | issn = | oclc =883555437 | cytat = | język = | data dostępu = 2019-01-21 }}</ref>
<ref name=IR>{{Cytuj pismo | nazwisko = | imię = | tytuł =Z muzyki. Laureaci konkursu im. Chopina Róża Etkinówna i Leopold Szpinalski | url =http://bc.wimbp.lodz.pl/dlibra/docmetadata?id=23297&from=publication | czasopismo =Ilustrowana Republika | wolumin =Nr 40 | wydanie = | strony =6 | data =1927-02-10 | wydawca =Leszek Kirkien, Władysaw Polak | miejsce =Łódź | issn = | oclc =864850738 | cytat = | język = | data dostępu = 2019-01-22 }}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | autor =Leon Tadeusz Błaszczyk | tytuł =Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX i XX wieku. Słownik biograficzny. (PDF) | url =http://web.archive.org//web/20201030173228/https://docplayer.pl/storage/48/24819973/1604082683/wcRDx5lZoBwvWMEZlKTZ5w/24819973.pdf | wydanie = | wydawca =Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce | miejsce =Warszawa | data =2014 | strony =63 | tom = | tytuł tomu = | część = | tytuł części = | seria = | isbn =9788393973514 | oclc =942317215 | lccn = | doi = | cytat = | język = }}
* {{Cytuj książkę | nazwisko =Dybowski | imię =Stanisław | autor = | tytuł = Laureaci Konkursów Chopinowskich w Warszawie (z dyskografią) | url = | wydanie = | wydawca =Przedsiębiorstwo Muzyczne Selene | miejsce =Warszawa | data =2005 | strony = 41–44 | tom = | tytuł tomu = | część = | tytuł części = | seria = | isbn =839105151X | oclc =68802269 | lccn = | doi = | cytat = | język = | odn =tak}}
* {{Cytuj książkę | url = | nazwisko =Wysocki | imię =Stefan | autor = | tytuł =Wokół Konkursów Chopinowskich | wydawca =Wydawnictwa Radia i Telewizji | wydanie =2 | miejsce =Warszawa | data =1987 | seria = | tom = | część = | strony = | język = | isbn =8321204430 | oclc =749899851 | odn =tak}}