Jan Mierzycan: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
PBbot (dyskusja | edycje)
grupowanie przypisów
drobne redakcyjne
Linia 6:
|zwycięstwa = bitwa pod Studziankami
|grafika = Piotr Zaremba i general Mierzycan.jpg
|opis grafiki = genGen. Jan Mierzycan (z lewej), 15 lipca 1945 r.
|stopień grafika = Naramiennik Generał brygady land.png
|stopień = [[generał brygady]]<br>[[Plik:CCCP army Rank general-major infobox.svg|50px]] [[generał major]]
|data urodzenia = [[14 stycznia]] [[1910]]
|miejsce urodzenia = [[Dniepr (miasto)|Dniepropietrowsk]]
|data śmierci = [[7 czerwca]] [[1950]]
|miejsce śmierci = [[Moskwa]]
|lata służby = [[1932]]–[[1950]]1932–1950
|siły zbrojne = [[Plik:Red Army Badge.svg|15px]] [[Armia Czerwona]]<br>[[Plik:Orzeł LWP.jpg|15px]] [[Ludowe Wojsko Polskie|Wojsko Polskie]]<br>[[Plik:Communist star with golden border and red rims.svg|15px]] [[Armia Radziecka]]
|jednostki = [[1 Warszawska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte]],<br>[[3 Armia Wojska Polskiego]],<br>[[2 Armia Wojska Polskiego]]
Linia 32:
== Życiorys ==
[[Plik:Могила генерал-майора Ивана Межицана.JPG|thumb|Grób gen. Jana Mierzycana]]
Syn ślusarza Józefa (według niepotwierdzonych danych zesłańca po Rewolucji w[[Rewolucja 1905 roku|rewolucji w 1905]] w [[Łódź|Łodzi]]) i Emilii Węgrowicz. Po śmierci rodziców wychowywał się przez 2dwa lata w domu dziecka. W latach [[1924]]–[[1930]]1924–1930 pracował jako kowal, od [[1930]] był technikiem w fabryce metalowej im. Klimenta Woroszyłowa i członkiem rady zakładowej. W [[1932]] roku ukończył wieczorowe studia w instytucieInstytucie metalurgicznymMetalurgicznym (politechnice) w Dniepropietrowsku. Od 1932 roku w Armii Czerwonej, w [[1934]] ukończył szkołę oficerską w [[Kijów|Kijowie]]. W latach [[1934]]–[[1936]]1934–1936 dowódca plutonu czołgów, [[1936]]–[[1937]]w latach 1936–1937 zastępca szefa sztabu 134 brygady pancernej w Kijowie, a w latach 1937-[[1938]] zastępca szefa oddziału operacyjnego. W okresie od lutego 1938 do grudnia [[1939]] szef tego oddziału (być może z przerwami).
 
Brał udział w [[Wojna zimowa|wojnie radziecko-fińskiej]] jako dowódca 13 batalionu czołgów. 3 lutego [[1940]] został ciężko ranny pod [[Wyborg]]iem. Po wyleczeniu został szefem oddziału operacyjnego w sztabie 3 Dywizji Pancernej stacjonującej w [[Ługa|Łudze]], potem skierowany na studia do Akademii Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych im. J. Stalina w [[Moskwa|Moskwie]], które przerwał [[atak Niemiec na ZSRR]] w czerwcu [[1941]]. Według innych danych{{doprecyzuj|data=2015-11|jakich?}} studia w AWPiZ odbywał w latach 1938–391938–1939, być może podczas przerwy w służbie w 134 brygadzie pancernej.
 
Od lipca do września 1941 był zastępcą szefa sztabu 3 Dywizji Pancernej, następnie szefem sztabu 229 Dywizji Strzelców. Od grudnia 1941 major. Od marca [[1942]] szef sztabu 105 Brygady Pancernej, która w październiku 1942 roku została przemianowana na 8 Gwardyjską Brygadę Pancerną. Od kwietnia 1942 podpułkownik. Od stycznia do maja 1943 zastępca dowódcy 8 Gwardyjskiej Brygady Pancernej. Od 14 lipca do 9 sierpnia [[1943]] roku dowodził 155 Samodzielną Brygadą Pancerną w walkach nad [[Wołchow (miasto)|Wołchowem]]. W Armii Czerwonej uczestnik walk pod [[Moskwa|Moskwą]] i [[Bitwa stalingradzka|Stalingradem]], gdzie został ponownie ranny.
 
W sierpniu 1943 roku na własną prośbę<ref>K. Śledziński ''Tankiści. Prawdziwa historia czterech pancernych''</ref> został skierowany do [[Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1943–1944)|Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR]] w stopniu pułkownika. Organizator i pierwszy dowódca (od 10 września 1943 do 11 października 1944) [[1 Warszawska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte|1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte]]. 18 marca [[1944]] roku został mianowany generałem brygady. Dowódca walk na [[przyczółek warecko-magnuszewski|przyczółku warecko-magnuszewskim]] w sierpniu 1944, w [[Bitwa pod Studziankami|bitwie pod Studziankami]], gdzie Brygada odparła przeciwuderzenie niemieckich dywizji: [[1 Dywizja Pancerno-Spadochronowa Hermann Göring|1 Dywizji Pancerno-Spadochronowej "Hermann Göring"]] oraz 19 i 45 Dywizji Grenadierów Pancernych, a później w walkach o [[Warszawa|warszawską]] [[Praga (Warszawa)|Pragę]]. Od wyzwolenia [[Praga (Warszawa)|dzielnicy]] we wrześniu 1944 komendant jej garnizonu.
 
W październiku 1944 został dowódcą Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych [[3 Armia Wojska Polskiego|3 Armii Wojska Polskiego]], a po rezygnacji z jej formowania – przewodniczący Komisji Likwidacyjnej zajmującej się jej rozformowaniem. Od grudnia 1944 dowódca Wojsk Pancernych i Zmotoryzowanych [[2 Armia Wojska Polskiego|2 Armii Wojska Polskiego]]. Dowodził nimi podczas [[Forsowanie Nysy (1945)|forsowania Nysy Łużyckiej]], w walkach na [[Łużyce|Łużycach]], w tym w [[Bitwa pod Budziszynem (1945)|bitwie pod Budziszynem]] oraz w [[operacja praska|operacji praskiej]] w kwietniu–maju [[1945]]. Po powrocie 2 Armii WP do kraju i jej rozformowaniu pod koniec czerwca 1945 został przewodniczącym Centralnej Komisji Osadnictwa Wojskowego z siedzibą w [[Poznań|Poznaniu]]. Od 8 sierpnia 1945 do czerwca 1946 komendant [[Oficerska Szkoła Broni Pancernej|Oficerskiej Szkoły Broni Pancernej]] w [[Modlin]]ie. Od kwietnia do grudnia [[1946]] zastępca ds. liniowych dowódcy [[Warszawski Okręg Wojskowy|Okręgu Wojskowego Nr I]] w [[Warszawa|Warszawie]]. Od grudnia 1946 do marca [[1949]] główny inspektor broni pancernej WP.
 
Był przewodniczącym [[Państwowa Komisja Bezpieczeństwa|Wojewódzkiego Komitetu Bezpieczeństwa w Warszawie]]<ref>[[Bohdan Urbankowski]], Czerwona msza czyli uśmiech Stalina, t. I, Warszawa 1998, s. 631.</ref>. W marcu 1949 powrócił do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i do maja [[1950]] studiował w [[Wojskowa Akademia Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej|Akademii Sztabu Generalnego]]. Był członkiem [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego]].
 
Zmarł w 1950 r. Przyczyny śmierci w młodym wieku nieustalone, być może odnowiły się rany po postrzale z wojny zimowej. Został pochowany w [[Moskwa|Moskwie]], na [[Cmentarz Nowodziewiczy|Cmentarzu Nowodziewiczym]]<ref name="autonazwa1">{{Cytuj | url=https://1941g.wordpress.com/about/генералы-и-адмиралы-м/межицан-иваниосифович1910-1950/ | tytuł=МЕЖИЦАН Иван Иосифович(1910-1950) &#124; Информационный сайт 2<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=1941g.wordpress.com | język=ru | data dostępu=2020-11-15}}</ref>.
 
[[Plik:Droga imienia Jana Mierzycana.JPG|thumb|Tablica upamiętniająca Jana Mierzycana przy drodze jego imienia łączącej Ryczywół ze Studziankami Pancernymi]]
Linia 83:
 
== Życie osobiste ==
Jego rodzice Emilia i Józef byli Polakami, ojciec brał udział w [[Rewolucja 1905 roku|Rewolucjirewolucji 1905w roku1905]], oboje zmarli w 1922 na [[Cholera|cholerę]], gdy ich syn był jeszcze dzieckiem.
 
Jan Mierzycan był żonaty z Serafiną Wiekliczewą. Para miała 3 córki i syna.
Linia 90:
Imię gen. Jana Mierzycana otrzymała droga łącząca wieś [[Ryczywół (województwo mazowieckie)|Ryczywół]] z [[Basinów (powiat kozienicki)|Basinowem]] i [[Studzianki Pancerne|Studziankami Pancernymi]], o które w sierpniu 1944 r. [[bitwa pod Studziankami|ciężkie walki]] toczyli czołgiści i fizylierzy [[1 Warszawska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte|1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte]].
 
Postać pułkownika Tadeusza z serialu [[Czterej pancerni i pies (serial telewizyjny)|Czterej pancerni i pies]] (w [[Czterej pancerni i pies (powieść)|powieści]] generał Jan), wzorowana była na gen. Janie Mierzycanie. W przeciwieństwie do swojego historycznego pierwowzoru fikcyjny dowódca 1 Brygady Pancernej walczył także [[Operacja pomorska#Walki o Gdańsk i Gdynię|na Pomorzu Gdańskim]], a następnie pełnił funkcję "armijnego gospodarza pancernych"<ref>"II światowa", nr 7-8/2016, s. 23.</ref><ref group="uwaga">W okresie przypadającym na marzec–maj 1945 r. Mierzycan zajmował stanowisko dowódcy Wojsk Pancernych i Zmotoryzowanych 2 Armii WP. 1 Brygadę Pancerną objął jesienią jego dotychczasowy zastępca - płk [[Aleksander Malutin]].</ref>.
 
== Bibliografia ==
Linia 121:
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Wojny Ojczyźnianej I klasy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem za Warszawę 1939–1945]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945]]
[[Kategoria:Oficerowie dowództwa 2 Armii Wojska Polskiego]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie]]
[[Kategoria:Polacy i obywatele polscy w Armii Czerwonej (1918–1946)]]
Linia 126 ⟶ 129:
[[Kategoria:Radzieccy oficerowie w ludowym Wojsku Polskim]]
[[Kategoria:Uczestnicy wojny fińsko-radzieckiej]]
[[Kategoria:Radzieccy żołnierze II wojny światowej]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1910]]
[[Kategoria:Zmarli w 1950]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem za Warszawę 1939–1945]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945]]
[[Kategoria:Radzieccy żołnierze II wojny światowej]]
[[Kategoria:Oficerowie dowództwa 2 Armii Wojska Polskiego]]