Johann Gottfried Galle: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne |
m Jest Obserwatorium Paryskie, Obserwatorium Wiedeńskie ... |
||
Linia 21:
[[Plik:Johann-Gottfried-Galle.jpg|mały|Johann Gottfried Galle, 1880]]
[[Plik:Gedenktafel Kirchplatz (Wittenberg) Johann Gottfried Galle.jpg|mały|Tablica pamiątkowa w [[Wittenberga|Wittenberdze]]]]
'''Johann Gottfried Galle''' (ur. [[9 czerwca]] [[1812]] w [[Radis (Kemberg)|Radis]], zm. [[10 lipca]] [[1910]] w [[Poczdam]]ie) – niemiecki [[astronom]], który jako pierwszy świadomie zaobserwował planetę [[Neptun]]. Obserwacji dokonał 23 września 1846 w
== Wczesne lata ==
Galle urodził się w Pabsthaus, 2 km na zachód od [[Radis (Kemberg)|Radis]] w okolicach miejscowości [[Gräfenhainichen]], jako pierwszy syn Marii Henriette z domu Pannier (1790–1839) i Johanna Gottfrieda Gallego (1790–1853), operatora pieca smołowego{{r|bea|mnras}}. Uczęszczał do gimnazjum w [[Wittenberga|Wittenberdze]] i studiował na [[Uniwersytet Humboldtów w Berlinie|Friedrich-Wilhelms-Universität Berlin w]] latach 1830–1833{{r|bea|db}}. Został nauczycielem w Gimnazjum w [[Gubin (Niemcy)|Guben]], ucząc matematyki i [[Fizyka|fizyki]]; później przeniósł się do gimnazjum w Berlinie{{r|db}}.
== Obserwatorium
Galle rozpoczął pracę jako asystent [[Johann Franz Encke|Johanna Franza Enckego]] w 1835, zaraz po ukończeniu budowy nowego Obserwatorium
W 1845 Galle otrzymał tytuł [[Doktor (stopień naukowy)|doktora]]. Jego [[Praca dyplomowa|praca doktorska]] była redukcją i krytyczną dyskusją ocalałych obserwacji [[Ole Rømer]]a, dotyczących tranzytów [[Południk niebieski|południkowych]] [[Gwiazda|gwiazd]] i [[Planeta|planet]] od 20 października do 23 października 1706; reszta prac przepadła w [[Pożar Kopenhagi (1728)|pożarze Kopenhagi w 1728]]{{r|mnras|canada}}.
Linia 36:
W 1847 Galle został wyznaczony na następcę [[Friedrich Wilhelm Bessel|Friedricha Wilhelma Bessela]] na stanowisku dyrektora Obserwatorium w Królewcu. Na początku 1848, zanim nominacja astronoma przez [[Fryderyk Wilhelm IV Pruski|Fryderyka Wilhelma IV]] stała się faktem, Galle wycofał swój wniosek, z powodu intrygi przeciwko niemu prowadzonej przez [[Carl Gustav Jakob Jacobi|Carla Gustava Jacoba Jacobiego]]{{r|konigsberg}}.
== Obserwatorium
W 1851 przeniósł się do [[Wrocław|Breslau (dzisiejszego Wrocławia)]], gdzie objął stanowisko dyrektora tamtejszego obserwatorium astronomicznego, a w 1856 został profesorem astronomii na [[Uniwersytet Wrocławski|Schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität Breslau]]. W tym samym roku ożenił się z Marie Regenbrecht{{r|bea|db}}. Pracował we Wrocławiu przez ponad 45 lat. Został wybrany [[rektor]]em na rok akademicki 1875–1876{{r|rekt}}. We Wrocławiu zajmował się dokładnym wyznaczaniem [[Orbita|orbit]] planet, opracował metody obliczania wysokości [[Zorza polarna|zórz]] i trajektorii [[meteoroid]]ów. Badał [[deszcz meteorytów]], który [[Meteoryt Pułtusk|spadł koło Pułtuska]] w 1868{{r|bea}}. Z pomocą starszego syna Andreasa stworzył katalog komet, który w ostatnim wydaniu z 1894 opisywał parametry 414 znanych obiektów{{r|mnras|bea|db}}. Jego idea wykorzystania obserwacji [[Planetoida|planetoid]] do pośredniego wyznaczenia [[Paralaksa|paralaksy]] Słońca stała się najlepszą metodą obliczania [[Jednostka astronomiczna|jednostki astronomicznej]], aż do wykorzystania obserwacji radioastronomicznych{{r|bea|db|oxford}}. Poza tym zajmował się [[Ziemskie pole magnetyczne|ziemskim polem magnetycznym]] i zjawiskami optycznymi takimi jak [[słońce poboczne]]{{r|db}}. Łącznie opublikował ponad 200 prac.
| |||