Metabolit: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
wstawienie {{Kontrola autorytatywna}} |
Funkcja sugerowania linków: dodane 5 linków. |
||
Linia 2:
'''Metabolit''' – produkt [[metabolizm]]u (przemian chemicznych zachodzących w [[organizm]]ach). Metabolity to [[związki organiczne]] i [[Związki nieorganiczne|nieorganiczne]] produkowane przez [[Komórka|komórki]]. Przyjęto jednak, że określenie to nie dotyczy [[Białka|białek]] i [[Kwasy nukleinowe|kwasów nukleinowych]]. Zwykle pisząc o metabolitach ma się na myśli [[związki niskocząsteczkowe]].
Przyjęło się (zgodnie z sugestią Kössela z 1891 r.) dzielić metabolity na pierwotne (podstawowe składniki komórek, spotykane niemal u wszystkich organizmów) i wtórne (wytwarzane tylko u pojedynczych [[Gatunek (biologia)|gatunków]] lub grup spokrewnionych gatunków, albo tylko w niektórych tkankach lub szczególnych warunkach środowiska){{Fakt|data=2018-05}}. Przykładami wtórnych metabolitów jest [[kauczuk naturalny]] (charakterystyczny dla [[Kauczukowiec brazylijski|kauczukowca brazylijskiego]]), [[pelargonidyna]] (charakterystyczna m.in. dla [[Korona kwiatu|płatków]] pelargonii), [[tomatyna]] (charakterystyczna dla zielonych komórek pomidora) czy [[pisatyna]] (charakterystyczna dla komórek grochu poddanych stresowi). Wtórnym metabolitem nie jest [[sacharoza]], ponieważ wprawdzie znaczne stężenia osiąga tylko w tkankach niektórych roślin (zwł. buraka cukrowego i [[Cukrowiec lekarski|trzciny cukrowej]]), ale w nieco niższych stężeniach występuje praktycznie we wszystkich [[Komórka roślinna|komórkach roślinnych]].
[[Metabolity wtórne]] są często środkami oddziaływania ze środowiskiem ([[substancje semiochemiczne]]) jako:
# [[substancje sygnałowe]] – (np. wabiące [[owady]] zapylacze, zapoczątkowujące wnikanie [[Rhizobium|bakterii brodawkowych]] do korzeni, czy alarmujące dalej położone komórki o pojawieniu się szkodnika czy patogenu),
# [[substancje obronne]] i ochronne – (zwalczające drobnoustroje, utrwalające martwe komórki drewna, chroniące tkanki przed nadmiernym wysychaniem lub oświetleniem). Często wykazujące [[Aktywność biologiczna|aktywność biologiczną]] i wiele poznanych znalazło zastosowanie jako [[lek]]i, [[nutraceutyki]], [[kosmetyki]] lub nawet środki owadobójcze ([[insektycydy]]).
| |||