Chaczkar: Różnice pomiędzy wersjami

Na obszarze Armenii skalne obeliski przy [[źródło|źródłach]] i obeliski związane z państwem [[Urartu]] powstawały jeszcze przed [[Epoka hellenistyczna|epoką hellenistyczną]], a w tej epoce zwyczaj ich stawiania utrwalił się. Na początku IV w. n.e. Armenia przyjęła chrześcijaństwo jako religię panującą i nowo powstające obeliski wykonane w surowym głazie o przypadkowym kształcie zaczęto zdobić wizerunkiem niezdobionego krzyża równoramiennego z rozszerzającymi się, często rozwidlonymi końcówkami ramion. Właściwe chaczkary pojawiająpojawiły się w V-VII w. n.e. i różniąróżniły się od starszych obelisków z krzyżem tym, że krzyż przybieraprzybierał postać tzw. „skrzydlatego krzyża”, tzn. na wszystkich rozszerzających się wierzchołkach krzyża wykuwano ornamenty roślinne, przechodzące u podstawy krzyża w liście palmowe. Poza tym dominującym materiałem stał się znów kamień (przede wszystkim czerwonawy [[Tuf wulkaniczny|tuf]]), a nie drewno jak na początku okresu chrześcijańskiego<ref>Bowsza, s. 66–67.</ref>. Od IX w. blokowi skalnemu, z którego wykonujewykonywało się chaczkar nadajenadawało się kształt prostokątnej, pionowo stojącej płyty. Od XII do XIV w. przypadaprzypadał największy rozkwit sztuki wykonywania chaczkarów i wtedy ostatecznie kształtujekształtował się kanon tej formy. Skrzydlaty krzyż stajestał się nierównoramienny, z dłuższym ramieniem dolnym i zajmujezajmował największą, środkową część płyty, i znajdujeznajdując się w specjalnie wykutej prostokątnej dużej, ale płytkiej niszy. U podstawy krzyża zwykle jestbyła rozeta. Szerokie pasy obramiające z obu boków, z góry i czasami też z dołu niszę tworzątworzyły dodatkowe pola, przy czym najszerszy i najbardziej wystający jest był górny pas. Wszystkie te elementy sąbyły bardzo bogato dekorowane ornamentyką roślinną i/lub figuralną. Na chaczkarze często wykuwano też inskrypcję okolicznościową, upamiętniającą zmarłego lub jakieś wydarzenie<ref>Bowsza, s. 66–68.</ref>.