Wikipedia

Szczuroskoczek dłutozębny: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
PBbot (dyskusja | edycje)
Boty
328 736 edycji
wstawienie {{Kontrola autorytatywna}}
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Znacznik: Link do ujednoznacznienia
Linia 5:
|zoolog = [[Clinton Hart Merriam|Merriam]], 1904
|okres istnienia =
|grafika = Dipodomys-microps.jpg
|opis grafiki =
|typ = [[strunowce]]
Linia 13:
|infragromada = [[łożyskowce]]
|rząd = [[gryzonie]]
|podrząd = [[bobrokształtneSupramyomorpha]]
|infrarząd = [[bobrokształtne]]
|rodzina = [[karłomyszowate]]
|podrodzina = [[szczuroskoczki]]
|rodzaj = [[szczuroskoczek]]
|gatunek = '''szczuroskoczek dłutozębny'''
|synonimy =
* ''D.Perodipus microps levipes'' <{{small>|Merriam, 1904</small>}}{{r|Merriam}}▼
|ranga podtaksonu = [[Podgatunek|Podgatunki]]
|podtaksony = ''zobacz opis w tekście''
* ''D. micropsm. microps'' <{{small>|[[Clinton Hart Merriam|Merriam]], 1904</small>}}▼
* ''D. micropsm. alfredi'' <{{small>|[[Edward Alphonso Goldman|E.A. Goldman]], 1937</small>}}▼
* ''D. micropsm. aquilonius'' <{{small>|Willett, 1935</small>}}▼
* ''D. micropsm. bonnevillei'' <{{small>|E.A. Goldman, 1937</small>}}▼
* ''D. micropsm. celsus'' <{{small>|E.A. Goldman, 1924</small>}}▼
* ''D. micropsm. centralis'' <{{small>|Hall i& Dale, 1939</small>}}▼
* ''D. micropsm. idahoensis'' <{{small>|Hall i& Dale, 1939</small>}}▼
* ''D. micropsm. leucotis'' <{{small>|E.A. Goldman, 1931</small>}}▼
* ''D. m. levipes'' {{small|Merriam, 1904}}
* ''D. micropsm. occidentalis'' <{{small>|Hall i& Dale, 1939</small>}}▼
* ''D. micropsm. preblei'' <{{small>|E.A. Goldman, 1921</small>}}▼
* ''D. micropsm. russeolus'' <{{small>|E.A. Goldman, 1939</small>}}▼
* ''D. micropsm. subtenuis'' <{{small>|E.A. Goldman, 1939</small>}}▼
|status IUCN = LC
|IUCN id = 42603
|wikispecies = Dipodomys microps
|commons = Dipodomys microps
}}
'''Szczuroskoczek dłutozębny'''{{r|Cichocki&inni}} (''Dipodomys microps'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[ssaki|ssaka]] [[rodzina (biologia)|podrodziny]] [[szczuroskoczki|szczuroskoczków]] (Dipodomyinae) w obrębie [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[karłomyszowate|karłomyszowatych]] (Heteromyidae).
'''Szczuroskoczek dłutozębny'''{{r|miiz}} (''Dipodomys microps'') – gatunek [[gryzonie|gryzonia]] z rodziny [[karłomyszowate|karłomyszowatych]]. Występuje w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] na terenie prawie całej [[Wielka Kotlina|Wielkiej Kotliny]], w stanach [[Idaho]] (dolina rzeki [[Raft (rzeka)|Raft]], hrabstwa [[hrabstwo Cassia|Cassia]] oraz [[Hrabstwo Elmore (Idaho)|Elmore]]), [[Oregon]], [[Kalifornia]], [[Utah]], [[Nevada]] i [[Arizona]]. Zachodnią granicę zasięgu wyznaczają góry [[Sierra Nevada (Stany Zjednoczone)|Sierra Nevada]], wschodnią góry [[Wasatch]]. ''Dipodomys microps'' występuje głównie na średnich wysokościach, choć zdarzały się stwierdzenia na wysokości do 3200 m n.p.m. w [[Hrabstwo Inyo|hrabstwie Inyo]].
 
== Zasięg występowania ==
''Dipodomys microps'' występuje na terenach pustynnych dolin, porośniętych głównie zaroślami tworzonymi przez ''[[Atriplex confertifolia]]''. Pojawia się także na terenach porośniętych przez ''[[Coleogyne ramosissima]]''. Preferuje tereny pokryte roślinnością krzewiastą i zwykle unika terenów pokrytych [[wydma]]mi.▼
Szczuroskoczek dłutozębny występuje w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] zamieszkując w zależności od podgatunku{{r|Burgin&inni}}:
* ''D. microps microps'' – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (drenaż rzeki Owens zachodnia część pustyni [[Mojave]], południowa [[Kalifornia]]).
* ''D. microps alfredi'' – zachodnie Stany Zjednoczone (wyspa Gunnison, [[Wielkie Jezioro Słone]], [[Utah]]).
* ''D. microps aquilonius'' – zachodnie Stany Zjednoczone (niższe wzniesienia Great Basin Desert, północno-wschodnia Kalifornia i północno-zachodnia [[Nevada]]).
* ''D. microps bonnevillei'' – zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, północno-wschodnia Nevada i północno-zachodnie Utah, zasięg ściśle odpowiada dawnemu zarysowi [[plejstocen|plejstoceńskiego]] jeziora [[Bonneville (jezioro)|Bonneville]]).
* ''D. microps celsus'' – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (prawdopodobnie rozłączne populacje w Virgin River Valley, południowo-zachodnie Utah i przylegająca północno-zachodnia [[Arizona]]).
* ''D. microps centralis'' – zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, środkowa i wschodnia Nevada).
* ''D. microps idahoensis'' – zachodnie Stany Zjednoczone (Snake River Valley, południowo-zachodnie [[Idaho]]).
* ''D. microps leucotis'' – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (między Vermilion Cliffs a brzegiem [[Marble Canyon]], rzeka [[Kolorado (rzeka)|Kolorado]], północna [[Arizona]]).
* ''D. microps levipes'' – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (Panamint Valley, południowa Kalifornia).
* ''D. microps occidentalis'' – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, zachodnia i południowa Nevada oraz w nieliczne, ograniczone populacje w zachodniej części pustyni Mojave, południowo-wschodnia Kalifornia).
* ''D. microps preblei'' – zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, południowo-wschodni [[Oregon]] i północno-zachodnia Nevada).
* ''D. microps russeolus'' – zachodnie Stany Zjednoczone (wyspa Dolphin, Wielkie Jezioro Słone, Utah).
* ''D. microps subtenuis'' – zachodnie Stany Zjednoczone (wyspy Badger, Carrington i Stansbury, Wielkie Jezioro Słone, a na południe w głąb lądu do Cedar Valley, północno-środkowe Utah).
 
== Taksonomia ==
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1904 roku amerykański zoolog [[Clinton Hart Merriam]] nadając mu nazwę ''Perodipus microps''{{r|Merriam}}. [[Holotyp]] [[miejsce typowe|pochodził]] z Lone Pine, w Owens Valley, w hrabstwie Inyo, w Kalifornii, w Stanach Zjednoczonych{{r|Wilson&Reeder}}.
 
''Dipodomys microps'' należy do grupy gatunkowej ''heermanni''{{r|Burgin&inni}}. Autorzy ''Illustrated Checklist of the Mammals of the World'' rozpoznają trzynaście [[podgatunek|podgatunków]]{{r|Burgin&inni}}.
 
=== Etymologia ===
* ''Dipodomys'': {{gr.|δίποδος}} ''dipodos'' „dwunożny”, od δι- ''di-'' „podwójnie”, od δις ''dis'' „dwa razy”, od δυο ''duo'' „dwa”; πους ''pous'', ποδος ''podos'' „stopa”; μυς ''mus'', μυός ''muos'' „mysz”{{r|Palmer|Jobling}}.
* ''microps'': gr. μικρος ''mikros'' „mały”{{odn|Jaeger|1944|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=166 136]}}; ωψ ''ōps'', ωπος ''ōpos'' „wygląd, oblicze”{{odn|Jaeger|1944|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=185 155]}}.
 
== Morfologia ==
Długość ciała (bez ogona) 110–120 mm, długość ogona 135–175 mm, długość ucha 13 mm, długość tylnej stopy 42 mm; masa ciała 40–70 g{{r|Hafner}}.
 
== Ekologia ==
Szczuroskoczek dłutozębny występuje głównie na średnich wysokościach, choć zdarzały się stwierdzenia na wysokości do 3200 m n.p.m. w [[Hrabstwo Inyo|hrabstwie Inyo]].
 
▲''DipodomysSzczuroskoczek microps''dłutozębn występuje na terenach pustynnych dolin, porośniętych głównie zaroślami tworzonymi przez ''[[Atriplex confertifolia]]''. Pojawia się także na terenach porośniętych przez ''[[Coleogyne ramosissima]]''. Preferuje tereny pokryte roślinnością krzewiastą i zwykle unika terenów pokrytych [[wydma]]mi.
 
Kopie nory w taki sposób, by otwór wejściowy znajdował się przy korzeniach krzewów. Według danych z Kalifornii [[okres godowy]] trwa zwykle od lutego do połowy marca. Ciąża trwa 30 do 34 dni. Samica rodzi od 1 do 4 młodych (najczęściej 2). Zwykle występuje jeden miot, jednakże w korzystnych warunkach samica może urodzić drugi miot<ref name="iucn"/>.
 
OsobnikiSzczuroskoczki ''Dipodomys microps''dłutozębne żyją samotnie. Ich [[areał osobniczy]] obejmuje od mniej niż 1 ha do około 5 ha. Żywią się głównie liśćmi (z których przy pomocy przystosowanych do tego dolnych [[siekacz]]y usuwają [[Epiderma|epidermę]], zawierającą dużo soli<ref name="obrona">{{cytuj książkę|nazwisko=Palo|imię=R. Thomas|tytuł=Plant defenses against mammalian herbivory|wydawca=CRC Press|data=1991|strony=179|isbn=9780683305777|nazwisko2=Robbins|imię2=Charles T.|data dostępu=11 kwietnia 2010}}</ref>) i nasionami ''Atriplex confertifolia''. Są to zwierzęta nocne. Są aktywne przez cały rok.
 
== Status zagrożenia i ochrona ==
W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów]] został zaliczony do kategorii LC ([[Gatunek najmniejszej troski|najmniejszej troski]]). Nie ma poważniejszych zagrożeń dla populacji tego gatunku<ref name="iucn"/>.
 
== Podgatunki ==
Wyróżniono kilkanaście podgatunków ''D. microps''<ref name="msw">{{MSW3|id=12700003|nazwa=''Dipodomys microps''|data=8 kwietnia 2010}}</ref>
{{col-begin|width=60%}}
▲* ''D. microps microps'' <small>[[Clinton Hart Merriam|Merriam]], 1904</small>
▲* ''D. microps alfredi'' <small>[[Edward Alphonso Goldman|Goldman]], 1937</small>
▲* ''D. microps aquilonius'' <small>Willett, 1935</small>
▲* ''D. microps bonnevillei'' <small>Goldman, 1937</small>
▲* ''D. microps celsus'' <small>Goldman, 1924</small>
▲* ''D. microps centralis'' <small>Hall i Dale, 1939</small>
▲* ''D. microps idahoensis'' <small>Hall i Dale, 1939</small>
{{col-break}}
▲* ''D. microps leucotis'' <small>Goldman, 1931</small>
▲* ''D. microps levipes'' <small>Merriam, 1904</small>
▲* ''D. microps occidentalis'' <small>Hall i Dale, 1939</small>
▲* ''D. microps preblei'' <small>Goldman, 1921</small>
▲* ''D. microps russeolus'' <small>Goldman, 1939</small>
▲* ''D. microps subtenuis'' <small>Goldman, 1939</small>
{{col-end}}
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|
*# <ref name=miiz"Merriam">{{Cytuj książkępismo | autor = WłodzimierzC.H. Cichocki,Merriam Agnieszka|tytuł Ważna,= JanNew Cichocki,and Ewalittle Rajska,known Arturkangaroo Jasiński,rats Wiesławof Bogdanowiczthe genus ''Perodipus'' | tytułurl = Polskie nazewnictwo ssaków świata https://www.biodiversitylibrary.org/page/2345560| wydawcaczasopismo = [[MuzeumProceedings iof Instytutthe ZoologiiBiological PolskiejSociety Akademiiof Nauk]]Washington | miejscewolumin = Warszawa17 | rokstrony = 2015145 | isbnrok = 978-83-88147-15-91904 | stronyjęzyk = 216en}}</ref>
# <ref name="iucn">{{IUCN |id = 42603|nazwa = Dipodomys microps|autor = F. Cassola| iucn rok = 2016| wersja = 2021-2 |data dostępu = 2021-10-14}}</ref>
# <ref name="Cichocki&inni">{{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 216| język = pl en}}</ref>
# <ref name="Burgin&inni">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest | tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product-category/by-categories/encyclopedias/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world-2/|rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = 304|język = en}}</ref>
# <ref name="Hafner">{{Cytuj książkę | autor = D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy)| tytuł = [[Handbook of the Mammals of the World]] | autor r = D. Hafner| rozdział = Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats)| część = 6 | tytuł części = Lagomorphs and Rodents I| wydawca = Lynx Edicions | miejsce = Barcelona | strony = 230–231| isbn = 978-84-941892-3-4| rok = 2016 | język = en}}</ref>
# <ref name="Wilson&Reeder">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=12700052|tytuł = Species ''Dipodomys microps'' |opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2021-10-14}}</ref>
# <ref name="Palmer">{{cytuj pismo| autor = T.S. Palmer| autor link = Theodore Sherman Palmer|tytuł = Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals|url = https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/246/mode/1up|rok = 1904|czasopismo = North American Fauna |wolumin = 23| strony = 238 |język = en}}</ref>
# <ref name="Jobling">{{cytuj stronę | autor = J.A. Jobling |url = https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search | tytuł = Key to Scientific Names in Ornithology | praca = Birds of the World |opublikowany = Cornell Lab of Ornithology | data dostępu = 2021-10-14| język = en}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę| imię = E.C.| nazwisko = Jaeger| tytuł = Source-book of biological names and terms|url = https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=7|rok = 1944|wydawca = Charles C. Thomas|miejsce = Springfield|wydanie = 1| strony = 1-256|odn = tak | język = en}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Szczuroskoczek_dłutozębny”