Wojna polsko-bolszewicka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Pobór do wojska: drobne techniczne Znacznik: wulgaryzmy lub nieodpowiednie słownictwo (filtr nadużyć) |
m Prawie całe Znacznik: Wycofane |
||
Linia 9:
|terytorium =
|przyczyna = sowieckie plany rozszerzenia rewolucji bolszewickiej poza Rosję, realizowanie przez Józefa Piłsudskiego planów [[Międzymorze (polityka)|Międzymorza]]
|wynik = taktyczne zwycięstwo [[II Rzeczpospolita|Polski]],<br />strategicznie nierozstrzygnięta,<br />[[Traktat ryski (1921)|traktat
Wojna polsko-bolszewicka kojarzona jest zwykle z rokiem 1920, Bitwą Warszawską i zawartym w 1921 r. traktatem ryskim, ustalającym wschodnią granicę Rzeczypospolitej. Wydarzenia te były jednak poprzedzone walkami w 1918 i 1919 r.
1918
Styczeń
Pierwsze walki I Korpusu Polskiego w Rosji pod dowództwem gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego z bolszewikami i „czerwonymi partyzantami” na Białorusi.
3 lutego
Oddziały gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego zdobywają z rąk bolszewików miasto i twierdzę Bobrujsk. Opuszczają je dopiero po rozbrojeniu przez Niemców między majem a lipcem 1918 r.
31 grudnia
Początek walk polskiej samoobrony w Wilnie z miejscowymi bolszewikami oczekującymi na wycofanie się Niemców i wkroczenie Armii Czerwonej.
1919
5 stycznia
Armia Czerwona zajęła Wilno.
14 lutego
Walki między siłami polskimi a bolszewickimi w Mostach nad Niemnem, przez część historyków uznawane za moment rozpoczęcia wojny.
5 marca
Wojska polskie zajęły Pińsk.
16 kwietnia
Początek ofensywy polskiej na Wileńszczyznę.
21 kwietnia
Po zaciętych trzydniowych walkach z Armią Czerwoną wojsko polskie zajęło Wilno.
22 kwietnia
Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał odezwę „Do Mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego”.
29 kwietnia
Sejm Ustawodawczy uchwalił włączenie ziemi wileńskiej do Polski.
18 maja
Początek polskiej ofensywy w Galicji Wschodniej.
24 maja
Umowa o współpracy wojskowej między rządem RP a Dyrektoriatem Ukraińskiej Republiki Ludowej.
25 czerwca
Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej w Paryżu upoważniła Polskę do zorganizowania tymczasowej administracji wojskowej w Galicji Wschodniej po rzekę Zbrucz.
22 lipca
Rozpoczęły się tajne rokowania polsko-sowieckie w Białowieży (22–29 VII).
8 sierpnia
Wojska polskie zajęły Mińsk.
14 sierpnia
WP zajęło linię Wilno–Baranowicze–Sarny–Równe.
1 września
Układ o rozejmie i linii demarkacyjnej między Polską a Dyrektoriatem Ukraińskiej Republiki Ludowej.
10 września
WP zajęło Borysów.
21 listopada
Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej w Paryżu przyznała Polsce 25-letni mandat nad Galicją Wschodnią pod nadzorem Ligi Narodów.
30 grudnia
Podpisane zostało polsko-łotewskie porozumienie wojskowe dotyczące wspólnej akcji zaczepnej przeciwko Armii Czerwonej w Łatgalii – dawnych Inflantach Polskich.
1920
styczeń
Zdobycie Dyneburga i jego okolic do linii rzeki Dźwina przez wojsko polskie.
Armia Czerwona rozpoczyna formowanie liczących 700 tys. żołnierzy sił nad Berezyną.
10 marca
Głównodowodzący sił zbrojnych Rosji Sowieckiej Siergiej Kamieniew zatwierdził plan uderzenia na Zachód przez Polskę.
21 kwietnia
W Warszawie rząd polski podpisał umowę sojuszniczą z Semenem Petlurą.
24 kwietnia
Podpisano konwencję wojskową między Polską a reprezentującym Ukraińską Republikę Ludową Semenem Petlurą, dotyczącą ścisłej współpracy militarnej w wojnie z Rosją Sowiecką.
25 kwietnia
Początek ofensywy wojsk polskich na Ukrainie, tzw. wyprawy kijowskiej.
7 maja
3 Armia dowodzona przez gen. Edwarda Rydza-Śmigłego zajęła Kijów.
14 maja
Front Zachodni pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego rozpoczął sowiecką ofensywę na Białorusi.
27 maja
Kontrofensywa Armii Czerwonej na Ukrainie.
10 czerwca
Armia dowodzona przez gen. Edwarda Rydza-Śmigłego opuściła Kijów i walcząc, wycofywała się w kierunku Żytomierza.
23 czerwca
Powołano rząd Władysława Grabskiego.
1 lipca
Sejm wobec zagrożenia sowieckiego powołał Radę Obrony Państwa. W jej skład weszli: Naczelnik Państwa (jako przewodniczący), marszałek Sejmu, 10 posłów wybranych przez Sejm, premier, 3 ministrów wybranych przez rząd oraz 3 przedstawicieli armii wybranych przez Naczelnego Wodza.
4 lipca
Generalna kontrofensywa Armii Czerwonej na Białorusi: w wyniku przerwania polskich linii obronnych nad Autą i Berezyną nastąpił odwrót wojsk polskich na całym froncie.
5 lipca
Rada Obrony Państwa wystosowała apel do obradującej w Spa konferencji Rady Najwyższej Ententy o udzielenie Polsce pomocy.
7 lipca
Rozpoczęto tworzenie Armii Ochotniczej. Generalnym Inspektorem Armii Ochotniczej został gen. Józef Haller.
9 lipca
WP opuściło Płoskirów.
10 lipca
W Spa podpisany został układ między państwami Ententy a Polską, która zobowiązała się do podjęcia rokowań i podpisania rozejmu z Rosją Sowiecką. Wojska polskie miały się cofnąć za tzw. linię Curzona, biegnącą wzdłuż Bugu.
Armia Czerwona zajęła Bobrujsk.
11 lipca
Armia Czerwona zajęła Mińsk.
12 lipca
Rząd litewski podpisał z Rosją Sowiecką traktat, który przewidywał przekazanie stronie litewskiej zajętego przez Armię Czerwoną Wilna. W zamian Litwa zgodziła się na przemarsz wojsk sowieckich przez jej terytorium.
14 lipca
Armia Czerwona zajęła Wilno.
15 lipca
Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o reformie rolnej.
19 lipca
Armia Czerwona zajęła Grodno.
20 lipca
Głównodowodzący Armii Czerwonej Siergiej Kamieniew wydał dowództwom Frontu Zachodniego i Południowo-Zachodniego rozkaz wykonania decydującego uderzenia na Warszawę.
22 lipca
Gen. Tadeusz Jordan Rozwadowski objął funkcję szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
23 lipca
Nowy rozkaz głównodowodzącego Armii Czerwonej Siergieja Kamieniewa: Front Zachodni ma uderzać na Warszawę, natomiast Front Południowo-Zachodni ma atakować Lwów.
24 lipca
Powstał Rząd Obrony Narodowej pod przewodnictwem Wincentego Witosa.
25 lipca
1 Armia Konna przerwała front polski pod Brodami i wyszła na przedpola Lwowa.
Do Warszawy przyjechała francusko-brytyjska misja wojskowo-polityczna. W jej składzie znaleźli się m.in. gen. Maxime Weygand oraz ambasador brytyjski w Berlinie lord Edgar Vincent d’Abernon.
27 lipca
Armia Czerwona zajęła Ossowiec.
28 lipca
Armia Czerwona zajęła Białystok.
29 lipca
Armia Czerwona zajęła Łomżę.
30 lipca
W Białymstoku utworzony został Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski. W jego skład weszli: Julian Marchlewski (przewodniczący), Edward Próchniak, Feliks Dzierżyński, Feliks Kon i Józef Unszlicht.
1 sierpnia
Armia Czerwona zdobyła Brześć nad Bugiem.
6 sierpnia
Utworzono złożony z trzech armii Front Środkowy pod dowództwem marszałka Józefa Piłsudskiego. Tego samego dni Piłsudski wydał rozkaz dotyczący uderzenia znad Wkry.
7 sierpnia
Początek przegrupowania wojsk polskich (7–12 VIII).
11 sierpnia
Wojska sowieckie dotarły do Wisły.
12 sierpnia
Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę na przedmoście Warszawy. Od północy wojska sowieckie nacierały na Płock, Toruń i Włocławek.
Do Skierniewic dotarło 80 wagonów amunicji z Węgier. W ciągu dwóch kolejnych dni 22 mln sztuk nabojów karabinowych znalazło się na froncie. W sumie z Węgier do Polski dotarło ok. 60 mln sztuk amunicji, 30 tys. karabinów, części do karabinów i kilkadziesiąt tysięcy sztuk pocisków artyleryjskich.
13 sierpnia
Walki o Radzymin, Ossów, Nieporęt, Okuniew.
Polski radiowywiad przechwycił depeszę nakazującą rozpoczęcie ataku na Warszawę. Informacja wpływa na decyzję o przyspieszeniu kontrofensyw znad Wkry i Wieprza. Polskie radiostacje rozpoczynają zakłócenia sowieckich radiostacji polowych.
Wieczorem na front pod Radzyminem dotarł ks. Ignacy Skorupka, kapelan 1. Batalionu 36. Pułku Piechoty Legii Akademickiej.
14 sierpnia
Rozpoczęcie działań zaczepnych znad Wkry 5. Armii gen. Władysława Sikorskiego.
Pod Ossowem, podczas udzielania ostatniej posługi ciężko rannemu żołnierzowi, zginął ks. Ignacy Skorupka.
15 sierpnia
Kontruderzenie oddziałów gen. Lucjana Żeligowskiego odbiło z rąk sowieckich Radzymin.
16 sierpnia
Początek polskiej kontrofensywy znad Wieprza.
W komunikacie Sztabu Generalnego opisano „bohaterską śmierć ks. kapelana Ignacego Skorupki [...], który w stule i z krzyżem w ręku przodował atakującym oddziałom”. Jego pogrzeb odbył się następnego dnia w kościele garnizonowym przy ul. Długiej w Warszawie.
19 sierpnia
Bitwa pod Zadwórzem na przedmieściach Lwowa.
Wojska polskie odzyskały Brześć.
20 sierpnia
Początek odwrotu Armii Czerwonej na Froncie Południowo-Zachodnim.
22–24 sierpnia
Wojska polskie odzyskały Łomżę i Białystok.
25 sierpnia
Wojska litewskie zajęły Wilno, po wycofaniu się z niego Armii Czerwonej.
30–31 sierpnia
W bitwie pod Komarowem polska kawaleria odniosła zwycięstwo nad sowiecką 1 Armią Konną.
1 września
Wojska polskie odzyskały Suwałki.
1–3 września
Walki polsko-litewskie w rejonie Suwałk, Sejn i Augustowa.
2 września
Przeniesienie polsko-sowieckich rozmów pokojowych z Mińska do Rygi.
10 września
Podczas narady sztabowej w Brześciu nad Bugiem Piłsudski przedstawia plan ofensywy nad Niemnem, której celem było ostateczne zniszczenie sił Tuchaczewskiego.
16 września
Polskie oddziały wkroczyły do Łucka i Równego.
Bitwa pod Dytiatynem nazywana polskimi Termopilami.
20 września
Początek zwycięskiej dla Wojska Polskiego bitwy nad Niemnem (20–28 IX).
21 września
Początek konferencji pokojowej w Rydze.
25 września
Wojsko polskie zajęło Grodno.
9 października
„Zbuntowana” dywizja gen. Lucjana Żeligowskiego zajęła Wilno.
15 października
Wojsko polskie zajęły Mińsk.
18 października
Zawieszenie broni: na całym froncie polsko-sowieckim wstrzymano działania wojenne.
14 listopada
Wręczenie buławy marszałkowskiej Józefowi Piłsudskiemu. Uroczystość odbyła się na placu Zamkowym w Warszawie.
17 grudnia
Sejm Ustawodawczy uchwalił ustawę o nadaniu ziemi zasłużonym żołnierzom WP na terenach odzyskanych dzięki zwycięstwu w wojnie z bolszewikami.
1921
18 marca
W Rydze podpisany został traktat pokojowy między Polską a sowieckimi republikami Rosji i Ukrainy.
== Nazwa ==
| |||