Żywotek: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
kat |
m WP:SK, drobne techniczne |
||
Linia 13:
=== Obszycie i haft na żywotkach ===
[[Plik:Żywotek, strój cieszyński, haft Janina Marcinkowa.jpg|mały|Nieskończony haft na ''opleckach'' w trakcie wykonywania.]]
Żywotek starszego typu był obszywany srebrnym lub złotym [[Galon (pasmanteria)|galonem]], [[
Kobiety uczyły się haftu czasem w [[Zakon|przyzakonnych]] szkołach<ref>{{Cytuj |autor = Marian Dębiniok |tytuł = O Góralach, Wałachach, Lachach i Lachach na Śląsku Cieszyńskim |data = 2010 |wydawca = Vydavatelstvi Regio, Muzeum Śląska Cieszyńskiego}}</ref>, zwykle jednak od starszych, doświadczonych hafciarek. Hafciarki żywotków używały prostego urządzenia zwanego ''rómka'' (ramka), czyli krosna hafciarskiego<ref>{{Cytuj |autor = Rys. Ewa Milerska |tytuł = Haft na żywotku cieszyńskim |data = 1985 |wydanie = Sekcja Folklorystyczna przy Zarządzie Głównym PZKO |opis = s. 1 |miejsce = Czeski Cieszyn |kropka = Zeszyt XIII}}</ref>. [[Plik:Janina Marcinkowa-żywotek-haft-Cieszyn.jpg|mały|[[Janina Marcinkowa]] – etnografka, haftująca żywotek.]]
Umiejętność wyszywania była powszechna, jednak najzdolniejsze osoby robiły to w celach zarobkowych. Zwykle były to kobiety uboższe, nie posiadające ziemi. Prawie w każdej wsi była hafciarka specjalizująca się w hafcie na żywotkach, z której usług korzystały inne kobiety<ref>{{Cytuj |autor = E. Milerska |tytuł = Haft na żywotku cieszyńskim}}</ref>.
Z biegiem lat nie tylko zmieniał się krój żywotka. Ze względu na małą dostępność nici i taśm ozdobnych, w okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] starszy typ haftu złotą i srebrną nicią zaczął być zastępowany haftem kolorową nicią jedwabną<ref>{{Cytuj |autor = Dorota Simonides, Piotr Kowalski |tytuł = Kultura ludowa śląskiej ludności rodzimej |data = 1991 |data dostępu = 2021-11-13 |isbn = 83-85218-52-1 |miejsce = Wrocław |wydawca = Volumen |s = 152 |oclc =
Powstawanie, od lat 50-tych XX wieku licznych zespołów folklorystycznych, jak np. [[Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej]] czy [[Zespół Pieśni i Tańca „Olza”|Zespół „Olza”]] na Zaolziu, ich wzrastająca popularność spowodowała wzrost zapotrzebowanie na nowe stroje ludowe. Wzrosło także w środowisku cieszyńskim zainteresowanie sprawianiem kobiecych strojów cieszyńskich w celach prywatnych na przykład na śluby, [[Konfirmacja|konfirmacje]], bale.
Linia 25:
=== Ozdoby metalowe ===
Ozdoby zwane ''[[Hoczki|hoczkami]]'' naszywane na przednią część żywotka, początkowo pełniły funkcje użyteczną. Przez ich kółeczka przewlekano wstążkę lub łańcuszek sznurujący żywotek, lecz stopniowo ich użycie zaczęło ograniczać się tylko do funkcji ozdobnej<ref name=":0" />. Hoczki to ozdoby metalowe, głównie srebrne, a niekiedy nawet pozłacane wytwarzane metodą [[
== Przykłady ==
Linia 45:
{{Przypisy}}
[[Kategoria:Stroje ludowe]]
[[Kategoria:Śląsk Cieszyński]]
|