Huta Laura (Siemianowice Śląskie): Różnice pomiędzy wersjami

'''Huta Laura'''<ref>{{Cytuj |autor = Konstanty Prus |tytuł = Spis miejscowości polskiego Śląska Górnego |data = 1920 |miejsce = Bytom |wydawca = Nakładem Polskiego Komisarjatu Plebiscytowego dla Górnego Śląska |s = s. 29}}</ref>, potocznie [[Język polski|pol.]] i [[Etnolekt śląski|śl.]] '''Laurahuta'''<ref>{{Cytuj |tytuł = Kalendarz ludowy Ilustrowany na rok zwyczajny 1889 opracowany przez Górnoszlązaków |data = 1888 |miejsce = Siemianowice – Laurahuta |wydawca = Drukiem i nakładem Józefa Pramora w Laurahucie |kropka = rocznik I}}</ref> ([[Język niemiecki|niem.]] ''Laurahütte'') – dawna [[gmina]] oraz historyczna część [[Siemianowice Śląskie|Siemianowic Śląskich]], położona w południowej części miasta, w granicach dzielnicy [[Centrum (Siemianowice Śląskie)|Centrum]].

Powstała jako konglomerat kilku [[Osiedle patronackie|osiedli patronackich]] wybudowanych przy wzniesionej w latach 1833–1835 [[Huta Jedność|hucie „Laura”]] (później „Jedność”), w tym m.in. kolonii: [[Grabie (Siemianowice Śląskie)|Grabie]], [[Hugo (Siemianowice Śląskie)|Hugo]], [[Neu Berlin (Siemianowice Śląskie)|Neu Berlin]] i [[Kolonia Wandy (Siemianowice Śląskie)|Wanda]]. 14 maja 1873 powstał [[obszar dworski]] Laurahütte (Huta Laura), który 22 stycznia 1890 przekształcono w samodzielną gminę{{odn|Halor|2000|s=48}}. W 1923 lub 1924 połączono Siemianowice z Hutą Laurą, tworząc gminę Huta Laura-Siemianowice, natomiast 9 lutego 1927 na mocy ustawy [[Sejm Śląski (II Rzeczpospolita)|Sejmu Śląskiego]] gminę Huta Laura-Siemianowice przemianowano na [[Siemianowice Śląskie]].

W 1868 w [[Hugo (Siemianowice Śląskie)|kolonii Hugo]] przy obecnej ulicy Jana Matejki została uruchomiona Fabryka Śrub i Nitów Fitznera, a w 1869 przy obecnej ulicy Fabrycznej powstała gazownia. W 1870 oddano do użytku szpital hutniczy, który znajdował się przy obecnej ulicy Jana III Sobieskiego. W 1871 [[Hugo I Henckel von Donnersmarck]] powołał spółkę akcyjną Vereinigte Königs- und Laurahütte (późniejsze [[Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura Spółka Akcyjna Górniczo-Hutnicza|Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura S.A. Górniczo-Hutnicza]]), a także powstał pierwszy laurahucki wodociąg, który był stopniowo rozbudowywany{{odn|Halor|2000|s=183}}. 14 maja 1873 na wniosek zarządu spółki z dominium został wyłączony obszar dworski Laurahuta. Został on później, w dniu 22 stycznia 1890, przekształcony w samodzielną gminę z własnym magistratem. Ustanowiono również własny herb{{odn|Halor|2000|s=48}}. Do nowej gminy włączono sąsiednie kolonie robotnicze, w tym m.in.: [[Grabie (Siemianowice Śląskie)|Grabie]], [[Hugo (Siemianowice Śląskie)|Hugo]], [[Neu Berlin (Siemianowice Śląskie)|Neu Berlin]] i [[Kolonia Wandy (Siemianowice Śląskie)|kolonię Wandy]]{{odn|Halor|2000|s=20}}. Pierwszy laurahucki ratusz mieścił się w parterowym budynku. Nowy powstał 1 września 1897{{odn|Halor|2000|s=48}}. [[Ratusz gminy Huta Laura|Budynek urzędu gminy Huta Laura]] znajduje się przy obecnej ulicy Jana III Sobieskiego 2{{odn|Halor|2000|s=49}}. W 1889 zelektryfikowano Siemianowice i Hutę Laury, w 1891 powstały w gminie pierwsze brukowane ulice, a w 1892 pierwsze latarnie gazowe. Pierwsze elektryczne oświetlenie laurahuckich ulic uruchomiono w 1898{{odn|Halor|2000|s=185}}. Pierwszy międzymiastowy [[Tramwaj parowy|parowy tramwaj]] uruchomiono na trasie Laurahuta – [[Katowice]] w 1896, a w 1898 na tej trasie zaczął kursować [[tramwaj]] elektryczny{{odn|Halor|2000|s=185}}.